PAKEM LAKON WAYANG

 Kasusun Dening Bapak Sutamat Tajungsari

 

LAKON SRI SEPISAN

            Kajangan poro dewo pepak. Rembug bab Murbengkoro sepaku, ora ono marak sowan, lan bab patokane dewo, banjur poro dewo kinarjo njekel budal.

            Guwo selorengko Murbengkoro sepaku, garwo sinto landep loro kalah. Remi daton kerso sowan ing kajangan ketekan poro djawoto prangdewoko

            Kajangan guru ketekan poro dewo, matur jen Betoro Sepaku nedijo mbalelo. Guru dawoh supoyo ngentas Betoro Wisnu ing naroko budal.


            Wisnu ketekan betoro Surjo, diutud dawuh Wisnu, jen biso nyekel Murbengkoro dipateni diapuro kesalahane. Budal setrat Murbengkoro ketekan Wisnu prang bubar prang ngadjak tjangkriman, Wisnu di tjangkrimi ora biso mbatang Wisnu semojo, budal kepetuk guru, dituduhi tjangkrimane, Ogal agil sikile lembu Handini pating bedegul trilatjani dituduhake, tri sing putjaking pulo ngandjamliman la pulo nuso kambangan nusa tenggiri. Wisnu bali, tjangkriman di batang, djur prang sepaku nudohno pengapesane ing djentik manis, ditjotjok mati, sing wadon ngrangkepi ono sworo dumeling, sing ono kandutanmu kawi alku sing mandjing, golekono negoro giling wesi, budal, Setrat Wisnu nedijo munggah kajangan njuwanopahane, budal kepetuk guru tindak killing weruh kaja dewo ndara ono who who kuldi ono tengere jen mletek mbesuk wudjude Dwi Sri, nanging bakal dadi djodone Wisnu, terus di djupuk, dititipno ing kasarjan, guru mekas, sopo wae sing djupuk odjo nganti diparingake, budal sak kundure ketekan Wisnu, disuwun wohe kuldi sing dititipake ora entok prang, surjo kalah. Woh kuldi kang wis wudjut Sri digowo, surjo lapor, Wisnu ditumbali, Wisnu arep diukum mlaju ing andar adir bawono, nedyio njuwun pengadilan.

            Patjak 29 punggung lan manteko ketekan Wisnu, matur purwo wassono punggung lan marteko budal ngadjar guru di lorot soko lembu Handini, biso diapuro jen biso nggolekno musuhe, ing pretapan gunung djamas. Guru budal, Setrat sahjang konet topo ing sak ngisore gunung djamas, ketekan guru ditakoni kondo jen kepingin dadi dewo, terus diboboti dikon mateni musuhe loro budal, kepetuk punggung lan Marteko podo prang gambel gedjegor kawah Tjondro mukotela pisan. Konet dadi narodo punggung togog marteko semar. Konet dadi timbangane guru semar ngawulo ing tanah djowo togog ing sabrang kabeh podo kumpul.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON SRI PING PINDO

            Kajangan guru pepak, ngajunake Sri Manik dumilah ing tasik Djula dri budal,

            Tasik djuladri, Sri Manik dumilah, ontokesumo lan anake  Rm sedane Betoro Pangat ketekan narodo utusane Betoro Guru, nglamar ditulak dadi prang rame Daut njowo lan ontokesumo kalah nganggo plangsangan djagad poro dewo podo keplaja sigeg.

Nedang kamalan Betoro Wisnu Semar Gareng Petruk arep munggah kajangan arep nyuwun Dwi Sri. Budal, setrat poro dewo, ketekan Wisnu njuwun Dwi Sri diparingake jen biso mbojong Sri manik dumilah Wisnu sanggup budal, kepetuk ulo kusumo prang karo Wisnu kalah, Semar madju onto Badar Sri manik dumilah dipasrahno budal.

Kajangan Guru komplit, ketekan Wisnu lan Srimanik dumilah gelem dipek bojo jen biso mbatang tjangkrimane ono pendito sejati, taktak kumatak datan ono kekajon, ono ngendi panggonane, lan liyo-liyo. Betoro guru ora biso mbatang nesu, Sri ditandung mudun soko kajangan. Wisnu lan ponokawan ugo podo mudun budal. Guru nimbali kologumarang, diutus golek galihe kangka djaran negar ing segoro tapake kuntul budal. Setrat kolo gumarang during entok seng sedjo, weruh Dwi Sri terus mburu, Dwi Sri mlaju kepetuk Betoro Wisnu matur jen diburu kala gumarang disosotake dadi tjeleng, ngamuk didjemparing malih manuk tudjolo eprit pirang-pirang podo manggon ing gunung, arep ngrusak tandurane Wisnu didjemparing maneh maleh dadi sambaing sundep lan liyo-liyo. Wisnu kondo Semar jen Gumarang maleh dadi ono pirang-pirang supojo ilang, semar matur supojo Wisnu ketemuo karo Sri Sentjani ing pretapan Selogringging, awit iku duwe ingon-ingon telu sidji kucing tjondro mowo, Asu Belangjungjang, lan Walangkopo, iku silihen Wisnu budal sigeg.

Pretapan Selogringging Dwi Sri Sentjani lan ingon-ingone telu, ketekan Wisnu nyilih ingon-ingone telu diparingake jen biso ngilangake omo diwenehi pangan nanging golek dewe budal, ngajak sekabehing omo bandjur podo ilang nanging manuk tudjolo di djemparing malih emprit pirang-pirang podo leren ing wit Sadjaratik mustaho.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON WAHYU TRI TJAHYO LOKO

1.      Ngastino

            Sujudono, Durno, Bolodewo Karno, Kurowo PP

            Romo bah prodjo Ngastino biso tentrem jen entuk Wahyu Tri Tjahyo Loko. Durno matur jen wahyu tri tjahyo loko iku sing duwe Bgw. Bimopakso kadigdajane kagi logilo, nanging Durno sanggup ngusir Bgw. Iku awitjen ora diusir biso dadi pepalange prodjo Ngastino. Durno budal njuwun di dampingi Kurowo ing Hardikiloso. Sigeg

2.      Hardi Kiloso Pertapan

            Anoman, Ontoredjo Gadad

Podo djogo-djogo kesara Durno di ring wong Kurowo pasulajan rembug, dadi prang Kurowo mundur. Sigeg

3.      Bumi Rahtawu

Djanoko, Gareng, Petruk

Abijoso arep njoro widekno martjane Semar, Abijoso dawuh supojo nggoleki ing sonjo lari budal. Sigeg

4.      Setrat Pertapan Hadi Kiloso

Bgw. Bimopakso, Poro Tjantrik

Ketekan Durno, prang tjatur, Durno kalah mundur, tekane bolodewo ora narimakno, nanging biso diparingi kawruh bandjur kalah. bolodewo diutus golek pertapan sonjoluri budal. Sigeg

5.      Setrat Kresno bingung awet semar murtjo kawulane podo kotjar katjir lan setijaki udowo sombo ugo murtjo tanpo kilas, njur kresno nedyo nggoleki budal. Sigeg

6.      Sonjoluri

Bgw. Brahmonojokso, Tjantrik Tjarang Gandulo, Tjantrik Gandulo Wiso

Rm. Jen ono wong sedje pawongan sonjoluri supojo di usir ora suwe ketekan kresno, pasulajan dadi prang kresno di untal Bgw. Brahmojakso, ketekan Bolodewo , ugo diuntal ketekan Djanoko Gareng Petruk ugo diuntal. Ketekan Bgw. Bimopakso dadi pasulajan prang badar dadi Semar lan Seno Kresno Bolodewo Djanoko podo katon kumpul, iku dunung Wahyu Tri Tjahyo Loko, wong telu dadi siji. Tjantrike Brahmonojokso badar sombo seyaki udowo. Kresno Seno lan poro kadang podo bali, di cegat wong kurowo, prang kurowo kalah tajangan Kresno Pandowo kumpul ing Ngamarto.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON ADJI SERAT PING SEPISAN

            Purwokondo R. Endro kowotjo Putri Tritusto Rm. Ngajunnake Suprobowati, poro pradjurit diutus budal ing kanjangan.

Basuseno bolo ketekan prajurit purwokondo dadi prang. Tritusto mati, togog bali lapur sigeg.

Setrat Endrokuwotjo, ketekan togog matur jen patih tritusto wis mati. Endrokuwotjo ngamuk nglurug ing kajangan.

Setrat poro dewo ketekan Endrokuwotjo soroh amuk poro dewo kalah kabeh, Guru dawuh narodo supojo mudun golek djago ing artjo podo budal gowo gaman telu limpung, sarutomo, pasopati.

Brawaskandi; 1. Bromorodjo, 2. Adji Serat, 3. Trijusto lagi podo rerasan ketekan narodo diutus Betoro guru supojo mateni Endrokuwotjo lan diparing gaman Bromoyojo diparingi limpung Trijusto Pasopati. Adji serat Sarutomo botjah telu budal nedyio goleki musuhe. Serat Endrokuwotjo ketekan bocah telu pasulaya dadi prang Endrokuwotjo diketok gulune sirahe digowo ing kajangan budal nganggo limpung.

Guru dewo komplit, tekane bocah telu gowo sirahe Endrokuwotjo terus bocah telu diganjar utowo didawuhi mudun ing Artjopodo Bromorodjo didawuhi netepi ing purwokondo Adji serat ing Brawaskandi negoro loro dipasrahake bocah loro, dene trijusto supojo topo ing gajah mungkur budal.

- Tantjep Kajon -

 

 

LAKON NA. SADEWO GUGAD

            Ngastino, sujodono bolodewo Druno Karno, Ratu Buto. Sabrang bukane meguyu marang Druno.ketekan Anoman njuwun negoro Ngastino utusane sadewo ora diparingke. Anoman diseret Bt. Budal sigeg.

            Wisanggeni Ontoseno, Ontoredjo Gatotkotjo podo ngadep sadewo podo nunggu utusane anoman teko matur purwowasono. Wisanggeni budal kaireng poro kadang. Kepetuk kurowo prang, kurowo kalah dibandani dibuang ing alas kabeh sigeg.

            Abimanyu punokawan Rm. Arep sowan ing ngamarto budal

            Setrat sadewo Wisanggeni pepak Rm. Supojo sadewo lenggahi damper ngastino. Anoaman diutue ngaturi poro kadang pandowo. Budal sigeg

            Kresno, wis diadep ongkowidjojo punokawan. Rm; bab sadewo anggone nggagat negoro ngasto, kojo-kojo arep gawe wurunge prang baratoyuda. Kresno nedyo arep sowan ing ndamuk amun-amun, Kresno nglinang sukmo ninggal rogo. Semar ugo nedyo arep weruh opo kareoe kresno melu, nglinang sukmo neburi nanggurine nedyo arep weruh budine kresno budal sigeg.

            Sahjangwenang ketekan kresno perlu takon bab anggone dadi dalang baratoyudo, opo ora bakal wurung, mergo negoro ngastino wis dipasrahake marang sadewo. Sahjangwenang ndawuh kresno, lan kresno di dadekno matjan di utus mudun ing artjopodo awit iku kang dadi sarate. Matjan mudun nedyo soroh amuk ing ngastino. Setrat Ontoseno sak balane ketekan matjan ngamuk Ontoseno, Ontoredjo, Gatotkodjo kalah, lapor wisanggeni pasang rajah, matjan bali sigeg. Gareng Petruk podo nunggu ragane Semar lan kresno. Sukmane semar mandjing banjur urip dawuh marang gareng petruk supojo ragane kresno digowo ing alul-alun. Budal. Gareng Petruk lagi gowo ragane Kresno. Sigeg

            Ngamarto pandowo pepak Rm; bab sadewo anggone nyuwun negoro nagstino, tekane Anoman matur jen di utus sadewo ngaturi poro kadang pandowo supojo bojongan ing ngastino awit sadewo wis biso kasel nggluhguhi negoro ngastino, Seno sarujuk nanging puntodewo ora setuju, lolos soko pelungguhan nedyo golek dalane pati. Budal. Setrat sahjangwenang nedyo ketemu punto maleh begawan. Setrat punto kepetuk begawan, puto diutus njegor dahono-dahono dijeguri punto dadi buto. Nedyo ngamuk kadang pandowo. Sigeg. Setrat Gareng Petruk podo njogo ragane Kresno, matjan weruh ragane enggal manjing, Kresno urip ketemu wisanggeni. Sigeg. Setrat Buto Puntodewo nulungi wong Ngastino kang dibondho dikundjoro diluwasi soroh amuk bolo pandowo kalah Ontoredjo Gatutkodjo ugo kalah Kresno nimbali woro durupadi di utus metuki buto. Buto diperangi durupadi badar dadi puntodewo. Kresno dawuh poro kadang pandowo supojo bali ing negoro ngamarto. Kabeh podo bali kumpul ing ngamarto.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON ADJI SERAT PING PINDO

Ngalengko, Pr; Dosomuko. Pt. Mbatkolomidjan, Mbatkolopardono. Rm; bab bodjone Adji serat Brawaskandi dijalok Dw; Bandondari, Pt. diutus budal.

Brawaskandi. Pt; Djojo Sukendro lagi podo Rm. Ketekan utusan songko ngalengko. Pasulajane rembug dadi prang Brawaskandi asor. Sigeg.

Alas Trijusto. S.G.P.B Rm; arep njajah deso budal kembang.

Brawaskandi, Adji serat bolo ketekan Mbatkolomidjan lan Mbatkolopardono Pt. loro dikon bali digawani emping sak tjontong karo wedos teros bali. Budal sigeg.

Ngalengko, Dosomuko ketekan Pt. loro matur jen ora entuk gawe digawani emping sak tjontong karo wedus diaturake. Dosomuko nesu Mbatkolomidjan dipateni. Ono suworo dumeling, jen ono lakon romo aku bakal males aku manjeng ing wanoroseto. Mbatkolopardono ing anggodo, wedus diketok gulune jen ono ketek kapimendo aku males emping disebar dadi ketek pirang ewu ngrojok dosomuko dilimpung ilang ono suworo jen ono satrijo soko prentjo kang judo tjotakrawon aku males. sigeg.

Brawaskandi adji serat pepak, Adji serat mudjo semedi njuwon supojo bandondari biso dadi loro, podo sakolo ono bandondari loro. Tekane Dosomuko, njaluk bandondari, bandon sing palsu diparingno Dosomuko bali ing Ngalengko. sigeg.

Setrat doso; metu soko negoro Brawaskandi nedyo arep topo ing telogo dawet. Nunggu tudune Dwi Sri wahju Tjahjo Guwilang. Tekane wahju ora seneng manggon ing doso nanging mandjing bandondari ndjor doso dawuh anggone nggarbini bandondoro jen metu wadon dipek bojo, jen lanag dadi musuhe. Sigeg. Setrat Kumbokarno lan Tribisono djabang baji diusap babar putri, dikelekno kali dikalungi kupat sinto. Jikmo kartonadi manjing bandondari bibisono musos mendung biganondo diwor ing bandon pisan teros babar kakung. Doso teko duko jajah sinipi putrane dijalok digowo ing alun-alun di idak-idak malah soyo gede mlaju ndjaluk jeneng ing kajangan budal ketemu narodo dijenenggake Indrajid Narodo bali kumpul.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON NUR TJONTONGAN

            Kajangan guru lan poro dewo pepak guru dawuh supojo poro dewo podo topo ing sak ngisore wit dewondaru. Budal sigeg setrat poro dewo.

            Moloekad idjadjil malih matjan sedyo arep nggodo anggone topo poro dewo, setrat poro dewo podo topo ono suworo anggegirisi, lan terus di bantjang matjan poro dewo budal sigeg.

            Untoro segoro Betoro wisnu Semar Gareng Petruk bukane nglamun ora karuwan sing dipikir adjar lungo, ing tengah alas, di begal matjan prang di djemparing maleh molo ekad idjadjil, dawuh supojo ndjudjug ing sak ngisore kaju dewondaru, budal.

            Setrat jomadipati are ping alang-alang kumitir, arep ndjaluk dadi bagus budal.

            Dumuk amun-amun sahjangwenang kesowanan jomadipati, njuwun dadi bagus nanging ora diparengake terus diutus nesep tlutuh dewondaru, lan diparingi wadah tjupu tjangkok, budal.

            Setrat Wisnu Cs, topo ing sak ngisore wit dewondaru ketiban Nur Tjontongan didjupuk diaturake ing kajangan budal.

            Kajangan guru dewo pepak Rm. Bab anggone topo poro dewo, kesaru tekane Betoro Wisnu, ngaturake woh dewondaru diutus ngengkremake ing kasurjan budal. Guru djengkar nedyo tindak ing kasurjan, setrat Betoro Surjo kesowan guru gandrung sri awit nur tjontongan wis mletek dadi Dwi Sri. Guru budal Wisnu teko takon marang Surjo mlaju matur Betoro Guru dawuh komodjojo supojo njekel wisnu didjegorno geni naroko budal kepetuk Wisnu, ditjekel nutut di djegorno naroko sigeg.

            Tradjutrisno Bgw. Tjantuko lan anake Pertiwi beko supojo digolekno Wisnu Tjantuko budal nggoleki wisnu ing naroko, setrat wisnu ketemu Tjantuko didjak didaupno karo putrane budal, daup pertiwi ngandut, Wisnu bali ing naroko, meling jen babar kakung supojo didjenengake Bomo Naroko Suro, budal sigeg. Setrat jomadipati nesep tlutuh dewondaru diwadahi tjupu diutus mbanting babar dadi Buto, dijenengake wisnu Murti, diutus ngamuk ing kajangan budal soroh amuk poro dewo kalah, guru ngutus djupuk wisnu supojo njekel Wisnu Murti jen biso sri dipasrahno wisnu murti prang mandjing sak djiwo ditambah Betoro Wisnu Murti Dwi Sri dipasrahno.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON WATU GUNUNG

            Pertapan Surandil R. Djojo waseso putro Bismowiso lan Wiso Bismo patih bolo, Bukane njuwun daup widadari suprobo lan wilutomo ing kajangan budal.

            Kajangan komplit ketekan utusan soko artjopodo njuwun widodari dadi prang poro dewo kalah sigeg.

            Medang kamolan Wisnu lan kang putro Srigati S.G.P. arep tilik tandurane budal.

            Pertapan selorengko tepi Sinto lan sandep, bukane arep-arep putrane Betoro Tumendil, kesaru tekane djoko Tumendil njuwun dahar sego during mateng weruh karon, terus dipuluki, ibune nesu botjah ditutuk entong klenger, minggat tekan ndalan weruh ono pertapan nedyo arep suwito sigeg.

            Pertapan Handolo Hargo Bgw. Sidik amanat tjantrik, ketekan djoko Tumendil sedyo arep suwito, diutus topo ing sendang Andolo Hargo topo nungsang budal sigeg.

            Setrat kajangan Guru Narodo pepak, guru dawuh supojo mbungkarno anggone topo djoko Tumendil, awit gawe rekasane poro dewo-dewo budal.

            Setrat djoko Tumendil topo ketekan poro dewo di grudug watu mekso ora biso badar, dewo bali, matur ora biso mbadarake, kesara tekane tekane Bimo weso, Wiso Bimo ndjaluk widodari, diparingake jen biso mbungkarake anggone topo djoko tumendil, botjah loro budal kepetuk djoko tumendil dilorot, prang botjah loro disempal-sempal mati sigeg.

            Pertapan tlogo madjeti Bgw. Tjandolo, tjantrik. Gandrung Dw. Sinto lan landep, ing gawoselorengko budal. Setrat sinto lan landep ketekan Bgw. Tjandolo nggandrung sinto lan landep ora gelem mlaju kesasar tekan giling wesi sigeg.

            Negoro Gilingwesi, adji serat takis awal patih bolo. Ketekan sinto lan landep ndjaluk tulung, ketekan Bgw. Tjandolo pasulajan dadi prang Adji serat kalah utusan patih golek djago budal. Ing dalan kepetuk djoko Tumendil di djaluki tulung, gelem nulung jen diparingi ler-leran sego sak pal pesagi disanggupi budal madju prang. Btr. Tumendil dibuwang tibo ing seganan leren mangan kuwaregen, gumlundung madju prang maneh Bgw. Tjandolo kalah. Setrat Adji serat killing arep weruh anggone tanding Btr, Tumendil, pasang gendero penantang lan sangsong pajangagung, Btr. Tumendil kesamaran Adji serat dilorot dipateni Btr. Tumendil mlebu kraton salinbusono ganti wajang Dosomuko, ketemu Sinto lan landep terus pek bodjo, tumetep dadi ratu, djejuluk Pr. Watugunung, bandjar podo mandjing ing kaputren, Watugunung ndjaluk petan sinto lan landep weruh jen sirahe getek. Pr. Watugunung ndjejarahno opo anane. Sinto lan landep kelingan jen putrane ndjur podo nangis sak djrone batin, sinto landep wis garbini, sak kolo mbabarake putro 27 idji ganepe 30 romo ibune 9 dadi tetepe sasi 30 dino, jen 29 dini djupuk sri widajat sigeg.

            Setrat guru dewo pepak guru nimbali batoro wisnu diutus mateni Pr. Watugunung kepetuk wisnu prang wisnu kalah nglanang sukmo. Pr. Watugunung ditakoni bodjo neng nganti digdojo iku opo sing marahi, watugunung kondo jen biso njempal baune kiwotengen iku pengapesane, Wisnu bali nusup prang maneh Pr. Watugunung disempal baune mati. Kajangan

- Tantjep Kajon -

 

LAKON AMONG TANI

            Sendanggumuling sangjang manon bowo sangjang sidik Pt. kolomuko Rm. Podo dijo dinijo ditari rabi ora gelem. Srimmanon bowo gelem rabi jen entok panunggule widodari. Dewi sri, patih diutus budal ing kajangan ketemu poro dewo.

            Poro dewo pepak ketekan Pt: kolomuko gg: Pt. kalah.

            Medang kamolan Wisnu S.G.P Rm. Arep tetanen ing kamolan.

            Lumbung loro denok Dw: Sri. Sri medang, Sri sedono. Dw: sri ngutus adi-adine ngirim Btr: Wisnu digawani kendi pretolo ing medang kamolan budal.

            Setrat sri sidik arep munggah kajangan, weruh ono putri loro ditakoni matur jen sri medang lan sri sadono sidik ora sido munggah kajangan seneng karo putri loro mau, ananging ora gelem, prang sidik diantemi kendi pratolo petjah dadi wit djambu dresono, diburu sri medang ilang dadi wit aren. Sri sidik genti mburu sri sedono ilang dadi djagung, gandeng wis podo ilang bandjur nerusake ing kajangan sigeg.

            Kajang Narodo mimb Sri upas dewo odjo nganti podo ngreti budal sigeg.

            Guru ndawuhi Sri upas supojo ngrusak tandurane Btr. Wisnu ing medang kamolan budal tekane sri mamanon bowo lan sri sidik djaluk rabi widodari Dw. Sri diutus marani dewe ing lumbung loro denok budal.

            Lumbung loro denok Dw. Sri arep-arep apdine loro kesaru tekane manonbowo lan sidik, arep dipek bodjo Dw: Sri ora gelem prang Dw: Sri kalah mlaju duburu sigeg.

            Guwo malojo Nogososro rerasan anggone topo kuwi wis lawas banget awit kepengin weruh Dw: Sri lan seneng duwe bodjo sri dewi, kotjapo Dw: Sri plajune kesasar tekan kono, bareng ditakoni kondo jen dewi Sri, bandjor arep dipek bodjo, Dw: Sri etok gelem, dikon madep ngetan ngulon Dw: sri mlaju sigeg. Srat Sri upas arep ngrusak tandurane Btr. Wisnu trus tjintjing sanaliko ono udan angina, nganakno bambang sundep mentek lan lijo-lijane sigeg. Semar sak anake tilik tandurane podo rusak bali matur Wisnu.

            Btr Wisnu lagi lungguh kesaru tekane S.G.P.B. matur jen tandurane dirusak Bambang sundep terus wisnu matek adji sapdo tunggal sak naliko ono satrijo di djenengake Djoko penawaran, diutus niliki tandurane budal kepetuk Sri upas, Sri upas arep dipek bodjo ora gelem dadi prang gumbel di saud mendung ngetan karo ngulon, Djoko penawaran dadi lintang djokotowo lan lintang dongol. Sigeg.

            Setrat Dw: Sri ketemu S.G.P. dawuh diutus ngaturi wisnu supojo dikirim sego liwed djangan menir sambel kepeng. Semar budal, ketemu wisnu semar matur purwowasono, wisnu terus nggowo sego liwed djangan menir sambel kepeng ing gubug budal, ketemu Dw. Sri ditakoni, nganti nusul awit diburu manonbowo lan sidik lan nogososro, ora suwe tekane bowo lan sidik prang karo wisnu dipanah bowo dadi waloh sidik dadi pari alas, ketekan nogososro ugo djaluk Dw: Sri prang didjemparing wisnu dadi ulo tjilik-tjilik tajung kumpul ing medang kamolan.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON ADJI SERAT PING TELU

            Ngalengko dosomuko tribisono bolo bukane takon marang togog pandjing surupe Dw: Sri kaping telu ono ngendi, togog matur jen ono tanah sabrang negoro srawonggo Dw: Setijowati garwane garwane adji sera ting brawaskandi. Doso terus utusan kologemuko lan gemukolo budal.

            Laladan brawaskandi djojoprawiro, prawiro sentiko djambu mangkli tjeblok djambuwono ketekan utusan dosomuko, arep ketemu ratu gustine ora diparengake mlebu prang ngalengko kalah kolo gemuko gemuko kolo dibondo nedyo diaturake gustine budal.

            Brawaskandi adji serat S.G.P lan Pt. kolo pardono Pt. Batkolomidjan ketungko sowane djambu mangkli ngaturake bandane kologemuko gemukokolo utusane dosomuko. Buto loro diutus bali digawani emping sak tjontong karo wedus dombo budal.

            Ngalengko dosomuko Pt. Prahasto tribisono ketungko sowan kologemuko gemukolo nggowo emping sak tjontong karo wedus dombo, buto loro ngalem adji serat, doso nesu buto loro dilimpung pedod gulune, ono sworo jen ono lakon romo aku males emping disebar dadi ketek pirang-pirang ewu ngrojok Pr. Dosomuko dosomuko matek adji mandang sworo ketek ilang, wedus dilimpung mati ono sworo jen ono ketek kapi mendo males doso: nedyo nglurug ing brawaskandi budal sigeg,

            Brawaskandi adji serat lan garwo setijowati semar, gareng, petruk adji serat njuwun pamit arep topo mekas kang garwo jen ono gondo pedes wangi iku aku adji serat budal sigeg. Setrat dosomuko maleh dadi adji serat nedyo arep mlebu ing kaputren brawas budal setrat taman brawaskandi setijowati emban ketekan adji serat palsu, gandrung setijowati gandeng setijowati kelingan wekase kang garwo, molo jo ora gelem jen kuwat nampani kerise gelem ngladeni, disaduk keris maleh doso: setijowati mlaju, kepetuk pt. kolopardono matur jen ono maling kolopardono budal pardono matek adji panjerotan doso: keserat, doso etok-etok teluk dikon ngetokno bareng ditokno kolopardono dilimpung mati njuworo jen ono ketek anoman males. Setijowati mlaju kepetuk batkolomidjan didawuhi njekel maling, ketemu doso batkolomidjan dilimpung mati jen ono sugriwo males. Setijowati mlaju kepetuk djambumangkli djambuwono prang dilimpung mati sigeg. Setijowati nedyo arep nusul anggone topo kang garwo budal sigeg. Setrat adji serat topo ditunggoni punokawan telu ketekan setijowati semar diutus nggugah gustine digugah katjabut wulu tjumbane tangi ketemu garwane diaturi jen ono maling ngrusak negoro brawaskandi, lan poro prajuritte wis podo mati. Adji serat budal.

            Setrat brawaskandi dosomuko togog ketekan adji serat pasulajan prang adji serat kalah pasang djunkas djolorante doso keno djolorante dilebokno tong kadjegorno sagoro. Doso entok-entok teluk dilawari dijak mlaku-mlaku klimpe adji serat di dupak, dadi prang rame surolojo  gondjing sigeg. Kajangan guru dawuh narodo supojo mudun misah anggone pontjokoro prabu dosomuko lan adji serat lan odjo nganti dosomuko dipateni, lan adji serat diutus njowanake ing kajangan kanggo sulam dewo narodo budal. Doso prang adji serat dipisah digowo ing kajangan doso diutus bali, setyowati martjo, nanging mbesuk jen ing negoro manduro ono putri subodro jo iku pandjilmane setyowati. Nagoro brawaskandi suwung, mbesuk jen wis ono pandowo lagi katon jo kuwi dadi nagoro ngamarto kumpul ing ngalengko.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON SRI PENGUKUH MBOJONGE BALE PRAPATAN

            Ngatasangin kolo barat medjo putro bambang asmorontoko patih bolo. Rm; arep mbojong sri pengukuh ing kajang manik dumilah budal.

            Kajangan poro dewo pepak bukane arep mbojong kaju kastu bolojo budal kepetuk pradjurit sabrang prang dewo kalah sigeg.

            Wisnu putro bamban srigati punokawan wisnu dawuh kang putro supojo mbojong sri pengukuh di dekek ing medang kamolan, srigati budal kembang.

            Kajangan hargo dumilah dw. Sri pengukuh kesowanan srigati matur jen arep mbojong sri pengukuh dawuh gelem dibojong ing medang kamolan jen biso nggawekno bale prapatan, srigati sanggup budal.

            Pulo madjeti djim mukadar lan djim mukadir djogo kaju kastubomuljo sopo sing arep ndjupuk ora diparengake. Kesaru tekane srigati kaju kastubo disuwun ora diparengake, prang djim loro kalah kaju di pasrahno lan diterno dewe ing medangkamolan budal.

            Setrat atasangin barat mego bambang asmorontoko kesaru tekane pt. matur jen sri wis dibojong srigati ing medangkamolan bam; asmorontoko budal pribadi sigeg.

            S; Medangkamolan btr; wisnu kesowanan kang putro ngaturake sri lan ono djim loro, matur purwo wasono. Djim loro di dawuhi nggawe bale prapatan, lan djim loro di adwuh ndjogo sri ing sadjore bale prapatan budal, sigeg setrat djim loro, podo djogo bale isi sri pengukuh. Ketekan bam asmorontoko, sri di suwun ora di parengake dadi prang suwe-suwe djim loro kalah maleh dadi lawang lan gebjog asmorontoko mekso ora biso ndjupuk awit kadangan gebjog bam; asmorontoko maleh dadi bubukbang, djim loro dipasotno dadi gebjog selawase, djim loro podo nangis ketekan btr; wisnu ditakoni matur purwo wasono, genti wisnu masotno bam; asmorontoko ora biso dadi manungso maneh tetep dadi bubuk-bubuk asmorontoko bali nedyo matur lan romo budal.

            Ngloko bawono bgw; djogorekso lan kang putro bam; kissowo bakane kang putro beko njuwun supojo didaupno karo sri pengukuh, kang romo ora sanggup lan dudu djodone djempol drijine ramane digubel ramane ngandiko ora ndjarag dianggep kojo ulo sanaliko dadi ulo, kang romo dawuh diutus nggoleki pretapan medangkamolan di djenengake ulo sowo budal sigeg. Setrat angina barat mego bolo, kasaru tekane bm; asmorontoko wudjut bubukbang matur purwo wasono kang romoduko jajah sinipi nedyo nglurug ing medangkamolan budal di iring poro wadyo balane numpak barad gede budal, nedyo ngrusak tandurane wisnu sigeg. Setrat srigati lan punokawan weruh tandurane dirusak barat lan kekajon gede podo rongkat, semar dawuh supojo njuwun tulung nini tunggak lan kaki tunggak ndengagak lesus ilang ono wudjude buto, soroh amuk prang njuwun sri pengukuh, wisnu kalah, kesaru tekane ulo sowo ndjaluk panggonan diwenehi jen biso njirnakno buto kang soroh amuk disanggupi budal. Deksoko prang lan bolo baratmego kabeh podo asor baratmego mati. Ulo ndjaluk panggonan didawuh supojo manggon sak ngisore bale lumbung panggonane sri pengukuh budal kumpul ing medangkamolan.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON ROMO GANDRUNG

            Ngalengko pra; dosomuko pepak bukane arep nglangkan ing sanjo pring budal numpak wilmono, ing sonjopringgo tapel wates ngalengko doso; weruh ono ketek topo nggandul kojojo kalong mudun sigeg.

            Ngastino jo sonjo pringgo. Subali noto topo ngalong anggagas kang raji anggone ketjepit wit kamal naliko lakon patine lembu suro lan maeso suro nganti seprene sugriwo during biso uwal soko wit kamal kesaru tekane dosomuko, bage binage dadi prang doso kalah goro-goro di duni narodo doso supojo meguru marang subali, doso njembah subali kondur doso; nerusake lakune.

            Madyo poro legowo lan kang raji murdoko sak punokawan kesowanan sang noto soko mantilidirdjo pr; basuroto bukane arep mintang srojo sing sopo biso manah talpitu botol bareng bakal didaupake putrane dw. Sinto, satrijo loro podo sanggup budal sang prabu disik. Setrat murdoko lan punokawan ing dalan kepetuk ulo, prang ulo disuwek dadi djemparing sosro dewo di aturake kang roko legowo bandjar podo budal sigeg. Setrat ing taman mantili ono wudjude tal djejer pitu di panah legowo ora biso batal murdoko weruh jen tal mau ono lambarane ulo-ulo disuwek dadi djemparing di djengke guwo widjojo-widjojo di anggo manah tal pitu ilang wudjude tal ono gendogo kentjono isi dw; sinto bandjur di aturake kang roko di aturake ing mantili dirdjo budal.

            Mantili dirdjo pr; basuroto sinto amenge manuk djentaju ketekan legowo lan murdoko lan poro punokawan legowo di daupno sinto legowo sak kadang garwo njuwun pamit bali ing madyopuro kaparingan kreto budal sang prabu dawuh ngutus ameng ugo djentaju ngawat await lakune gustine budal. Setrat legowo sak balane tekan madyane alas sinto kroso gerah ujong, podo mudun soko kreto, nganjak golek banjo garwane, weruh ono telogo banjune butek lan bening, sing bening iku padusane ketek, sing butek padusane widodari. Murdoko ngaturi waningo kang roko jen siram kudu sing banju butek kang roko ora nggugu sigro loro-lorone rasak busono nggebyur ing banju bening sanaliko dadi ketek sigro munggah ing kaju kurdo arep tjarembono ngamek godong ploso komokorut semar sigro ngamek godong kaju kadap kanggo ngadahi komane legowo di bitingi anting-antinge dw; sinto, dibuang ing tlogo madirdo pasutapane handjani. Ketek loro podo mudun njuwun apuro murdoko ndjur dikon adus ing banju butek ados dadi manuso maneh ndjur bali ing kreto maneh sigeg.

            Setrat dosomuko ing awing-awang weruh ono penganten arso di tjidro doso; maleh dadi kidang kentjono, sinto weruh beko, njuwun supojo di tjelake kidang legowo lan punokawan podo mburu kidang murdokokari. Sinto ndakwo jen murdoko duwe seneng karo dekne murdoko njuwun pamit kreto disiker budal, kidang maleh kaki-kaki adol kembang tjedak marang sinto, towo kembang bareng sinto medun soko kreto kaki-kaki maleh doso; sinto disaut dirgantoro bablas setrat djentaju ora samar penangise sinto, djur karebut, djentaju kalimpung keno swiwine djentaju modjar jen ono lakon romo tanding aku males karo kowe ragane tibo ono ing kali modjar maneh njowo-njowo odjo petjat-petjat jen durung ketemu ratu gustiku setjo legowo sigeg.

            Setrat legowo lan murdoko punokawan podo ngelak golak banju kanggo nggunjuk nurut kali ono sete diturut wasono djentaju ndjrebabah isih njuworo matur ingkang gusti, sinti katjidro pr; doso ratu ngaleng terus mati. Romo banget anggone gandrung-gandrung sigeg.

            Setrat ono satrijo aran romo bargowo, arep ndjalok bojone legowo budal, ing dalan kepetuk legowo ditakoni nedyo arep djaluk sinto, dadi prang bargowo mandjing sak jiwo teros ditambah jeneng romo bargowo. Nanging tansah enget ingkang garwo, podo leren ngaso ingisore wit kamal di pidjeti murdoko, kotjapo ketiban lohe sugriwo kang ketjepit ing wit kamal, romo legowo kaged ndakwo kang raji jen duwe roso seneng ipene, lesmono sumpah topo wadat planangane diketok, romo dikon ndengak ono ketek ketjepit ing wit kamal sambat-sambat sing biso nulung dikawulani selawase terus dipanah tibo, sugriwo ditakoni Pr; doso ratu ngaleng iku sopo sugriwo nerang-nerangake. Sugriwo mbebano njuwun tulung supojo biso mateni musuhe kang aran subali jen biso bakal rewang golek prodjo ngalengko. Romo sangguh prang romo kalah, sugriwo diutus madju, gandeng rupane podo sugriwo diutus nganggo kalong djanurka, ning prang gumbel romo mentang djemparing guwowijojo dilepasake keno subali, romo ditakoni subali opo salahe romo ora biso djawab, lan romo rumongso luput subali ndjaluk idjol swargane romo romo masrahno, romo trimo ora duweni swargo-swargo dipasrahake diutus ndjudjug ing sanggar waringin. Subali budal sigeg. Romo lesmono podo babat alas pontjo wait, bareng rampung ono wedus ngamuk, wedus dipudjo dadi ketek, didjengno kapimendo. Negoro didjengno negoro Pontjowati hijo negoro Ngajugjopolo podo kumpul.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON HARDJUNO SOSRO BAU

            Ngalengko Pr; doso, Pt; Prahasto, Tribisono, Kumbokarno, Sarpokenoko, pamane djalmo mantra, Rm; bab dewi tjitrowati tundjungpuro, gelem kapundud garwo jen biso nekani sirah adjar sewu tjatahe getih sak tong. Doso; mimbali kologemuko gemukokolo kinen ngupojo sirah adjar satus lan getih sak tong budal.

            Pertapan antang sekar ending srinadi lan bam kartonadi poro tjantrik, ketekan gemukokolo lan kologemuko bukane golek tukon sirah adjar, dadi prang akeh adjar kang podo mati di ketoki gulune. Srimandi lan raji kartonadi angger kang roko dilamar kang raji ora pareng jen ora biso ngasorake deweke kang roko kalebokno kantjing gelung sigroma pagak kologemuko lan gemukokolo prang buto loro asor diburu mlebu alas sigeg.

            Mas ardjuno widjojo lan punokawan gandrung gambar olehe nemu budal, ing alas ketemu buto loro podo djaluk tulung awit diburu mungsuhe, ardjuno widjojo gelem nulung jen di tuduhno gambar sing tak asto iki gemukokolo, nuduhake, jen wujude gambar iku putri tundjung puro dw; tjitrowati ingkang bade kalamar Pr. Dosomuko bandjur kolo gemuko diparingi tjatji sak timange sidji ora tekane kartonadi takon burone ardjuno, ora ngakoni dadi prang podo sudibjane kartonadi gawe udan geni ardjuno gawe udan banjo lan lijo-lijone. Bondan wangi ardjuno namakno pusoko djolorante kartonadi sambat-sambat teluk karo ardjuno widjojo sarto mbakyune di pasrahake pisan lan terus dingengeri ardjuno gelem nompo suwitane jen biso mbojongake taman sriwedari tekan maespati disanggupi budal nedyo njuwun tulung kadang sukosrono.

            Setrat sukosrono nedyo golek pangenggeran kesaru rekane bam kartonadi dawuh jen wis entuk pengengeran. Sukosrono matur jen arep nderek biso ditompo jen biso mbojong taman maerokotjo tekan maespati. Sukosrono sanggup jen entuk melu ngengerdi sanggupi kartonadi. Sukosrono budal nedyo mbojong taman sriwedari, sukosrono wis klakon biso mbojong taman maerokotjo arep nderek suwito ora diparengake mekso melu diadjar dadi lan patine ono sworo mbesuk aku males karo kowe, aku kang bakal mandjing ing dosomuko. Kartonadi nerusake lakone sowan Hardjonowidjojo diadjak ndjudjug ing taman maerokotjo kadangan tembok biso ditjendekno kartonadi sigeg.

            Taman tundjung puro Dw; Tjitrowati emban podo mudjoredjo redjunowidjojo digandrung ora suwe tekane redjunowidjojo retjo dibuwang gati retjane dewekne kartonadi dadi komabng terate semar dadi bulus gareng dadi tekek petruk dadi wot tekane tjitrowati kaged ono kakanan mangkono iku suwe-suwe dadi manungso bage binage, bandjur ajak sowan ing arsane kang romo budal.

            Tundjungpuro Pr; tjitrodarmo kesowanan kang putro sakantjane bagen binagen bandjur tjitrowati di daupake karo redjunowidjojo sawise daup njuwun pamit bali ing maespati diparengake budal numpak ameng-ameng manuk brinoto.

            Setrat poro pradjurit ngalengko podo djogo weruh ono nganteng ing awang-awang manuk brinoto liwat nembelek metu gadjah pirang-pirang atus nibani pradjurit ngalengko akeh sing podo mati. Togog lapar dosomuko budal. Setrat dosomuko tribisono ketekan kologemuko gemukokolo nggunggun redjonowidjojo dilimpung pedodo gulune mati njuworo jen ono lakon adji serat aku amles sigeg. Tekane togog matur jen paseban ngalengko rubuh pradjurit podo mati. Doso nimbali kolomaritjo kadange wilmukoko utus njatakake budal ing awang-awang weruh ono nganten numpak manuk silem awor mego arep didjemparing kedisikan djemparing kartonadi keno gulune kolomaritjo kewer-kewer muni ojo mati-mati jen during tutuk arsane ratu gustiku njowo sigeg.

            Ngalengko doso pepak ora kojo tibane kolomaritjo pedod gulune kewer-kewer kaget Pr; Doso ditakoni matur jen ono ratu saking negeri Brawas…Pr; Redjuno W…terus mati.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON REDJUNO WIDJOJO PATINE SUWONDO

            Pr; Doso, Pt; Presto, Kumbokarno, Tribisono, Rm; arep ngurus patine kolo maritjo, nimbali pamane djalmomantri nerangno jen negoro brawas iku negoro brawaskandi kang djumeneng noto djejuluk Redjunowidjojo, jo sosrobau ndjur diutus njatakno budal.

            Maespati Pr; Sosrobau Pt; suwondo bolo Rm; anggone supeno ketekan pradjurit ngalengko prang ngalengko kalah sigeg bali.

            Semar sakanake arep sowan ing ngarsane Redjunowidjojo budal sigeg.

            Ngalengko doso; nimbali Pt; Prahasto diutus nglurug ing maespati budal, setrat Pt; suwondo ketemu Pt; Prahasto pasulajan rembug dadi prang prahasto kalah sigeg.

            Taman Maespati Redjunowidjojo garwo Tjitrowati punokawan garwo njidan kepingin weruh iwak betik mangan manggar redjuno nimbali pt; suwondo dipasrahi djogo negoro redjuno pamit lungo topo ngrambang sigeg budal.

            Ngalengko Pr; Rahwono sak dulure ngenti Pt; Prahasto tekane prahasto matur jen kasoran doso budal pribadi nimbali ameng amenge wilmono budal ing gagono weruh Pt; Suwondo prang Rahwono meh kasoran sigeg. Setrat Redjunowidjojo topo ngrambang banjune amber, ngelepi negoro ngalengko, awit dadi buto wisnumurti, sukmo tilik ing taman maespati budal, ora koyo perange Rahwono lan Suwondo, Pt; Suwondo sumbar-sumbar jen deke kuwi ratu maespati. Sukmo Redjuno krungu suwondo dipasotake mugo-mugo disuwek lesanmu sigeg. Pt; Suwondo nerusno prange Rahwono kasoring judo, matek adji mandang sworo, lor kidul wetan kulon ono Rahwono suwondo gugup eling-eling sukmo sukosrono mandjing rahwono, suwondo ketjekel disuwek lesane mati, ono sworo mbesuk jen nduwe anak lanang kowe ngambang plangaku rahwono nerusake bakal ngajunake Dw; Tjitrowati budal.

            Taman maespati dw; tjitrowati embank lagi rerasan kang garwo, ketekan rahwono Tjitrowati arep dipundut garwo ora gelem mlaju nusul ing pasutapane kang garwo ing bengawan siluganggo. Setrat bengawan kolowisnu marti disusul garwane diburu rahwono prang wisnu murti lukar, dadi redjunowidjojo disaud narodo digendong diutus sumbar entenono jen ono lakon adji serat brawaskandi jo iku aku sigeg. Sewu negoro nglurug ing ngalengko prang sewu negoro kalah.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON LAIRE HARDJUNO

            Prodjo ngastino, Pr; Pandu, Rs; Bismo Jomowiduro, Rm; anggone wawrat Dw; kunti wis meh babaran. Pandu dawuh jomowiduro, ngaturi abijoso supojo rawuh ing ngastino ora suwe ketekan rawuhe basudewo, prelu tilik keslametane pandu pandu, lan matur nuwun pandu nulangi kari betane prodjo manduro. Sarampunge nuli podo kundur ngedaton jomo: budal sigeg.

            Srawanti puro Anggastino, Pr; Hardowaliko, Emban Jaksorini, Pt; Jaksosuro, Rm; arep nagih pati ing ngastino, awit ijange Pr; Gadjaksosuro, dipateni Pr; Dipokisworo , polosoro, embank Jaksorini ngaturi prikso kudu di tliti luwih disik bener kang dumunung ing ngastino iku bener turune polosoro, opo ora, mulo sang Pr; dawuh poro wodyo balane mbudalake sigeg. Ing margo kepetuk pradjurit ngastino dadi prang sigeg.

            Bumi Rahtawu abijoso kasowanan jomowiduro, ponokawan, prelu ngaturi Bgw; Abijoso supojo rawuh ing ngastino nunggu balane djabang baji jomo, diutus budal disik.

            Madeg kajangan salendro bawono guru diadep poro dewo narodo, bromo, pepak, Rm; goro-goro narodo matur jen iki prebawane bakal tumurune sari-sarine Btr; Wisnu, kang bakal nitis putro panengahe pandu lan sutapane Dw; Sri anggone kaontjatan garwane. Guru dawuh nimbali Dw; Sri kadawuhan nitis ing artjopodo, supojo timbang panitise karo kang roko. Sri ugo kaperang dadi loro, panitise, upomo kembang sarine. Kembange nitiso putrane djembawan, sarine nitis putrane basudewo, patutan  Dw; bodroini Dw; Sri nuli kapudjo dadi djambu dresonoko swargan disigar dadi loro, narodo lan indro diutus nggowo mudun, ing ngartjopodo, supojo diparingno tridjoto lan bodroini narodo indro budal.

            Gunung tunon, gondo madono djembawan, lan tridjoto, Rm; anggone djedjodohan during diparingi momongan ora suwe rawuhe narodo indro maringi sigaran djambu kadahar sakolo bobod tridjoto banget bungahe dewo loro budal. Setrat prodjo ngastino.

            Pandudwo kahadep Basudewo, Rs; Bismo Kunti, prelu nunggu anggone bobod kunti wis kroso mbateg ora suwe ketekan abijoso lan jomowiduro. Abijoso semedi kerawuhan narodo lan indro. Kunti kasundang abijoso djabang baji babar mijos kakung, sumorot tjahjane luwih bagus abijoso paring asmo pamande, Rd; premadi: tegese penengah. Pandu paring asmo Parto, jo Pandu tanojo, kumbal wali, Rd; Djanoko, narodo paring nomo Margono, baji dipundut putro Btr; Indro kanamakno Indro Tanojo, Hardjuno, Rd; Widjojo sarto kaparing adji pameling katijasane biso nekakno poro dewo kotjap Pr; Basudewo banget kasengsem ningali baguse djabang baji kawetjo marang pandu. Sak pungkure Pr; Dosomuko baji babar putri baji dikalungi kupat sinto diwadahi gendogo kentjono tribisono njipto mendung jikmane suwondo bijen diawe tibo mandjing dadi baji lanang di djenengake Bigonondo jo Megonondo, tekane Pr; dosomuko duko jajah sinipi baji diadjar malah sojo gede sigeg.

            Kajangan kaendran Btr; Endro putro Endrowati mbabar mijos kakung di djenengno  Indrajit awit wekase Pr; Doso didus, gede tako ramane dituduhno Pr: Doso, Rt: Ngalengko budal. Setrat Doso lagi prang karo Megonondo ketekan Indrajit, golek ramane Pr: Doso, Doso gelem ngakoni jen biso mateni megonondo sanggup prang megonondo mandjing sak djiwo baro Indrajit, Doso lagi gelem ndaku.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON RAHWONO KROMO

            Ngalengko Pr: Rahwono, Pt: Prahasto, Kumbokarno, Tribisono, Rm: arep sowan ing kajangan njuwun rabi Btr: guru budal.

            Prepat kepanasan, poro dewo pepak ketekan dosomuko sak balane pasulane rembug dadi prang dewo kalah sigeg.

            Kajangan guru lan garwane Bandondari Narodo kesaru tekane Rahwono njuwun daup ibune Bandondari-bandondari banget sungkowo, mlebu ing taman mudjo pretjil dadi Bandondari kembar, bandjur bandondari pudjan digawakno bali ing ngalengko. Setrat Dw: Sri arep nggoleki Btr: Wisnu budal, ing dalan kepetuk Rahwono arep dipek bodjo ora gelem, diburu ing kajangan.

            Kajangan kaendran Btr: Endro lan putro Endrowati, lagi podo gunem Dw: Sri teko njurup ing Endrowati ketekan Rahwono djaluk Endrowati mbobod Doso mekas jen babar lanang djenengno Indrajit. Doso budal nerusno buru sri budal. Setrat Dw: Sri ditutno Doso, nggebjur segoro ditututi sigeg.

            Telenge samudro Bgw: Rekoto tomo putro piting poto suro Rekoto suro lan dewi Rekotowati sri nusup ing Rekotowati, Doso teko Rekotowati di djaluk prang kabeh kalah diparingake, Rekotowati di tjarem, sri kabar meteng Doso mekas jen babar lanang djenengno Gonggosuro. Doso mburu sri maneh setrat sajang Baruni sri weruh nusup. Doso weruh iwak kepingin soko endahe sisik komokorut di untal iwak meteng sri ontjot, mbesuk nglairno Gonggominangsuro Doso terus mburu sri sigeg.

            Krendontolo Muluntani lan putro ponakane Pramuwati disurupi Dw: Sri ketekan Doso Pramuwati di suwun, prang muluntari kalah, putrane diwulungno, garbini jen babar kakung djenengno Bantolo manjam sri mlaju diburu Doso munggah ing duwur gunung.

            Gunung Wodjo Endang loro upas lan raji kembar sumo lawawan lan sumolani tekane Doso, mbajune di djaluk prang sumolono, sumolani kalah mbakjune dipasrahake ending loro upas di tjorem, Doso mati nanging urip loro upas meteng, jen babar lanang djenengno Bukbis, sri mlaju Doso mburu sigeg. Sri bingung penggalihe bandjur mlaju ing ngalengko, mandjing garwane Doso. Rahwono bali ing ngalengko arso tjarem kang garwo, Sri wis tetep ing Bandondari wis nggarbini. Doso: nimbali raji Tribisono arep topo ing sonjo pringgo, mekas Tribisono jen mbakjumu mbabarno, jen metu lanang dadi musuhe jen babar wadon dadi bodjoku Dosomuko budal. Menowo duwe putro putri supojo dipundut mantu, Narodo krungu gumuju latah lan paring dawuh marang Basudewo jen djabang baji pantjen wis pasti dadi djodone putramu kang lagi arep lair. Narodo nuli maringake sigaran djambu marang Basudewo supojo kadahar marang Bodroini iku pinongko lantaran kasembadane sedyo, Dewo loro nuli makajangan. Basudewo ugo njuwun pamit bali budal.

            Setrat Srawantipuro, Pr: Hardowaliko, ketekan Pt: Jaksosuro, matur jen sing ndedegi prodjo Ngastino bener turune polosoro. Hardowati ngetapake poro wodyo balane, nglurug ing ngastino budal sigeg.

            Setrat Ngastino, Pandu Abijoso, Bismo. Nunggu Kunti mangku djabang baji, baji didus baju gege, dadi gede, kesaru sowane Pt: Djojo prajikno, atur waningo, jen kadjogan musuh soko Srawantipuro, bandjur poro pradjurit dibudalake ing pabaratan, mapakgake musuh, prang rame, wekasan Hardowaliko mati soko astane Hardjuno, ninggal wekas jen prang Baratajudo males Pt: Jaksosuro mati soko tangane Seno, kabeh podo mati tajungan, Pandu Abijoso, garwo putro kumpul ing Ngastino.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON LAIRE ANOMAN

            Prodjo Garu selo, Pr: Marusuto, Pt: Wikanto, Rm: arep mbedah ing kajangan suro lojo budal sigeg.

            Mrepatpasan dewo pepak tekane utusan Marusuto Pt: Garuselo arep munggah kajangan prang Garu selo kalah bali.

            Tengah alas, raden Lesmono punokawan bukane topo wadad arep sak paran paran budal kembang.

            Setrat Pr: Marusuto arep-arep utusane suwe ora ono bali tekane Pt: Garuselo matur jen di undurake poro dewo sang prabu budal nedyo nggebag kajangan sigeg. Setrat poro dewo tekane prabu Marusuto soroh amuk poro dewo kalah.

            Tlogo madirdo Andjani topo oleh dahar jen ono tibo ing ngarepe, naliko ono tumtuman wis didahar wis sangangsasi sepuluh dino mbabarno Wanoroseto di djenengno Maruti di dus banju gege dadi gede, saben esuk takon sarapane ing wantji srengenge mletek bambang maruti takon sarapan kang ibu nuduhno jen ono abang-abang metengteng kojo lateng iku sarapanmu, ono srengenge ditubruk, kegiles rodo srengenge. Handjani ora nrimakno dene putrane kegiles rodo srengenge prang marang Btr: surjo, podo ndjaluk pengadilan Btr: Guru ing kajangan surolojo budal sigeg.

            Kajangan guru lan Narodo lagi podo lungguh kesaru tekane Andjani lan Surjo Andjani ora narimakno dene putrone digiles rodo srengenge. Narodo nggoleki balunge, dibubur ing kawah tjondromuko, wis dadi maneh Andjani njuwun supojo di uripake kojo wingi wuni, Narodo ndjupuk sukmane suwondogeni di surupno podo sakolo urip. Andjani isih njuwun supojo putrane patine bareng djagad, di djenengake raden Anoman, mbandjur nedyo arep di du karo prabu Marusuto budal sigeg.

            Setrat prabu Marusuto prang karo Anoman rame praprange prabu Marusuto murtjo mandjing sak jiwo karo Anoman ditambah djeneng Probontjonosuto jo Rd Budig ninir jo raden Anoman di utus bali ing Garuselo mbesuk jen takon ramane jen ono lakon Anoman Duto utowo Romo telik.

- Tantjep Kajon -

 

 

LAKON LAIRE DJEMBAWAN

Ngendrobumi, Pr: Kemarungkolo Pt: Kolo Ambrosuro, Rm: arep njuwun Dw: Resi wulan adine Resi gutomo ing nglugastino budal sigeg.

Selogringging Pr: Purwokondo jo Djenawi Pt: Parangmuko Tm: Danumuko, demang panggul judo, bukane arep mbedah surolojo budal kepetuk pradjurit Ngendrobumi pasulajane rembug dadi prang, Ngendrobumi kalah sigeg.

Gutomo lan punokawan arep killing Nglugastino budal

Kajangan guru Narodo dewo pepak kesaru prabu Kolokuwotjo jo Djenawi soko Selogringging njuwun widodari dewo ora maringake, prang rame wekasan dewo kalah, guru nedyo are ping mertjopodo golek djago budal sigeg.

Pertapan Setjodjalmo pandito resi lksowo guru lksari nglairake, wudjud antigo, sang pendito bingung penggalihe ketekan Narodo putrane kang wudjud endog digowo ing kajangan budal. Setrat guru budal ketekan narodo ngaturake antigo antigo digarut empukunir ujah lanang babar djabang baji kakung, baji di du prang kurang kuwat, di djupuk maneh baji di bubur di adoni wesi polosani, wis wudjud manuso dipandjingi sukmo, urip di djenengno Djembawan prang maneh sigeg.

Setrat pandito lksowo garwo lksari arep nusul putrane ing kajangan budal. Tekan kajangan weruh ono prangan, pen: lksowo melu ngrebut prang Pr: Nitikuwotjo ditjekeli baune sing lanang lan sing wadon disempal mati, adjine Pontjosono pontjosuni mlaju nedyo nggoleki Subali ing Nglugastino arep dipandjingi budal. Narodo guru masrahake Djembawan marang romo ibune ditompo budal.

Nglugastino Gutomo Dw: Drati kang putro telu, Andjani, Subali, isih tjilik. Sugriwo Resiwulan, ketekan Pr: Kemarungkolo njuwun Resiwulan, ora entuk prang bolo Nglugastino asor. Resi Gutomo nedyo djaluk tulung lan golek djago sigeg. Setrat gunung Setjodjalmo Djembawan lan kang romo ibune, ketekan Resi Gutomo djaluk tulung marang Djembawan jen biso ngasorake musuhe digandjar putrane. Djembawan budal ing Nglugastino sigeg. Pr: Kemarungkolo mati, Djembawan sowan ing Nglugastino di daupke karo Resiwulan kumpul.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON LAIRE NAKULO SADEWO

Prodjo Manduro Pr: Basudewo, Pr: Rukomoroto, Pr: Hugroseno, Rm: kang raji sekaloran arep diangkat djumeneng noto, Rukmo: kadawuhan mbabad alas Kumbino, Hugroseno kadawuhan babad ing pabaratan lesanpuro raji sekaloran sendiko budal, karawuhan Jomowiduro, kautus rokonoto Pr: Pandu, ngaturi wuning Dw: Madrim anggone nggarbani wis wantji babaran Basudewo saguh arep rawuh ing Ngastino, Jomowiduro budal, Basudewo ugo budal.

Nusokantjono Tunggulmolojo Setro, Pr: Dewosrani, Durgobetari bolo pepak, Rm: negoro manduro wis katon redjo, malah-malah alas kumbino lan lesanpuro dibabat, didadekno negoro jen diterusake poro lelembut akeh kang podo susah Durgo nimbali badjo barad diutus ngalang-ngalangi poro satrijo kang podo babad budal poro wadyo lelembud ing dalan kepetuk pradjurit Manduro prang simpangan sigeg.

Made ing bumi Rahtawu Abijoso kahadep Premadi, Punokawan prelu ngaturi Abijoso supojo rawuh ing Ngastino nunggu anggone mbabarake Dw: Madrim, Abijoso dawuh, supojo Premadi disik Premadi budal disik sigeg.

Kajangan guru kahadep poro dewo Narodo, Bromo Indro kembar, Rm: bab goro-goro artjopodo, Narodo matur jen Dewi Madrim anggone nggarbani wis wantji nglairake djabang baji. Guru nuli nimbali Btr: Aswo lan Btr: Aswi, kadawuhan nitis ing putrane Dw: Madrim kang mijos kembar. Narodo diutus mudun ing artjopodo lan poro widodoro widodari, kapurih paring nanggroho keseten rupo-rupo lan tetanen pelintange warno warno. Sarto kanggo bengkas rerebet ing prodjo Manduro budal.

Setrat alas tapel wates kumbino lan lesanpuro, Pr: Rukmo lan Pr: Hugroseno podo babad lan ngroto kotjap durgo sak balane weruh katredjang durgo matek adji kemajan. Satrijo loro entek baju anggone pepes kakrojok poro lelembut. Pt: Jodowongso bareng weruh kahanan mangkono mlaju nedyo lapur ratu gustine iki lagi ing Ngastino budal sigeg.

Prodjo Ngastino, Pr: Pandu kahadep Rs: Bimo. Pr: Basudewo, Jomowiduro, Puntodewo, Seno, Punokawan, Premadi matur, dawuhe ingkang jang ora suwe tekane parekan matur jen Dw: Madrim wis kroso mbatek. Bandjur podo ing kenjopuri. Setrat Kenjopuri Dw: Madrim wis kroso mbateg ditunggoni kunti lan parekan, karawuhan pandu lan Basudewo, kabeh podo ngeningake tjipto sawetoro, ora suwe ketekan tumurune Btr: Narodo kairing widodari, arso tetulung kari betane Dw: Madrim bandjur kasundang Btr: Narodo direwangi widodari, nuwuhake goro-goro Btr: Aswo lan Btr: Aswi sumurup ing anggone Dw: Madrim, ora suwe djabang baji babar kembar kakung, didus baju gege inggal gede, wantji djedjoko, dinamakake Binten Tansen ijo Nakulo Sohodewo. Ora suwe sowane Pt: Jodowongso matur purwowasono narodo dawuh, ora lijo botjah loro iki kang biso ngentasi gawe. Awit botjah kembar iki kapandjingan Panukswane Btr: Aswo lan Btr: Aswi. Basudewo matur pandu, njuwun bebantu marang botjah loro iki pandu ngeparengno budal, ngiring Basudewo lan poro wadyobolo, narodo kundur marang kajangan sigeg.

Setrat alas Kumbino lan lesanpuro satrijo loro podo pateng glereng, awit karubut poro lelembut ora suwe tekane Pt: Jodowongso lan binten tansen, podo tandang poro lelembut keno prebawane kembar, podo mlaju, poro rodjo diajak. Satrijo loro rukmo lan Hugroseno di adjak bali ing Manduro dene poro wadyo nerusake babad sigeg.

Setrat prodjo tunggal malojo Betoro durgo kahadep Pr: dewo Srani Rm: arep nerusake ngalang alangi anggone babad alas poro satrijo ketekan togog, matur sekabehe kahanan poro lelembut podo kasore judo. Durgo lan Pr: Dewo Srani budal nedyo nglurug ing Manduro.

Madeg ing prodjo Manduro, Pr: Basudewo kahadep Pr: Rukmo, Pr: Hugroseno, lan Seno, Punto Premadi, Nakulo, Sadewo, podo suko-suko awit wis biso kali sing sambikolo, lan wis biso nerusake babad gawe negoro, ora suwe sowane Pt: Jodowongso matur jen ing alun-alun kantjikan pradjurit lelembud, ngrusak wewanganan prodjo Manduro, bandjur poro satrijo Pandowo podo budal migake ing pabaratan prang rame pradjurit lelembud keno pangribawane Nakulo Sadewo, podo kendang katot angina, poro setan-setan podo bali, tajangan kumpul.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON ROMO TAMBAK

Ngajogjopolo Pr: Romo, Pt: Tribisono, Sugriwo Anggodo Anilo, Rm: arep nambak segoro, Tribisono matur biso keno dibendung biso ngasorake Pr: Sumowidgjo ing pulo Palembang. Anggodo diutus jen biso ngasorake Sumowidigjo, buntute dipontang mas kembar kojo buntute Anoman budal sigeg.

Pulo Palembang Pr: Sumowidigjo Pt: Bolo mampang bolo tekane Anggodo ndjaluk kaju djati kanggo trutjuk nambak segoro, ora entok prang poro pradjurit Palembang kalah kabeh genti retune Anggodo kalah, Anggodo ngadjak prang ing segoro bareng prang Sumowidigjo diganduli planangane teluk, Sumowidigjo di sowanake ing Pontjowati budal.

Putjanggadingan lesmono lan Ponokawan arep tilik kang roko budal ing Pontjowati sigeg.

Pontjowati Romo Lesmono Tribisono Anoman tekane Anggodo lan Sumowidigjo. Anggodo bandjur mbuntute kapontang mas podo karo mbuntute Anoman, margo biso nelukno Sumowidigjo Tribisono matur supojo namakno Saranggeni ing samodro romo budal namakno Saranggeni ing samodro, podo sakolo, iwak tjilik-tjilik podo ngampas saking panase banjo. Kotjapo sehbaruno ngandas prelu njuwun tulung karo romo. Sehbaruno ketemu romo njuwun tulung gelem nulung jen dituduhno djero tjeteke samudro baruno sanggup budal, Romo ngutus poro riwondo golek gunung tjilik-tjilik kanggo bendung budal sigeg. Anoman djrone batin loro batine karo Anggodo arep golek gunung sing gede-gede supojo Anggodo ora kuwat nompo, kotjape Anggodo di grudug gunung Anoman, kewalahen nompo semapud, ditjedaki Anoman, duko jajah Sinipi, podo welih-welihan dadi prang dipisah Sugriwo. Kotjapo ono ketek tjilik-tjilik loro tjotjak rawun abdine Anggodo, kapi mendo abdine Anoman podo nggowo gunung tjilik-tjilik podo udur-uduran bendarane, sidji lan sidjine, ora ono bener, dadi prang dipisah njambut gawe maneh bendung wis dadi romo sak balane podo numpak kreto budal ing Ngalengko, Anoman ing awang-awang. Kotjap katjarito isih ono sing ngalangi piting potosuro isih andahane Pr: Dosomuko bendung kasupit bedar, Anoman tjakut kreto kang lumarap kasaut soko antoreso, Tribisono dawuh jen bendung disupit piting kepotosuro, poro riwondo diutus mantjing ndjur podo mantjing buntute poro riwondo akeh seng protol, genti buntute Anoman disupit disambiti nganti tekan alun Pontjowati piting didupak Anggodo lemine biso ngratani Ketek sak negoro sigeg.

Ing sak tengahing samodro Rekototomo lan putrane wajah Gonggosuro. Krungu jen piting Potosuro wis mati Gonggosuro nglurug ing Pontjowati budal ditutno ijange tekan Pontjowati Gonggosuro soroh amuk poro wanoro kalah Tribisono dawuh Anoman supojo madju prang karo Anoman Gonggosuro mati ijange ora narimakno prang karo Anoman mati pisan, kumpul ing Ngajugjo.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON DJEMBAWAN KROMO, TRIBISONO BALI KUTO WINISULO

Ngajugjopolo pontjowati dendo Pr: Romo Pt: Tribisono wanoro pepak. Rm: Tribisono kawini sudodaratu ing Ngalengko, lan negoro dipasrahake Tribisono budal ditutno poro wadyo balane kabeh sigeg.

Sumur upas Resikolo lan putrane Bukbis, aran sworo bronto swari branti Rm: arep sjaluk warisan negoro Ngalengko utusan pradjurit lan togog budal sigeg, ing dalan kepetuk poro riwondo pasulajan rembug prang sabrang kalah sigeg.

Putjanggadingan Lesmono Ponokawan, Rm: arep tilik Romo. Bd. Setrat Anoman mbojong Trijoto soko Ngalengko, awake diblongsong mori supojo odjo nggepok kulite Tridjoto, nanging djore batin wentise Tridjoto katon komokorut tibo ing segoro dapulo Mondo, ndjur Tridjoto gandrung Anoman nanging Anoman ora kerso, nerusake lakune sigeg.

Gunung tunon kapi djembawan idjen tansah ngepi-ngepi Tridjoto, kapan biso kaleksanan, semedi maleh lesmono are ing tamane Tridjoto budal.

Taman Singgelo Tridjoto embank, djrone batin rumongso isin naliko kabojong Anoman, deke entuk lesmono dadi sak duwure Anoman, suwe-suwe sojo nglamun, katjarito tekane lesmono palsu seneng karo Tridjoto, diladeni emban mlaju nedyo lapur Pr: Romo.

Pontjowati romo lesmono ponokawan tekane emban matur jen lesmono seneng Tridjoto kang roko duko jajah sinipi, jen lesmono ora biso njekel maling lesmono dipateni. Lesmono budal. Setrat Tridjoto lagi podo roman karo lesmono palsu ketekan lesmono, prang lesmono badar dadi Djembawan, Tridjoto lan Djembawan disowanake Pr: Romo budal. Setrat Pr: Romo ketekan Lesmono ngaturake Djembawan lan Tridjoto sak iki Tridjoto kudu daup karo karo Djembawan diutus bali ing gunung tunon budal sigeg. Setrat Tribisono djrone batin arep nggebag Ngajogjo awit putrane, dipitenah, budal nedyo ndjujug gunung sijem njambati Pr: Doso, kang wis swuargi sigeg. Sumur upas sworo bronto swari branti ketekan patih matur asor, satrjo loro tindak pribadi budal, ing Pontjowati . gunung sijem ketekan Tribisono sungkowo weruh busane kang roto dienggo maleh koyo  pr: Doso utowo buto didjenengno B: bisono balik sedyo ngraba sing Pontjowati budal, ing dalan kepetuk sworo bronto sworo branti, prang botjah loro podo mati nerusake soroh amuk Pr: Pantjowati pradjurit wanoro kalah kabih sigeg. Pr: Romo bingung takon semar, matur supojo Anoman sing madju Anoman madju prang wekasan B. bisono balik maleh Tribisono-Tribisono ditakoni Pr: romo opo karepe, matur purwowasono, Romo ndjur paring dawuh rupo ropo kumpul Pontjowati.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON ROMO NILIK ANOMAN DUTO

Ngajugjo Pr: Romo Pt: Sugriwo, Lesmono, bukane romo dawuh supojo Sugriwo golek ketek putih, sugriwo matur, ora ono, semar sowan matur, jen ono ketek putih golek pamane romo dawuh supojo madju. Anoman matur jen arep suwito, ditompo nanging supojo golek negoro Ngalengko Anoman budal di iring poro riwondo.

Tirto kandasan Pt: Djojo singo lan sing mardjojo djogo ing tapel wates hudjung ing kolokopolo awit gustine Sumowidigjo tompo lajang soko Ngalengko, jen ono duto sok Ngajugjo, supojo dipateni. Kotjap pradjurit riwondo nradjang pesanggrahan, prang rame sabrang kalah, kotjap Anoman lakune mlembang-mlembang ing wit gede-gede akeh pang kang podo sempal. Anoman kedjegur ing tlogo madirdo Nirmolo, weruh ono mentjorongdi djupuk, Anoman ora sido ing Ngalengko bali ing Nglugastino budal sigeg.

Nglugastino Anjani kesowanan kang putro matur jen entuk tjupu, ibu dawuh jen iku aran tjupu manik astrogino keno kanggo rupo-rupo ndjur kang putro diparingi ageman. Tjunduk djarote asem sumping pudak sinumpet gelang tjondrokirono, lan diutus bali, sowan kang romo lan gelemo diutus jen pendakune tenanan, njuwuno dahar tunggal sak adjang lan kudu djaluk dikudang, jen are ping Ngalengko njuwun antjik-antjik dridji amnise romo jongger, lan iki tjunduk agemane sinto tampanono, ditampani nuli njuwun pamit budal ing Ngajugjo.

Ngajugjo romo Lesmono Ponokawan kesowanan Anoman matur purwowasono nuli diaku putro, di adjak mangan tunggal adjang, adjange godong gedang digaris, Anoman diparingi kalpiko diutus budal ing Ngalengko digawani saksi Ponokawan-Ponokawan diwadahi tjupu. Anoman djaluk antjik-antjik driji manise romo nuli mantjolot ing gunung Kendal sodo sigeg.

Pretapan Kendal sodo Bgw: Kapiworo Ponokawane Kolopardono luwih wicaksono gagsan arep nagih pati Doso: naliko adji serat ora kojo tibane Anoman ditakoni arep golek Pr: Ngalengko, Bgw: dawuh rup-rupo lan ora biso Pr: Ngalengko jen ora nganggo lantaran tekanku iki awit negarane diemut nogo, bandjur Anoman diwisik ilmu adjidjiteng biso maleh rupo-rupo Bgw namakno teken bandjur mandjing sak djiwo karo Anoman, bandjur peparap kapiworo. Anoman nerusno lakune neburi teken sigeg. Teken mlebu ing lak-lak ane Nogo Anoman maleh dadi klantjeng putih, tekan djero nogo di pontjonoko mati lagi weruh nagoro Ngalengko, malih kaki-kaki adol wi gembili ketemu emban dilebokno ing taman manik pringgi kentjono, podo maleh bijaso.

Taman manik pringgi Dw: Sinto idjen, kesowanan Anoman lan ponokawan, didangu jen diutus Pr romo njatakno prodjo Ngalengko. Sarto mbojong Dw. Sinto dawuh gelem dibojong, jen romo biso nambak segoro, sarto mateni klilip ing Ngalengko. Sinto tekan tjunduke Anoman, asal usule soko andi. Anoman matur Purwowasono, nuli diaku anake karo sinto, ndjur diparingi pelem gaer bang turonggo djiwo, didahar kurangen. Anoman takon tunggale, dituduhake ing mburi kedaton didjogo poro rasekso 140 Anoman golek pelem budal. Setrat poro buto podo djogo pelem disirepi Anoman podo turu pelem dientekno Anoman kari tunggake dibedol, disabet-sabetno sing podo djogo, mati kabeh iseh sidji mlaju matur ratu gustine.

Ngalengko Doso putro Indrajit ketekan denowo matur, ono malinh Indrajit kautus budal njekel. Anoman prang Indrajit lan anoman podo digdajane, suwe-suwe Anoman nutud dibondo Doso dawuh supojo diukum pitjis, sarwo di blendrong ing alun-alun Anoman utjul ngrusak bekakas pawon entek. Anoman dibondo maneh, Anoman kondo ora biso mati jen ora di obong kaju dirumpuk ngungkuli ringin kurung, inggal dirumpuki diobong ora urip, Anoman matur, jen ora nganggo genine, Sinto lan  di urubi single Doso ora bakal urip. Indrajit sowan sinto njuwun geni sinto masus dridji manise metu genine, sarto katawarno preluno odjo nganti nedasi Anoman geni diparingno Indrajit, Indrajit pamit, enggal di obong murub Anoman matek adji djiteng sak gunung anakan mumbul sak duwure negoro Ngalengko dahono dikirigake Ngalengko kobong entek gusis, buntute Anoman isih kantilan geni di useg ora mati, ambjur segoro ora mati, sowan sinto budal. Setrat taman sinto ponokawan tekane anoman matur purwowasono, geni kang isih kantil ing buntute anoman ora gelem mati diusapi sinto mati. Anoman njuwun pamit sinto kirim entjeh gedah kentjono isi lohe sinto lan ali-aline sinto di tjemplongno sak djrone entjeh, terus ponokawan diwadah tjupu ndjur budal. Kotjapo Anoman ing ontorikso krungu panangise manungso diduni, djebul ono manungso, kang ketjepit watu kemloso, sambat-sambat sing biso nulungi bakal dikawulani selawase urip, biso ditulung Anoman ditetesi banju pulih kojo wingi wuni bage binage Anoman di adjak mampir ing singgelo budal sigeg.

Singgelo Dw: Reknwati asal putro dewo rekno lan putro tridjoto, podo tawan tangis awit kengetan kang garwo Tribisono ora suwe tekane Tribisono lan Anoman, dawuh akeh-akeh kang garwo kadawuhan toto-toto arep kabojong ing Ngajugjo, Tribisono sak garwo putro diwadahi tjupu nuli budal ing Ngajugjopolo sigeg.

Ngajugjo romo lesmono kesaru tekane Anoman entjeh lan gedah kentjono, ali-ali enggal katampo, sarto ngaturake Tribisono, nuli diangkat dadi djuru nujume, Tridjoto dipundut dadi sratine sinto, Anoman diutus ngeterno ing Ngalengko budal. Rehne Anoman topo wadad badan sak udjur di blongsong mori sap pitu, ing dirgantoro kasilire samirono Tridjoto sare kuto rekanne katon doger anoman montah komokorut tibo ing segoro soko kuwate anggone ngipat-ngipatno ali-ali dogor katut diuntal iwak onggowati putrane jang Baruno mbesuk jen wis lair djenakno Tugonggo, disuwitakno ing negoro Pulo kentjono njuwito bantolo marijam, sigeg. Setrat sinto ketekan anoman ngaturno Tridjoto sawise anoman pamit sigeg. Setrat Pr: Doso krungu jen Tribisono ing Ngajugjo, doso nedyo ing taman ketemu sinto, sinto kahadep Tridjoto, Tridjoto diutus nemoni kang garwo diutus matur, gelem kagarwo jen biso ngetok djanggane romo lan lesmono. Tridjoto matur, Doso kelingan duwe ponakan aran prawiro sekti Prawiro sentiko iku podo karo romo lesmono putrane kang roko Wisrowono kang lagi topo ing tegal kepanasan budal kotjap botjah loro lagi podo topo kurang sedino sewengi diparani Dosomuko diketok gulune sirah digowo, ono sworo Doso mbesuk jen ono lakon romo tanding aku males karo kowe, sirah digowo ing taman ditompo Tridjoto diaturno sinto nangis Tridjoto matur jen iku dudu sirahe romo lesmono iku sirahe ponakane tjatjate prawiro sektitohe ing pilingan Prawiro sentiko ing wang, sirah kon gowo bali Doso keweleh Pr: Doso ngunus limpung tridjoto arep dipateni, sinto arep suduk sariro Pr: Doso ora sido mundur lunekan masotno Tridjoto, ora pati-pati paju rabi jen ora entuk ketek tuwo kumpul ing Ngalengko.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON BADJONGGO LOWO KAROMO TIDJOMOJO

Krendotolo Pr: Muluntondo Pt: Krendomuko Togog Rm: arep nagih potang pati maran Pt: Romo widjojo utusan Pt: budal.

Ing paseban Hudjung kantjologiri poro riwondo pepak ketekan utusan sako sabrang prang sabrang kalah mundur.

Ing tengah alas Rd: Budjanggolowo Ponokawan, entuk potrek Budjonggolowo gandrung potrek semar matur supojo kondur ngarsane romo ing Ngajugjo budal sigeg.

Ngajugjo Pr: Romo Lesmono garwo, Sinto Tribisono ketekan kang putro Rd: Budjonggolowo, didangu matur, terus diaku putrane, terus diaku putrane, ditari kromo, gelem jen entuk potrek sing di asto mau ndjur poto diutus ndeleng Tribisono matur jen iku putrane Indrajit suwargi ing Tundjumojo, kang putro dipenging ora ngandel terus nimbali Anoman diutus ing tindjomojo budal.

Tindjomojo Endranarum lan putro Arumwati, kang putro takon kang romo, kesaru praptane Anoman prelu arep nglamar Indranarum, kang ibu dawuh entuk dilamar jen biso nemokno waline Indrajit kang wus swargi. Anoman bali arep matur kang romo budal sigeg. Setrat romo sak balane ketekan Anoman matur opo anane. Romo nglenang sukmo nedyo arep njuwun Indrajit ing kajangan sigeg. Setrat tjingkoroblo bolo uputo, tekane sukmane romo, diadangi prang buto loro kalah nerusake lakune.

Kajangan guru Narodo dewo pepak lan Indrajit, guru dawuh Btr: Bromo supojo Indrajit diaturno daudnjowo kadjegurke geni naroko budal sigeg, ketekan romo njuwun Indrajit arep dianggo wali. Guru dawuh jen wis kadung didjegurno naroko romo njuwun pamit arep ditututi budal. Setrat daudnjowo ketekan Bromo ngaturno Indrajit diutus djegurno naroko Bromo bali , Daudnjowo gowo Indrajit lagi arep di untjalake disaud romo, Daudnjowo ora narimakno prang Daudnjowo kalah. Indrajit didawuhi romo supojo dadi wali margo arep di adjak besan lan supojo manggon ing sanggar waringin budal romo bali ing Ngajugjo sigeg.

Ngajugjo Sinto kahadep poro punggowo lan poro putro nunggu Btr: romo anggone mesudbudi let sedelo romo wis rawuh, paring dawuh, supojo toto ngarak ngante ing Tindjumojo, Anoman ngawat-ngawati ing Ontorikso budal. Kotjap Pr: Muluntondo duko jajah sinipi budal nglurug ing Ngajugjo, ing dalan kepetuk pradjurit wanoro prang Muluntondo mati. Tidjumojo ketekan nganten Indrajit sak putrane dibojong ing prodjo Ngajugjo popo daup.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON BUTDJONGGO LOWO KROMO ENTUK PUTRID MANDURO

Prodjo Ngrengko bumi, Pr: Kolo Tirto bawono Pt: Djojo Lengkoro, arep ngleboni sajemboro ing Manduro budal.

Purwotjarito Bauwodjo bolo are ping Manduro budal ing dalan ketemu pradjurit Ngrengko bumi prang simpangan.

Pontjowati Butdjonggo lowo ponokawan arep ngleboni patembojo ing prodjo Manduro budal.

Manduro Pr. Selogongso Pt. Purwonegoro bukane sang prabu dawuh Pt. supojo Mundyowarakno ing alun-alun sing sopo biso manah tal pitu botol kabeh di daupke marang putrane, budal kepetuk rodjo sewu negoro ngleboni giri patembojo ora biso podo mundur sigeg. Setrat Budjonggolowo lan ponokawan kepetuk Pt. Purwonegoro ditakoni matur jen arep ngleboni patembojo, mentang gandowo Astro dewo, tal pitu biso rantas bareng terus di adjak sowan ing prodjo Manduro budal bareng-bareng sigeg. Setrat prodjo Manduro Pr. Selogongso lan kang putro dewi Selowati, ketekan Pt. Purwonegoro lan Rd. Budjonggolowo lan ponokawan, Pt. matur purwowasono. Budjonggolowo di daupake putane, sakwise daup, ketekan rodjo sabrang kinen njuwun dewi Selowati, dadi prang rame wekasan Rodjo sewu negoro biso diundurake Budjonggolowo sigeg. Selowati diadep kang garwo wis wawrat, nanging Budjonggolowo njuwun pamit arep sowan matur ing ngarsane kang romo Btr. Romowidjojo ing Pontjowati, nanging jen putrane mbesuk babar kakung kon djenengke Rd. Kunti bodjo, pamit budal. Setrat prodjo Manduro Pr. Selogongso kesowanan kang putro arep mbabarake, sakolo babar lanang, di djenengke Rd. Kunti bodjo, didus katon gede, takon ramane dituduhno, jen satrijo Pontjowati Rd. Budjonggolowo, kapekso digoleki ibune dileboko kantjeng gelung. Kotjape tekan laladan Pontjowati kepetuk pradjurit riwondo prang pradjurit riwondo kalah lapor retune sigeg. Pontowati Pr. Romo kesowanan kang putro Budjonggolowo, matur purwowasono, kesaru Tribisono matur jen prodjo Pontjowati ono satrijo ngraba seng poro pradjurit Pontjowati akeh kang podo tiwas. Budjonggolowo madju prang bareng lagi arep disuduk kang ibu metu soko kantjing gelung, ndunungake akeh-akeh bandjur di adjak sowan ing Pontowati.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON SEDANE PANDU-PANDU POPO

Prodjo Ngastino Pr. Pandu Rs. Bismo Pr. Widyopepak, Rm. Sang prabu anggone paring dawuh mbebedo sarto pasang grogol ing kikis kuto Ngastino madjupati sarto kanggo ameng-ameng lan ngenggar-ngenggar poro putrid, lan anggone gawe petamanan sak djrone puro Ngastino, winangunan kadi rarasing patamanan Ngendro bawono lan di isi sato kewan warno-warno. Rs. Bismo nuli ndongeng poro leluhur anggone laku sutji. Ora suwe karawuhan Abijoso paring wedjangan bab wajibe ratu kudu netepi hastobroto. Pandu ngestokno dawuhe kang romo wis tjukup anggone martuwi, bandjur bali pandu dawuh supojo nutugake anggone gawe panggrogolan ndjur podo budal sigeg.

Madeg wukir keloso. Rs. Jakso Suhotro Putut Suharmo, poro tjantrik. Sedjatine dewo ngedjowantah putrane Jomodipati, katarimo sutapane, biso mantjolo putro mantjolo putri sak wenane rupo wektu iku kasemaran roro ragu, putrane Empu Dworo deso Drukilo, kotjape lamarane ditulak margo rupo Jakso, temahan matek adji panggendaman, sak naliko roro ragu teko ing arepe, bandjur katari nedyo karabi ora gelem, roro ragu kamalehno kidang wadon, Rs. Suhotro maleh kidang branggah, netrokumolo kidang loro podo mlaju ing tengah alas, ora ono sing molosiko, kotjap ktjarito tindake pandu garwo lan wadyo bolo, wis tutuk panggrogolan, bandjur podo tumandang nenumpu satowono akeh sing podo entuk kidang banteng lan lijo-lijo bandjur podo seneng sigeg.

Goro-goro punokawan arep nusul ing alas nenumpu sato budal.

Kajangan guru Narodo di adep poro dewo pepak guru Rm. Goro-goro artjopodo narodo matur, iku soko pokale pandu, nganggo karepe dewe, ora marsudi kawulane. Guru nimbali Jomodipati, didawuhi njendal majang pandu, djegurake Tjondromuko, Jomo budal sigeg.

Setrat ing sak tengahe alas pandu lan punokawan mbebedag banget senenge, nganti keplantrang plantrang, katilap wadyo balane nganti ora weruh, pandu nutugake lakune, kotjap katjarito, kidang branggah lan kidang kentjono podo pepasihan, weruh pandu kalepasi djemparing tumantjep ing djajane satemah pedjah kapisanan, kawandane babar Rs. Suhotro lan roro Ragu, Jikmane bablas reruntungan ing swargo ono sworo, pandu mbesuk males, sedane bakal kojo lelakone kidang podo pepasihan. Pandu kedawang rumoso yumindak luput nedyo laku Brahmotjari tegese topo wadad ora kumpul putri. Pandi bandjur bali prodjo sak punokawan. Katjarito tutug ing prodjo pandu nandang gerah madal salwiring djampi sigeg.

Setrat ing tlatah wukir kiloso Rs. Sukarmo ketamuhan Empu Dworo, wigatine nakokake putrane, roro Ragu. Rs. Sukarmo nuli matur lelahone bareng krungu atur mangko norso naliko podo budal nedyo nggoleki putrane, kotjape ing tengah alas weruh kunarpane putrane podo rangkulan katjundukan sendjatane pandu, lajon kabesmi, sak wise ora trimo nedyo nglurug ing Ngastino budal.

Madeg prodjo Ngastino Pr. Pandu lan poro garwo kahadep Bismo Jomowiduro Destoroto, prelu nunggoni anggone gerah pandu, Bismo mrajogani, Jomo kautus murugi Abijoso ora suwe teko Abijoso bareng weruh kahanan mangkono mau, Abijoso wis weruh sasmitotjipto, mulo tasah ngimur-ngimurlaku kabeh kang podo nunggoni lan singsungkowo. Abijoso ugo tansah mesubudi njuwun parimarmane dewo. Kotjap Jomodipati tumurun kekedjer, nanging Abijoso tansah weruh nanging wis tutug titi mongso kapekso pandu kasendal majang Jomodipati Madrim weruh nggeblang nibo melu disendal majang. Abijoso enggal ngrasukmo nututi lakune Jomodipati, sigeg.

Kajangan guru Narodo pepak poro dewo ketekan Jomodipati ngaturno sukmo Pandu lan Madri, arep katjemplungake naroko, ketekan sukmone Abijoso, matur jen pandu lan Madri, odjo nganti di djegorno naroko bab kesalahane pandu, aku sanggup nebos kanti laku topo broto. Guru bandjur mapanake ing kasuwargan. Abijoso pamit bali.

Setrat Ngastino podo kumpul, Abijoso bali urip dawuh sing di djumenengake Ratu Destrorastro ora suwe ketekan musuh keluwargane Rs. Suhotro lan Ragu, prang rame Rs. Sukarmo lan empu Dworo kalah, kumpul ing Ngastino.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON MBANDJELE KUMBOKARNO MATI

Pontjowati Pr. Romo pepak lan Sempati. Tribisono jen Ngajugjo arep dilurug Pt. Prahasto utusan songko Ngalengko, romo dawuh Sugriwo sak balane budal.

Sanggrahan Suwelogiri Wil Kampono. Wil Pradjonggo Wil Prakempo ngiring lakune Pt. Prahasto ngglurug ing Ngajugjo budal, kepetuk pradjurit Ngajugjo prang pradjurit denowo mundur.

Putjanggadingan lesmono lan ponokawan arep tilik ingkang roko ing Ngajugjo budal sigeg.

Setrat Suwelogiri Prahasto lan Wil djambumangkli arep nglurug prang ing Ngajugjo budal.

Laladan Pontjowati jo Hadjudjung hantjologiri. Tribisono lan poro wanoro pepak podo sedijo gegaman budal, kepetuk Pt. Prahasto sak balane, prang pradjurit wanoro kalah, sigeg. Pawiro Sempati, Danurwendo, Kesari, Danurdoro, Kapimendo, Tjotjakrawun, keplajune Anggodo dibantu ketek tjilik Anoman, ugo kalah. Sugriwo kelingan naliko lakon patine Maesosuro Lembusuro ibune dadi tugu kae. Sugriwo gawe djojo Anilo kon madju prang, Prahasto prang karo Anilo, Anilo mlaju diburu nganti tekan tengah alas ing tapel wates Ngalengko, weruh ono tugu kabedol prahasto keno diantem tugu tekeng sirno. Tugu badar dadi Indrati, sigeg.

Ngalengko Pr. Doso Togog lagi rerasan ketekan wil pradjonggo, matur jen Pt. Prahasto mati. Doso susah Togog diutus nimbali kumbokarno ing pangleburgongso, budal.

Setrat Ngleburgongso kumbokarno topo nendro, ditekani togog kadjabud wulu tjumbune tangi diaturi jen Pt. Prahasto mati djenengan diaturi sowan kang roko Pr. Doso budal. Setrat Ngalengko Pr. Doso ngarep-ngarep Kumbokarno, tekane kang raji Kumbokarno, bandjur diaturi dahar, tumpeng sewu panggan ajam sewu Kumbokarno bungah penggalihe, bareng wis didawuhi prang nglurug ing Ngajogjo. Kumbokarno ora kerso Pr. Doso nesu di olok-olok dikon mbalekno anggone mangan entuke mangan diutahno, Doso njandak limpung Kumbokarno mlaju nangis, ditutke togog tekan dalan dibombong togog sangjo suropati teluk kalijan praduko, lan lijo-lijo nanging ora pasha togog bali, sowan Pr. Doso supojo ngadjokno putrane Kumbokarno Doso budal pribati sigeg. Pangleburgongso ditdyaning Kumbo lan Iswaning Kumbo putrane Kumbokarno ketekan Pr. Doso kan pulunan di budjuk disuwuni tulung nglurug ing Ngajogjo, botjah loro kerso budal nglurug, soroh amuk nagoro Ngajugjo, angger mati biso urip genti-genti pradjurit Ngajugjo podo kalah kabeh Tribisono dawuh marang Anoman supojo sirahe di du, terus die du sirahe petjah botjah loro mati bareng. Setrat Kumbokarno lagi lungguh togog teko diaturi jen putrane mati ing paprangan. Kumbokarno kaget sojo sungkowo sambat-sambat duko jajah sinipi, nedyo mateni Pr. Romo lan nemoni Tribisono budal. Kumbo dipapak Tribisono di elingake malah sojo mempeng dukane Tribisono disentak mlaju, ing batin tresno karo kang roko Ombokarno, Ombokarno namakno gaman disaut Anoman di tjoklek-tjoklek gamane, poro dewo ngeploki prange Kumbo. Prange gemblundung akeh poro riwondo kang podo tiwas. Sugriwo madju diantem gudung klenger di tjandak di kudang-kudang kasiliran samirono trengginas Sugriwo kuping irunge Kumbokarno disaut, pedod irung gruwung. Romo namakno djemparing Guwowidjojo keno gulune Kumbo pedod, kari gembung isih ngamuk Tribisono dawuh poro wanoro supojo gawi blumbange di gasangi blumbang ombokarno mlebu blumbang dibrug poro wanoro kumpul Ngajugjopolo.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON ANGGODO BALIK

Pontjowati, Pr. Romo Tribisono bolo pepak, romo dawuh supojo ndjogo prodjo menowo isih ono pradjurit Ngalengko kliwatan sowane Dosowilokromo, arep suwito ditompo awit disetudjoni Tribisono, bandjur didadekno pimpinane pradjurit, lan dikuwasakno, sak wise podo di utus djogo-djogo budal kabeh sigeg.

Setrat Dosowilokromo di adep togog, Dosowilokromo dawuh Togog, tiwas kabenaran pasuwitane ditompo malah di dadekno pimpinane prdjurit, iki nedyo gunakno kekuwasane lan males ukum poro pradjurit, budal. Setrat pradjurit wanoro ketekan Dosowilokromo, gawe sak wenang-wenang pradjurit wanoro gregeten dadi prang dipisah Tribisono.

Putjanggadingan Lesmono Ponokawan arep tilik rakane.

Ngajugjo Pr. Romo Tribisono, Pr. Romo dawuh arep sare supojo poro pradjurit podo djogo budal. Setrat poro riwondo, podo ngrasani Dosowilokromo, sak wenang-wenang tekane Dosowilokromo mbagi gawe djogo, Anggodo dibagei djogo sak tjedake peturone Pr. Romo budal sigeg. Dosowilokromo togog pasang sirep, kang podo djogo podo turu Dosowilokromo mlebu nedyo arep motong djanggane Pr. Romo sigeg. Anggodo kroso sumuk busanane dirutjati, ora betah mripate di tjengkal dom DSW. Teko ngerti jen Anggodo sare pusakane di djupuk DSW. Nedyo arep kanggo mateni Pr. Romo budal, kotjap Tribisono weruh prebuwatane DSW. Bingung penggalihe. Kotjap DSW. Tekan peturone Pr. Romo DSW. Lagi ngetongi pusoko Tribisono alok maling-maling DSW enggal mlaju melu alok maling-maling Anggodo di tjekel dibondo di dakwo maling, diaturno Pr. Romo sigeg.

Setrat romo Lesmono Tribisono, sowane DSW ngaturno Anggodo dibondo matur jen arep mateni Pr. Romo, Romo dawuh supojo Anggodo dipentang ing setrogondo lumaju lan diselang budal akeh sing podo nangis. Anoman sing sadjak getting Anggodo.

Setrat Setrogondo lumaju Durgo lan Pr. Djoko, kroso sumuk killing ing alas budal Pr. Djoko weruh Anggodo dipentang ndjur diluwari Pr. Djoko di malehno dadi buto di djenengno Anggodo balik dikon males ing Ngajugjo budal, kepetuk pradjurit wanoro, prang wanoro kalah kabeh, DSW ditjekel di suwek-suwek mati Tribisono ngundang Anoman prang disuwek agemane maleh Anggodo di sowanake Ngajugjo, prang gagale soko gunung sijem DSW Suwito sak wise prang kembang lagi sowan lan leren njekar ing gunung sijem karo togog.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON ROMO TANDING

Ngalengko, Pr. Rahwono pamane Pt. Djalmomantri pepak arep nglurug ing Ngajugjo Djalmomantri budal lan togog.

Ngajugjo, Pr. Romo Tribisono bolo pepak Pt. Romo dawuh supojo pradjurit supojo djogo prodjo Ngajugjo budal sigeg. Pradjurit wanoro ketekan Pt. Djalmomantri prang wekasan Pt. Djalmomantri mati togog bali ing Ngalengko lapur sigeg.

Lesmono ponokawan arep sowan ing ngarsane kang roko budal.

Ngalengko Pr. Doso ketekan togog matur jen Pt. Djalmomantri wis mati Pr. Doso nimbali tumpakane wilmuko, nglurug ing Ngajugjo budal. Setrat Pr. Romo Tribisono Anoman krungu disumbari Pr. Doso romo diutus numpak Anoman budal, ing awing Anoman dipojoki klimpe tumpakane Doso dipantjal Anoman tibo mati. Doso prang karo romo Doso kalah, ngetjulake kalmakdaging, Lesmono madju dipambeng Tribisono ora ngande, keno kalmakdaging satemah nobrah sarinane metu ojote. Tribisono ngutus Anoman golek godong sambirotolati ing gunung srandil jen ora ngerti takon-takon budal. Setrat tukang djagil Bgw. Puter pudjo kebawah Ngalengko tekane Anoman takon godong sambirotolati di tloropake, kon ndjegur tlogo bin di mongso Bojo, kotjap Anoman nggebjur tlogo, di sarab bojo-bojo di suwek badar widodari, gagar majang Anoman diaturi jen ditloropno, widodari makajangan Anoman bali Bgw. Dipateni, gununge dibedol digowo bali setrat romo pepak nunggu Anoman teko nggowo gunung godong di djupuk gununge kon mbalekno maneh, gunung disaduk tibo ing sak kiwane gunung sijem petjah dadi loro diarani gunung nganten. Tribisono dawuh supojo ndjupuk pipisan aran mustiko djamas lan kosekan limpung aran gandik watu tjani, sing ono kamare Pr. Doso anoman budal nedyo pasang sirep prodjo Ngalengko budal Doso lan garwane Bandondari podo turu, anoman mlebu ing taman pipisan mustiko djamas lan gandik watu tjani sing di sadjeni di djupuk, sadjen di entekno kendine di umbe, disalini uyuhe, rambute Pr. Doso digandeng karo rambute garwane, dadane ditembel lajang ora biso bedar jen ora di djotos bodjone ping pitu, Anoman bali Pr. Doso di wungoni. Pr. Doso kaged gumbel rambute gandengan ono lajang ora biso bedar jenora di djotos ping pitu, trus di djotos ping pitu udar, ngiling-ngiling sadjen entek kendi di undjuk ujoh. Doso soroh amuk meling garwane jen arep nglurug ing Ngajugjopolo  budal sak wadyo balane sigeg. Setrat romo sak balane podo nunggoni lesmono lan ngenti tekane Anoman, ora suwe Anoman rawuh ngaturake kabeh kang digoleki, bandjur godong sambiroto dipipis, ditambakno lesmono walujo temah djati, krungu sumbare Pr. Doso romo metu, prang Pr. Doso di djemparing mati, nanging biso urip maneh nganti bola bali. Tribisono matur, anoman diutus gawe krandjang moto ero kanggo wadah sirahe Pr. Doso, sak enteke sirah sepuluh. Pr. Romo madju prang maneh Pr. Doso di djemparingi anoman sing ngadahi sirahe, bareng sirahe wis entek kari sidji, Tribisono ngutus anoman sirah supojo disok ing ngarepe sing wadon anoman budal nggowo sirah doso. Setrat Bandondari mudjo limpung supojo ugul anggone prang Pr. Doso disoki sirahe Doso muni mati doso anoman bali sigeg. Doso ngontjati soko paprang nedyo munggah kajangan njuwun tambah umur budal. Kajang guru Narodo tekane Pr. Doso perlu njuwun tambah umur pitung perkutut pitung serut, ndjur ditambahi budal Narodo maido guru Narodo kinarjo njobo budal, Narodo mendo-mendo dadi wong tuwo glangsaran kepetuk Doso ditakoni kon kaboten umur, umure Doso ditambahno, doso bali ing kajangan wedi kabotan umur guru kasowanan Pr. Doso maneh umure njuwun disudo njuwun sedino sewengi budal. Tanding marang romo maneh romo ngaso genti anoman Pr. Doso di pontjonoko nibo tangi mlaju ditututi sigeg. Kotjap sukmane Dewojono Dewojani arep nagih pati karo doso awit naliko lakon romo nilik, dipateni Dosomuko budal kepetuk sukmane Djentaju ugo arep nagih pati Pr. Doso budal. Kotjap weruh Pr. Doso mlaju glundung gunung sijem enggal di ugakno sukmo telu Pr. Doso di tjepitno gunung dibrug anoman, Anoman bali ing Pontjowati romo sak balane podo kumpul.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON ROMO TANDING PATINE MULUNTANI

Ngalengko Pr. Doso Muluntani Sumolowan Sumalani bukane Pr, Mulunti diutus prang ora gelem, diumbeni arak mabuk budal disik, di iring poro pradjurit budal sigeg.

Sanggrahan hantjologiri, Sugriwo Anggodo Anilo ketekan pradjurit Ngalengko prang Ngalengko kalah mundur sigeg.

Lesmono ponokawan arep sowan ing Pontjowati budal kembang.

Krendotolo Pr. Muluntani togog arep nglurug ing Pontjowati mateni Pr. Romo budal.

Ngajugjo Pontjowati dendo Pr. Romo lesmono Tribisono Anoman, di sumbari Pr. Muluntanidi toni, Pr. Romo prang Romo kalah, matek adji Wisnu murti Muluntani kalah mlaju, Wisnu murti diduni Narodo di utus rutjat, bab patine Muluntani di sanggupi Narodo. Setrat Pr. Muluntani ketemu Sumolowo lan Sumolani di paido mekso moh prang, pradjurit loro tanding dewe prang karo Pr. Romo keno djemparing Guwowidjojo mati. Narodo prentah poro dewo, Widodari, di utus nggodo, ono sing go ukur ono sing gawe blumbang widodari ngangsu lan lijo tenger, blabag lan sapanunggale. Setrat Pr. Muluntani weruh wong wadon ngangsu dikon nakoni togog matur jen dianggo ngedusi Muluntani, ngalor ngidul ngetan ngulon podo wahe Muluntani isin lan keduwung urip, di alup wong akeh, timbang mati kalap aluwung mati prang, sojo mempeng nesune Pr. Muluntani budal nedyo ngrabaseng Pr. Romo sak balane budal. Narodo njirep kutu-kutu walanh togog awit jen kutu-kutu ora di sirep muluntani ora biso mati. Muluntani mangsuh prang karo Pr. Romo, narodo dawuh supojo ditamani Gowuwidjojo. Romo namani Guwowidjojo Muluntani keno gulune mati togogmlaju matur Pr. Doso Sarpokenoko madju Tribisono dawuh supojo Lesmono sing prang, sarpo kenoko keno djemparing Lesmono mati. Doso nantang Romo di adjak prang ligan, prang rame Pr. Romo lan Dosomuko wekasan Pr. Dosomuko kalah ontjot karo njuworo mbesuk aku ora bakal kendad-kendad anggonku memusuhan karo kowe, bakal golek djago maneh sigeg Pr. Romowidjojo sak balane bali ing Ngajogjopolo podo kumpul.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON KUMBOJONO NGEDJOWO

Prodjo Timpuru Pr. Puronggopati, Rd. Krepo Pulunan, Rd. Tjarjo, poro pradjurit, Rm. Putro sekar kedaton kekasih (Dw. Krepi) Dw. Rupini kagadang-gadang, arep kedaupake marang pulunane dewe Rd. Tjarjo nanging sang dewi katjarito supeno ketemu bambang kumbojono, soko negoro (barat modyo) Ngatasangin sakwungune montah supojo kapurih nggolekno pasupenane Dw. Krepi mulo sang noto emeng penggalihe, ora suwe tekane parekan matur jen Dw. Krepi murtjo soko taman sang noto kaged, sungkowo penggalihe dawuh poro wadyo, supojo nggoleki budal. Kotjap katjarito sak bubare poro wadyo budal, gowo noto Dw. Djanupadi katarimo pasune tjipto, ketekan Btr. Narodo, kawotjo jen Dw. Krepi pasti dadi djodone bam: Kumbojono Dw. Djanupadi nuli digowo mesat ngamodene Narodo sigeg.

Madeg ing nagoro Ngatasangin Baratmadyo, Rs. Baratmedjo, koro mitrane, Bgw. Maruto kahadep kang putro Bam: Kumbojono katari kadaupake entuk putrane Brahmono resi, Rodjopandito ing madendo, nanging kumbojono panggah ora kerso, njuwun daup widodari kaswargan. Sang resi Baratmedjo duko jajah sinipi, kang putro kumbojono katandung minggad budal sigeg, gagale kumbojono di adjar sak lebare.

Madeg ing sak tengahe alas Kandowo Dw. Kunti, lungguh ing wiwarane gubug, dikepung poro putro Pandowo lan Punokawan, Rm. Sak sedane pandu tansah prihatin nalongso ing batin pandowo isih tjilik-tjilik ing semu ora diaku kadang waris, marang Pr. Drestorastro ora suwe tekane Pt. Sangkuni matur jen diutus Pr. Drestorastro, kunti sak putrane diaturi kondur, awit sak tindake kunti lan poro putro tansah gawe rengkane prodjo. Kunti matur sandiko Sangkuni kadawuhan disik, bandjur podo budal. Sangkuni duwe gagasan jen Kunti arep dibedo Sangkuni gandrung Kunti mlaju modjar karo Sengkuni. Ora kerso nganggo kotang jen ora kulite sangkuni naliko di gandrung kunti ora gelem kotange di ganduli suwek, sigege.

Setrat Bambang Kumbojono tutug kisike samudro ing pangdjap arep golek mitrane tunggal guru, satrijo ing Pantjoloradyo, kekasih Rd. Sutjitro wektu iki ing Nagoro Ngastino, nanging banget ing kaweken margo kadangan samudro soko adrenge manah kawetjo, sopo-sopo sing biso nabrangake aku jen wadon dadi djodoku, ora suwe ono djaran sembrani wadon, medak-medak ing arepe Kumbojono kojo djaluk dititihi. Kumbojono tanggap djaran ditumpaki njungklang sak duwure samudro. Kotjap katjarito ing sak nduwuring samudro, mandeg tumolih ing semu sasmito nagih djanji, semunu ugo Kumbojono weruh indahe djaran wadon, kasembuh kaprebawan sunare tjandik aju, satemah kamane korut, kasahud djaran wadon, bandjur nggarbini, bareng wis tutug pinggire kisik mudun, ora suwe kapal mbabarake putro kakung, pambengoke kojo pambengoke djaran, mulo di djenengke Aswotomo. Kotjap Kumbojono ing batin roso wirang atase satrijo duwe bodjo djaran-djaran kadjojoh tjundrik, babar widodari wilutomo, mangku djabang baji di sesepi, ngadep kumbojono matur, sedjatine deke kuwi widodari kajangan kekasih Wilutomo, nompo dawuhe Btr. Guru, prelu njobo marang Kumbojono, sepiro gedene tekadmu, djebul siro gampang keno panggodo, iku keno di arani tjabar anggonmu duwe kekarepan daup widodari mulo sak iki sanadyon mumpuni kawrahmu patimu mbesuk ora biso entuk kamuljan djat, bandjur Wilutomo bali, baji katinggalno. Kumbojono banget sungkowo, mangku baji ngetukake waspo ora suwe ketekan Rd. Krepo njuwun tulung, awit diburu nogo-nogo di tjundrik babar krepi, matur jen ngipi ing tengah alas djaluk tulung adine, malah mlaju gandeng di tulung Kumbojono, nedyo di kawulani, Narodo mudun lan Dw. Djonopadi paring dawuh Kumbojono jen iku wis pati djodomu, bandjur kadaupno, lan Aswotomo wis marem kasesepi Dw. Krepi, Narodo bali, Dw. Djanopadi bali kaderekno Kumbojono lan kang putro.

Madeg ing prodjo Tampuru Kumbojono lan Dw. Krepi mangku baji disesepi, sak wise pepisahan bandjur mandjing ing pagulingan, ora suwe Kombojono tangi ngeduroso, durung marem jen durung ketemu mitrane Rd. Sutjitro Kumbojono ontjat soko pagulingan. Dw. Krepi matur kang romo arep digoleki awit nate rasan-rasan arep golek mitrane ing tanah djowo, kang romo dawuh supojo ditutno adine Rd. Krepo, budal sigeg karo ngemban putrane.

Setrat prodjo Pontjoloradyo Pr. Drupodo Rd. Gondomono Pt. Drestoketu, ketekan Kumbojono rehne rumongso dadi sedulure, mulo ninggal toto kromo, ndjangkar marang sang prabu Durpodo ing semo ora reno, nanging Kumbojono tansah ora tanggap, malah sojo kumraked. Gondo mono ugo roso malu Kumbojono kalarak ing sak djabane prodjo, di adjar nganti nandang tatu, selawase tangan di untir, irung bengkong, raine babak di untjalno adoh, nuli mlaju golek urip. Godomono digendoli Pt. Drestoketu kandeg pambudjunge, bandjur bali matur kang roko. Kotjap lakune Kumbojono tutug perdakuhan sokolimo, ketemu Bujud Purotomo, di openi wis waras di adjak sowan ing Ngastino budal sigeg. Setrat prodjo Ngastino Pr. Drestoroto lan Bismo Sengkuni ketekan Kunti lan Pandowo, ora suwe sowane Bujud Purotomo lan Kumbojono matur purwowasono, lan matur jen Kumbojono iku pinter olah djemparing lan lijo-lijo Bismo mrajogakno supojo poro putro-putro podo geguru Brahmono soko Ngatasangin poro putro sandiko Kumbojono mboboti darmo bektine murid, kudu di walesno anggone di ploro Pr. Drupodo kang tanpo doso. Pandowo Kurowo budal sigeg. Setrat Pantjolo Drupodo Gundomono ketekan poro Kurowo lan Pandowo, Pr. Drupodo dibondo digowo ing Ngastino budal. Setrat prodjo Ngastino Pr. Drestoroto Kumbojono lan Bismo, nompo sowane Krepo lan Dw. Krepi ngemban Aswotomo di dangu matur purwowasono, bandjur diutus mlebu ing taman ketekan poro putro ngaturake bandane Pr. Drupodo lan Gondomono, di umpah umpah Kumbojono Drupodo njuwun apuro, lan kesalahane di tebus diparingi bumi soko limo sak laladane, bandjur di pasrahake sak lebare Pr. Durpodo bali nalongso ing batin, njuwun nugrahane dewo, supojo Kumbojono biso entuk sesiku, bandjur ono sworo dumeling jen mbesuk bakal duwe putro sidji kanh biso mateni Kumbojono lan Kurowo. Kotjap Pt. Drestoketu nglurug ing Ngastino dipapagake prang rame wekasan pradjurit Pantjoloradyo mundur, kumpul ing Ngastino.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON ROMO NITIS

Dorowati, Kresno, Bolodewo Sombo Setijahi Udowo Kresno matur Bolodewo jen panukswane Btr. Bakal golek panitisan, sopo sing ketitisan Pr. Romo biso kuwat ngasto pusarane tanah djowo, nanging jen biso menang pandadarane, lagi imbal pngandiko kesaru Anggodo ngaturno lajang penantang, Bolodewo arep nesu ora pareng kang raji, sawise ditompo bali, Kresno budal sak balane sigeg.

Ngajugjo Pr. Romo Lesmono Rm. Arep golek panitisan sing sutji, lan dawuh bab gawane Rd. Broto ora gelem rukun sabal supeno ketemu lesmono, bandjur paring dawuh poro riwondo supojo djogo prodjo budal romo Lesmono nedyo mung kajangan, sigeg. Pradjurit riwondo kepetuk pradjurit Dorowati pasulajane rembug dadi prang simpangan sigeg.

Ngamarto, Puntodewo, Seno, Nakulo, Sadewo, Punokawan podo nunggoni Djanoko lagi gerah, poro pandowo podo bingung awit madal salwiring djampi. Seno omong-omong dewekan jen ono wong aran Rd. Broto, duwe bodjo djenenge loro wangen, iku elik, margo jare loro wangen iku ngipi ketemu Lesmono lan lesmono iku rupane memper Djanoko, kotjap katjarito Djanoko krungu anggone omong kang roko walujo temahan djati, lungo tanpo pamit ing sedyo bakal nggoleki loro wangen budal.

Taman Pontjowati Dw. Loro wangen gandrung-gandrung Lesmono nedyo bakal di goleki budal. Setrat Djanoko Punokawan ora kojo Dw. Loro wangen samar disengguh Lesmono Djanoko di gapjuk bareng di dengak Djanoko loro wangen mlaju diburu djanoko, dipoto-poto ora gelem di atungi pusoko di tubruk loro wangen mati njuwo mbesuk bakal njurup ing Pontjoloradyo, srikandi.

Kajangan guru Narodo kesowanan romo lan Lesmono njuwun panitisan. Guru dawuh romo nitis ing Kresno Lesmono Djanoko Anggodo Setijahi Anoman ora biso nitis di utus tunggu ing Kendalisodo budal, golek pandowo Setrat kresno lan Pandowo kepetuk romo sak balane podo prang, mandjing dewe-dewe bandjur podo bali ing Ngamarto tajung kumpul ing Ngamarto.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON LAIRE DOSOMUKO

Sewu negoro arep nlamar sukesi ing selogringging budal.

Selogringgring Mangliawan ngondangno sopo sing biso njempal baune Dw. Sukesi, budal ing alun-alun poro wadyo sewu negoro wis pepak podo ngleboni giri patembojo, prang sewu negoro kalah.

Bisowano Punokawan arep sowan ing ngarsane kang romo Bgw. Wisrowono budal sigeg, setrat ing Ngalengko Bgw. Wisrowono tekane Bisowarno Rm. Kang putro Bisowarno njuwun garwo Dw, Sukesi, Bgw. Wisrowono sanggup nglamarno, nanging ing batin, Bgw. Wisrowono seneng dewe, mulo Bisowarno di utus siram djamas golek banju manik astrogino, Bisowarno budal, Bgw. Wisrowono ugo budal ing batin Bisowarno ora bakal bali jen during biso entuk tirto manik astrogino Bgw. Budal Setrat Bgw. Tjitrobojo jo Wisrowono kepetuk Pt. Ronggo ditakoni jen arep nglamarake putrane ing selogringging djur disowanake.

Selogringging mangliawan lan Dw. Sukesi tekane Pt. Ronggo ngaturno Bgw. Wisrowono arep ngleboni giri patembojo, bandjur di adjak metu ing blabar kawawat, prang wekasan, prange Bgw. Tjitrobojo lan Mangliawan rame, Mangliawan are namakno pusoko setan kober kedisikan gaman tjise Bgw. Wisrowono Mangliawan mati Bgw. Wisrowono di daup nanging elik sigeg. Kapekso Sukesi di bojong ing Ngalengko. Kajangan guru lan Narodo Rm. Guru duwe tresno marang Sukesi, nanging wis dadi garwane Bgw. Wisrowono, Guru lan Narodo, are mandjing ing Bgw. Wisrowono lan Sukesi budal. Setrat Bgw. Wisrowono lan Sukesi podo ing taman, nagging sukesi ora tresno marang Bgw. Kotjap guru lan Narodo ngangklang Sukesi di pandjingi narodo guru mandji Bgw. Wisrowono podo tjarembono ing sakolo nggarbini, guru lan Narodo metu, Sukesi pamit bali ditutno Bgw. Sukesi mbabarno djabang baji ing tengah alas, di djenengno Rahwono, awit idir ing alas. Guru lan Narodo ngadjak genti mandjing Sukesi guru Bgw. Narodo, Sukesi nggarbini maneh midjil kakung di djenengno Ombokarno awit kupinge ombo, mbabarno maneh di djenengno Sarpokenoko awit kune kojo kuku matjan, Sukesi di lipur di djak bali ing Ngalengko bali sigeg.

Sendang setaman Rd. Bisowarno lan ponokawan bingung penggalihe awit ora ono tirto manik astrogino, ketekan narodo dawuh supojo numpak kreto ing tengah alas budal sigeg. Setrat Bgw. Wisrowono lan sukesi Rahwono Ombokarno arep dolan ing tengah alas, budal Ombokarno nusul. Kotjap Rahwono weruh ono kreto nututi, Ombokarno ugo nututi arep melu numpak, kegiles rodo petjah sirahe di warasno Ombokarno. Rahwono trus mlaju arep matur kang romo, Bgw. Tekane Rahwono matur Purwowasono bandjur diwenehi limpung di utus mundud ing sanggar pamudjan, bareng limpung arep di djupuk, limpung mlaju dewe di buru Rahwono, tekan alas limpung ketemu Bisowarno di saut Rahwono teko limpung di djaluk ora entuk, prang Rahwono kalah mlaju matur kang romo Purwowasono, kang romo di aturi rumongso kuwijak wadine ontjot soko prodjo, djrone pangandiko ora bakal bali jen ora duwe anak lanang sing bagus, budal sak parak-parak. Wisrowono mudjo semedi mudjo mendung dadi djabang baji wis gede di djenengno Tribisono sigeg. Setrat Rd. Prahasto krungu jen mbakjune di daup Bgw. Wisrowono ora trimo nedyo arep nglarang budal sigeg. Setrat sendang setaman Rd. Bisowarno lan punokawan kotjap Prahasto kesasar kepetuk Bisowarno muni jen Bgw. Wisrowono arep di pateni prang tandange Prahasto kojo buto, dipasotno dadi buto Prahasto ndoko djaluk ngapuro, di aturi sowan ing Ngalengko suwito marang Rahwono Prahasto budal. Bisowarno bali kumpul ing sendang setaman.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON BANTOLO MARIJAM MALING

Ngalengko Pr. Rahwono. Bantolo marijan bolo pepak di boboti malingi sirahe Pr. Romo lan Lesmono budal.

Pontjowati Sugriwo pepak ketekan bolo sabrang pasulajane rembug dadi prang, balane Bantolo marijan kalah sigeg.

Lesmono Ponokawan arep sowan ing Pontjowati budal setrat Btl. Marijan togog budal are malingi Pr. Romo budal.

Pontjowati Pr. Romo Lesmono Tribisono pepak, Rm. Kale pradjurit di utus djogo. Romo mapan dendro budal. Tribisono dawuh poro pradjurit awit kahanan sepi poro riwondo keno sirepe Bantolo marijan, podo turu kabeh, Btl. Marijam, senadjan Anoman melek nanging ngerti jen mripate di tjengkal dom, kepekso mlebu tekan ranjam peturone Pr. Romo lan Lesmono. Randjam di gowo di lebokno tekan wonge Btl. Marijam metu Petruk mbengok poro pradjurit podo mburu, nanging ora biso nututi. Tribisono ngundang Anoman, jen sing maling iku Btl. Marijam, Anoman supojo ndjudjug ing Ngendroprasto, dalane jen tekan ringin kurung Ngalengko jo iku dalane. Anoman weruh ringin maleh dadi semut pudak, tekan Ngendroprasto maleh dadi ketek tjilik minongko njamar sigeg. Ngendroprasto Tugonggo ketekan btl. Marijam, marijam dawuh marang Tugonggosupojo prentah landjar prawan supojo ngangsu, kanggo ngedusi Pr. Romo lan Lesmono djalaran arep di ketok gulune, sirahe di aturno Pr. Doso kanggo keset Dw. Sinto. Tugonggo budal dawuh poro landjar prawan ngangsu, nanging banjune nganggo tak timbang, endi sing luwih timbangane tak ketok gulumu, sing kurang opo dene, landjar prawan budal ngangsu lan podo susah, Kotjap Anoman njedaki landjar prawan podso ngangsu, di takoni arep kanggo opo, landjar prawan mangsuli, jen arep di anggo ngedusi Pr. Romo lan Lesmono, djalaran arep di ketok gulune kanggo keset Dw. Sinto sirahe, sing ngedus putrane Btl. Marijam aran Tugonggo. Anoman dipojoki jen ketek olo bandjur maleh Anoman trus mlebu djun, banjo ditimbang watangan djepati dadane tugonggo, nggeblak semaput landjar prawan di tjekel sambat-sambat Anoman metu Tugonggo di adjar Anoman sumbar-sumbar jo aku Anoman jo Probontjosuto jo blabag pengantola jo senggono putro Btr. Romo di duni Narodo dipisah lan di terang-terangake jen Tugonggo iku putramu dewe naliko mbojong Tridjoto bijen, komokorut ing samudro iling opo ora bandjur Anoman ngrakut Tugonggo Narodo bali Tugonggo djupuk Pr. Romo lan Lesmono bali Tugonggo njegad Btl. Marijam sak tekane sigeg.

Ngalengko Pr. Rahwono ketekan Btl. Marijam di takoni entuk gawe opo ora, Btl. Marijam matur Purwowasono Pr. Rahwono nesu Pr. Rahwono nesu Btl. Marijam di tjandakno limpung Btl. Marijam mlaju, kepetuk Tugonggo diwelihno prang Tugonggo mlaju, Btl. Marijam gagasan bali mati, terus jo mati bandjur terus mburu ing Pontjowati budal sigeg.

Pontjowati romo lan Lesmono ketekan Tugonggo di takoni matur opo anane. Tugonggo djur di daku wajahe di takoni nganti mlaju-mlaju ono opo matur jen di buru Btl. Marijam. Romo dawuh poro pradjurit supojo di petukno, Btl. Marijam ketemu poro pradjurit prang rame, wekasan Btl. Marijam mati ketaman djemparing Guwo Widjojo kumpul ing Pontjowati.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON MURWATKOLO RUWATAN

Setrogondo lumaju Btr. Kolo Durgobetari bolo pepak Rm. Betorokolo ndajuk pangan ibune di utus njuwun ing kajangan, margo Btr. Guru iku ramamu. Kolo budal lan di iring poro lelembut sigeg.

Kajangan dewo pepak ketungko Btr. Kolo sak balane prang dewo kalah mundur sigeg.

Kajangan guru Narodo Rm. Goro-goro ketungko tekane Btr. Kolo lan ibune arep djaluk pangan terus diparingi pangan surjo munggah hargo Betorokolo arep di mongso, di takoni sing kok mongso, Btr. Surjo, opo Surjo. Btr. Kolo di takoni biso djawab, terus bali takon marang guru. Setrat guru lan Narodo tekane Btr. Kolo emoh dahar surjo margo panas. Guru djur maringi memangsan, botjah otang anting kedono kedini, ondal andil lan lijo-lijone Betari, wong ngrubuhno dandang wong meteng lunguh ing ngarep lawang lan lijo-lijane. Btr. Kolo di tambah wong mlaku tengah awan Btr. Kolo budal golek memangsan, sigeg. Kotjap Btr. Guru mlaku bedug-bedug kepetuk Btr. Kolo nesu, dipasang adji kemajang. Btr. Kolo sumpjuh kojo di lolosi, baju anggone, sijunge di ketok loro, wangkingan pasopati lan kolonadah, rambute diketok dadi setan di utus nderek kolo lan kolo di paringi pedang lan wilah, jen arep di mongso kudu di sisani pedang lan wilah kolo sendiko dawuh budal. Guru lan Narodo nedyo arep golek Btr. Wisnu di utus ngruwat botjah sukerto kang kalebu aratane Btr. Kolo budal.

Kajangan loko sonjo Btr. Sukmomurbo lan garwo Sukmorini putro Umar lono. Rm. Bab wong sing kalebu dadi mangsane Btr. Kolo putrane ngrungakno ing sak ngisore medyo, utowo diutus siram djamas, ugo keno. Gandeng rumongso botjah sukerto klebu aradan, mlaju kepetuk Btr. Kolo di adjak ndelik ing pipisan ing ngisor waloh ing pawon lan lijo-lijone akir wong lingih ngarep lawang meteng di leboni  Btr. Kolo ora mentolo ngundang ibune, dikon ndjupukno, budal. Wong meteng linggih ing arep lawang ditekani Durgo bajine di rogoh embokne mati bajine di gowo budal. Singlanan ki ageng darmolono nangis di duni Narodo, di utus golek dalang sedjati budal sigeg. Setrat ki ageng Maling keke pamit sing wadon jen arep lungo maling budal sigeg.

Kali aren ki ageng kali aren ki ageng loh landjar lan bodjone, podo Rm. Ngelmu, ngreti jen arep ono maling. Ki ageng maling keke mlebu, weruh pupune sing duwe omah wadon, arep di demek bengok-bengok maling di ojak wong telu sigeg.

Medang kamolan Btr. Wisnu tekane guru lan Narodo Wisnu di utus dadi dalang sedjtati, pangisape Btr. Kolo. Gong sekar delimo, pandjak dewo natak songo di utus ngrebut pedang welat. Wisnu di wedjang penetepan lan radjah kolo tjokro, supojo ngruwat botjah sukerto budal.

Wonge Murwokolo, bapak ibu anak. Wisnu di tanggap, tekane Durgo gowo botjah baji sampir, kolo teko senden ing wit kalopo dojong ing arep omah, di antup kolo djengking, di ipat-ipati di tinggali setan 144, ndjur kolo ndelok takon iku lakon opo, Wisnu mangsuli iku lakon dek djaman purwo. Btr. Kolo seneng bandjur Wisnu di tanggap Btr. Kolo, nanging noh di opahi duwet njuwun di opahi pedang lan wilah ndjur di wulungake, tekane Durgo nggowo baji sampir kolo weruh arep di djaluk di mongso ora entok Wisnu awit pedang wilah wis ora ono kolo nesu di antem adji kemajan lumpuh kolo anut panggalihe Wisnu kolo di idjoli sadjen bareng wis di mongso di utus bali di kon nurut lawe wenang ndjur bali ing tegal panasan.

- Tantjep Kajon -

Tambahan sak durunge Btr. Kolo teko, maling kang di ojak ki gede kali aren lan loh langdjar mau mlebu ing kalangane pandjake dalang. Ki ageng takon karo dalang, jen ono maling mlebu ing pandjakan, dalange mbelo, di utus ngetung jen pandjake genep songo. Ki ageng di utus bali maling keke rumongso matur nuwun karo ki dalang, lan ipat-ipat odjo nganti malingi omahe dalang lan pandjak, jen malingi omahe dalang lan pandjak apes selawase urip budal lagi tekane Btr. Kolo.

 

LAKON PATINE MAESO SURO LEMBU SURO

Guwo Kiskendro Maeso suro Lembu suro, arep munggah kajangan njuwun Widodari Dw. Utoro ngutus Lembu suro Djoto suro ing kajangan budal sigeg.

Prepat panasan Bromo lan poro dewo pepak tekane Lembu suro bolo-bolo pasulajane rembug dadi prang dewo kalah kabeh di apusi Narodo, dikon bali sigeg.

Nglugastino Subali, Sugriwo, Ponokawan, arep sowan ngarsane kang romo Bgw. Gutomo ing nglugastino budal.

Nglugastino Resi Gutomo Dw. Indrati putro Andjani tekane kang putro, Subali Sugriwo Punokawan, weruh mbakjune Dw. Andjani duwe dolanan. Tjupu manik astrogino di merekno kadange loro Resi Gutomo takon, jen entuke maringi ibune, ibune di takoni ora semaur. Kotjap naliko semo Dw. Indrati datan biso mangsuli pitakone kang garwo awit naliko semono Tjupu manik astrogino iku sedjatine paringane Btr. Surjo. Sojo dukane Resi Gutomo pitakon kang garwo datan kawangsulan, dipasoto kojo tugu sak kolo dadi tugu. Tugu di buwang dadi tapel wates Ngalengko lan Ngajugjo, ora badar jen ora ono lakon patine Prahasto putrane telu di aturi, Tjupu bakal dibuwang sopo sing biso njekel ndisik iku kang bakal duwe, Tjupu di buang tjemplorot, sigeg. Botjah telu podo nututi, ora kojo tjemplorote tjupu ndjegur ing tlogo madirdo, botjah podo nggebjur sakolo maleh wanoro, rehne samar, podo prang karo dulure, bareng sumbar sinumbar, lagi ngerti jen sedulure, rehne Andjani kari disirati raine ugo dadi ketek, ndjur botjah telu podo ipat-ipat ora kepati pati bali ing Nglugastino jen during dadi manungso maneh. Sedyane arep topo Subali topo ngalong Sugriwo topo ngidang, dene Andjani topo ing gompenge Tlogo madirdo, ora keno dahar jen ora ono barang sing ono ngarepe, mulo jen ono angina soko wetan madepo ngetan lan sak panunggalane, iku dawuhe kang romo, dadi sak wise dadi ketek podo sowan kang romo disik lagi bali topo ndjur ipat-ipat.

Kajangan guru lan Narodo matur jen kadjokan musuh dewo podo asor. Guru dawuh, jen musuhe Subali lan Sugriwo. Narodo di utus nggoleki budal. Setrat Subali topo ngalong ditekani Narodo, diwungoni di suwuni tulung, Subali kerso jen biso dadi manuso maneh dewo sanggup, di usap dadi manuso maneh. Subali golek Sugriwo budal, ketemu Sugriwo di usap ugo dadi manuso maneh, di dawuhi Narodo, jen biso mateni Maeso suro lan Lembu suro bakal di gandjar Dw. Utoro, narodo dawuh sak durunge ketemu Sugriwo, dadi Sugriwo ora ngerti sing malehno Sugriwo iku Subali. Subali ketemu Sugriwo, di adjak mateni Maeso suro lan Lembu suro, awit saranane dadi manuso kudu biso mateni yakso ing guwo Kiskendro, kojo ngono pangandikane Subali marang kadange, budal. Tekan ndjabane guwo Kiskendro Sugriwo di utus ing djobo, Subali sing mlebu, mekas marang kang raji Sugriwo, jen ono getih abang musuh mati, jen ono getih abang lan putih pertondo aku mati bareng musuh sak wise mekas budal.

Guwo Kiskendro, Pr. Maesosuro, tekane Lembu suro, matur jen ora entuk gawe Maeso: duko, ketekan Subali pasulajane rembug dadi prang podo digdane, Subali entok dawuh ing dewo jen ora die du sirahe ora bakal mati, buto loro, di du sirahe petjah utake mili campur getih, Kotjap Sugriwo eling kaweling kang roko, nganggep jen kang roko mati, lawang ditutup, ing pngadjab nedyo munggah kajangan njuwun Dw. Utoro budal. Kotjapo Subali ora biso metu, lawang guwo di pantjal adjur nedyo arep nututi Sugriwo budal sigeg. Setrat guru Narodo ketekan Sugriwo ponokawan, matur jen Subali wis mati, nuli gandjaran di paringno Sugriwo, Sugriwo di utus mandjing ing kawidodaren budal. Setrat widodaren, Utoro tekane Sugriwo matur Purwowasono. Ketekan Subali matur rupo-rupo Sugriwo ora pretjojo prang, di klilingi Narodo di pasotke dadi wanoro maneh, Sugriwo tjinekel kang roko ka bontjang ketjepit wit kamal ora biso budar jen ora ono lakon romo gandrung Narodo mudun dawuh Subali rupo-rupo Utari di paringake Subali supojo bali Nglugastino budal Nglugastino tekane Subali lan Utoro matur Purwowasono.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON GETAH BANDJARAN

Giling wesi Pr. Getah bandjaran. Pt. Kolodrekso pepak. Ngutus Pt. njuwun widodari Sekarwati ing kajangan budal sawadyo balane.

Mprepat kepanasan dewo pepak ketekan utusane Getah bandjaran pasulajane rembug dadi prang dewo kalah sigeg di apusi Narodo.

Nglugastino Resi Gutomo Ponokawan lan Subali, Subali pamit golek ilmu sedjatine urip budal dililani kang romo.

Kajangan guru dawuh Narodo supojo nggoleki Subali, kanggo nandingi Getah bandjaran mbesuk di gandjar adji Pontjosono Pontjosuni lan di gandjar Dw. Sekarwati Narodo budal sigeg. Setrat Subali lan Ponokawan ketekan Narodo Subali di dawuh nderek ing kajangan budal, guru ketekan Narodo lan Subali poro Ponokawan. Guru dawuh marang Subali, jen biso mateni Pr. Getah bandjaran di gandjar adji Pontjosono Pontjosuni lan diparingi Dw. Sekarwati. Subali budal, sak durunge budal di wedjang ilmu lijo-lijo.

Giling wesi, Pr. Getah bandjaran ketekan Pt. Kolodrekso matur jen biso katompo, nanging daupe jen wisono sasi Djumadi lawas. Sang prabu duko jajah sinipi nedyo nglurug ing kajangan di iring wadyo balane budal, tekan kajangan kepetuk poro dewo prang dewo podo mundur genti R. Subali prang wekasan Getah bandjaran mati, ono swuro dumeling jojo Subali jen ono Maeso suro ing guwo Kiskendro aku males karo kowe. R. Subali mangsuli mbesuk wani sak iki wani ndjur Subali sowan ing kajangan budal. Kajangan Guru Narodo pepak poro dewo kesowanan R. Subali, gandjaran Dw. Sekarwati di paringake lan guru dawuh supojo Subali bali ing Nglugastino, Subali budal. Nglugastino Resi Gutomo kesowan kang putro lan garwo widodari dewi Sekarwati lan poro Ponokawan.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON REBUTAN MENJAK DJAENG KATONG

Prodjo Ngastino, Pr. Sujudono, Pt. Sangkuni, poro Kurowo. Rm. Bab anggone roso kuwati marang poro Pandowo, awit iku sedjatine musuh bebujudan, lan luwih matirake. Sangkuni matur lagi iki Abijoso maringake pusoko tinggalane pandu swargi, marang poro Pandowo, antarane puso-puso djamas asal paringan Dw. Rukmawati dateng Polosoro. Sak iki aran pusoko kalimasodo, kalih pusoko lengotolo, asal kadadehan soko manuk Garodo lan Gadjah gadjindro kang di agem pandu, sak iki nomo Djaeng katong. Pusoko loro iku duwe kasijatan dojo prebowo linuwih, sarto kang kedunungan posoko loro mau kuwad djumeneng noto bima. Sengkuni mrajogani pusoko loro mau direbut. Sujudo nimbali Arjo Durso sonoprelu ngombjongi poro kurowo, prelu mundud pusoko pandowo ing kasatrijan ndjur budal.

Madeg ing kasatrijan Ngastino poro pandowo Kunti lan poro Pandowo, Rm. Premadi anggone kautus ing bumi Rahtawu, lan Seno anggone golek kebutuhane, kasatrijan, ora suwe tekane Sangkuni, kautus kang roko Drestonagoro ngampil pusoko Djamas lan Lengotolo. Kunti ora duwe toho-toho pusoko nuli di ulangake, Sangkuni bali. Sak baline Sangkuni, tekane Seno di aturi ibune, Seno banget sumelang, nedyo ngetutake Sangkuni Sangkuni lakune ketututan di takoni jen pusoko arep di djaluk jen wis rampung mulo Seno arep melu. Poro Kurowo ora entuk prang, pusoko biso di rebud Seno loro-lorone. Nanging Seno di krojok Kurowo, pusoko sidji kang di wadahi tjupu Mandeworo kabuwang tjumlorotn djegur ing sumur djolotundo. Seno bali nggowo pusoko djamas. Kurowo nerusake mburu tjupu Mandeworo arep di djupuk, nanging kapekso tjabar kuro: bali matur ratu gustine budal sigeg.

Rahtawu Abijoso di adep kang wajah Premadi lan Punokawan matur jen Pandowo wis biso manggon. Abijoso dawuh jen pusoko Tjupu mandeworo iki karebut wong kurowo, nanging iki ndjegur ing sumur Djolotundo, ora ono kang biso djupuk jen ora Rs. Kumbojonoawit ono sarat sarono darno duwe pusoko Suro sengkali, mulo poro kadangmu, kudu geguri lan mituhu pangandikane Darno, supojo pusoko biso bali ing pandowo. Premadi nuli budal kalilan sigeg.

Setrat kasatjitran Pandowo Kunti nompo sowane Premadi lan Punokawan, matur opo pengandikane ingkang jang, ora suwe tekane Seno bandjur matur, jen Tjupu mandeworo kasawatake, kiro-kiro tibo ing Sumurdjolotundo, sak tengahe alas (Setrogondo  lumaju) djati roto dene pusoko Djamas, keno tak rebut, bandjur di aturno kunti, ndjur Kunti paring dawuh poro Pandowo mundud lengotolo ing Sumur djolo tundo, budal sigeg.

Setrat poro kadang Kurowo Sujudono Kurowo pepak, kabeh podo arep budal ing alas Djatiroto arep djupuk Lengotolo budal sigeg.

Madeg ing Pandepokan Sokolimo, Pdt. Durno, Bujud Purotomo, Bam: Aswotomo, Rm. Bab peparinge dewo rupo pusoko, aran Suro Sengkali, ora suwe Pdt. Durno weruh tjuplorote tjupu madeworo, kakiro tibo ing sak tengahe alas Djatiroto. Bandjur diparani nggowo Suro sengkali budal.

Setrat Sumur djolotundo, ketekan poro kadang kurowo, podo tandang djupuk lengotolo nanging kapekso djabar, ora entuk gawe, podo mundur ketekan poro pandowo ugo tandang ndjupuk nanging ugo ora biso, mundur ora suwe tekane pdt. Durno, nglepasake Suro sengkali, lepas tutug dasare sumur, biso nggowo tjupu mandeworo di aturno Pdt. Durno. Bandjur Kurowo lan Pandowo podo njedaki Durno, njuwun lengotolo. Durno banget kaweken, mulo dawuh supojo di timbang, endi kang abot, kurowo lan Pandowo. Durno njipto patulotradju, gumadul ing wit djambu, wohe montjowarno. Kurowo lan Pandowo di utus munggah ing tradju. Kaelokan dewo senadyo Kurowo luwih akeh, mekso abod pandowo. Kurowo ora narimakno, Durno gawe patembodjo maneh, sing sopo biso ngunduh djambu kang wohe montjowarno jo kuwi seng duwe, Kurowo ora biso Pandowo kang biso. Kurowo mekso ora trimo. Durno gawe sajembara sepisan maneh sing sopo biso gawe kali sing banjune bening keno kanggo sesutji iku kang duwe Lengotolo. Kurow podo tandang gawe kali nganti suwe, tur ora metu banjune lan ora dadi. Kotjap Broto Seno lan ranji Premadi banget kawekan ing manah, sawuwane Durno luwih elok. Broto Seno matek adji Bandung Bandowoso, Premadi matek adji pameling, biso nekakake poro dewo, podo rewang gawe kali, biso dadi lan biso mili. Premadi namakno pusoko Pasopati, kojo di duduk terus andjog ing samodro. Seno anut lakune sandjoto, metune riwe dadi banju wening, mili turut dudukan, temah dadi kali mili tur banter banjune wening. Durno di aturi Pandowo, bandjur weruh banjo wening di anggo adus, di tutno poro pandowo, kali di djenengake kali seraju kang mili ngalor di arani kali gelis. Tjupu di paringke pandowo kurowo ora narimakno ing semu, durno njipto Lengotolo kanggo malsu Kurowo, Tjupu isi lengo di buang endi sing gelis iku sing duwe. Tjupu di buwang petjah Sangkuni gulung-gulung ados Lengotolo roto badan sekudjur, mung djubure sing ora. Mulo Sangkuni iku kulite ora tedas gegaman, mulo mbesuk prang Barotojudo patine di lulangi soko djubur, bareng wis rampung ados lengotolo, podo soroh amuk Pandowo, prang kurowo mundur, tajung Pandowo kumpul.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON BANDJARAN DJALI

Giling wesi. Pr. Bandjaran djali. Pt. Dandang putih pepak poro wadyo, dawuh jen arep nagih potang pati ing Nglugastino, R. Subali budal.

Nglugastino Resi Gutomo. Pt. Djembawan putro, Subali lan Sugriwo, ketekan pradjurit Giling wesi nedyo ndjaluk patine Pr. Resi gutomo sak putrane, dadi prang pradjurit Giling wesi wekasane kalah mundur sigeg.

Semar, Gareng, Petruk, Bagong. Rembugan arep sowan ing Nglugastino budal sigeg.

Giling wesi Pr. Bandjaran djali ngarep-ngarep Pt. Dandang putih, ora suwe Pt. Dandang putih teko matur jen asor judane, Pr. Bandjaran djali djekar metu awing-awang budal di iring poro wadyo balane sigeg. Setrat Nglugastino podo petjak baris, kedjogan musuh soko Giling wesi prang rame bolo di balangi soko awang-awang akeh sing podo tiwas, wekasan pradjurit Nglugastino kalah margo di balang soko awing-awang sigeg.

Kajangan guru lan Narodo podo nggagas anane goro-goro guru dawuh narodo supojo mudun ing Ngartjopodo ngaturi wuningo marang resi gutomo, sing ngasorake Pr. Bandjaran djali iku Pt. Djembawan Narodo budal sigeg.

Setrat resi Gutomo ketekan Narodo paring dawuh jen kowe duwe pradjurit kang topo wadat, ora kerso rabi jen ora entuk prawaniku utus prang. Iku kang bakal biso ngasorake Pr. Bandjaran djali Narodo bali resi gutomo nimbali Djembawan supojo mbalekno musuh. Djembawan budal ing pabaratan metuki musuh prang Djembawan di balangi soko awing-awang ora di roso. Pr. Bandjaran djali di pandeng Djembawan kantoko prang karo Djembawan wekasan Pr. Bandjaran djali di pateni Djembawan, ono sworo dumeling eling mbesuk jen ono ratu Garutjopo Pr. Banontjopo Sloko kang rusak suro lojo, aku males kowe Djembawan. Setrat Nglugastino sowane Djembawan Subali Sugriwo Resi Gutomo paring dawuh jen Subali kawini sudo dadi ratu nggenteni pelungguhane resi gutomo Djembawan tetep matih Sugriwo kang dadi tetimbangane kang roko. di pahargjo.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON LAIRE POLO SORO

Sewu negoro Pr. Prowolosekto pepak, ngutus patehe supojo nglamar ing giling wesi dewi sukeli budal.

Giling wesi Pr. Sukolo ngutus metukake pradjurit sewune goro budal, kepetuk pradjurit sabrang prang sewang-sewangan, sigeg.

Gadjah mungkur, Bgw. Sekutrem lan putrane Bm. Sakri lan Ponokawan. Sakri pamit kang romo arep kiter djagad terus di wedjang sapdo tunggal, sabubare di wisik budal sigeg.

Setrat Giling wesi Pr. Sukolo lan putro Dw. Sukeli Pt. kolo drembo, ketekan poro rodjo njuwun daup Dw. Sukeli Pr. Sukolo paring dawuh sing biso malujakake anggone nandang gerah bisu, Dw. Sukeli iku kang dadi djatuk ramane. Kabeh podo ora biso mundur. Pr. Sakolo dawuh patihe supo mundyo warakake, ing alun-alun budal. Setrat sakri kepetuk Pt. ditakoni, matur Purwowasono. Sakri njaguhi budal di sowanake sigeg. Setrat Giling wesi lan sukeli, tekane Pt. lan Sakri, bandjur di utus djampi, Sakri matek adji Sapdo tunggal, Sukeli biso walujo temah djati ndjur ngandiko terus sakri di daupno marang Sukeli, Sakri di paringi negoro seapro sak wetane pasar, terus gawe negoro matek sapdo tunggal njuwun isen-isene prodjo, sakolo dewo maringi negoro dadi sarwo endah podo karo kajangan. Sakolo takon sopo sing gawe negoro kok biso sanaliko dadi, sakri mangsuli jen paringane dewo, awit soko dajane sapdo tunggal. Sing maringi sopo, kanjeng romo sekutrem. Sakolo tanpo pamit ing pangodjap bakal meguru karo sekutrem budal sigeg.

Gadjah Mungkur Bgw. Sekutrem, ketekan sukolo matur jen dadi besane, lan nganti sowan prelu arep meguru adji sapdo tunggal, si semajani nggudjeg terus. Sukolo di pasotake dadi buto. Bgw. Sekutrem di saut mengkrat ilang sukolo bali sungkowo ing batin sigeg.

Kumbino Bgw. Kumboro putro Kumbinowati di dawuhi ing mburi, tekane sukolo, njuwun tulung supojo dadi manuso maneh Bgw. Kumboro ora saguh Bgw. Kumboro di pateni. Sukolo bali sigeg. Setrat Rd. Suprodjo putro Bgw. Widuro pajunan, nedyo ngajunake Kumbiwatiing Kumbino budal. Setrat Kumbiwati ketekan Rd. Suprodjo arep di pundut garwo ora kerso, di gudjeg Suprodjo di pasotno dadi ulo Kubwt: diburu mlaju sigeg.

Giling wesi Sakri lan garwo Sukeli Ponokawan. Sakri nedyo arep nusul Sukolo lan garwo ora kerso di tinggal, dilimpe sakri budal, Sukeli tangi nedyo bakal nusol kang garwo budal sigeg. Setrat Rd. Sakri kepetuk Sukolo di takoni matur jen disotno Bgw. Sekutrem, bandjur Sekutrem tak pateni. Sakri ora narimakno prang sakri kalah matek sapdo tunggal sakri dadi loro, sing sidji terus prang sakri palsu mati. Sing tenan arep bali ing Gadjah mungkur. Setrat Semar sak anake ketemu Sukeli ngadjak golek garwane bareng weruh jen garwane sedo Sukeli mbengok pambengoke Sukeli mbarengi laire baji sing di kandut getih blabar-blabar. Sukeli tumekeng pati semar sak anake podo nawani getih weruh ono baji di duni Narodo lan Widodari Gagar majang arep ngedus baji. Bareng baji didus katon gede di djenengake Polosoro soko tembung di rumat (di polosoro) katone baji di tawu getehe, di djeneng pertapan Rahtawu Narodo budal lajone Sukeli di gowo ing kajangan budal. Polosoro lan Ponokawan nerusno lakune ing dalan kepetuk Sukolo Semar di takoni jen putro Sukeli lan Sakri. Sukolo dawuh jen Sakri di pateni. Polosoro ora trimo prang Polosoro kepandjingan sukmane Kumboro, Polosoro njandak djemparing keno djanggane Sukolo mati. Sigeg ora kojo plajune Kumbiwati di buru Suprodjo njuwun tulung Polosoro, tekane Suprodjo, di malehno manuso maneh ndjur di jodokno bandjur di adjak bali ing Kumbino.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON BABAT WONO MARTO

Ngastino. Sujudono. Durno Kurowo pepak. Rm. Pendowo during entuk panggonan, mesti njuwun negoro Ngastino. Durno matur jen bab Pandowo gampang Seno kudu mati, jen wis mati kabihe gampang, tekane Seno di budjuk supojo mbabat alas wonomarto, Seno budal, Durno ing pangodjap Seno mesti mati awit wonomarto iku gawat sigeg. Setrat Seno babat alas mawut sigeg.

Alas Samarto Rodjo Gandarwo pepak poro wadyo, di utus njatakno awit alas di babat manuso budal, budal ketemu Seno prang bolo Gandarwo kalah sigeg.

Rahtawu Abijoso Premadi Ponokawan, kang ijang dawuh supojo nusul Seno ing wonomarto budal, ilmu gaib di wedjangno dajane biso weruh lelembut budal. Setrat gandarwo tekane poro setan matur jen kasoring judo gandarwo tindak dewe, kotjapo Seno nerusno angone babat di tekani gandarwo prang Seno di bondo di krojok poro seluman sigeg, Setrat Djim Suparto lan garwane Djim Suparti arep tilik ing tengah alas ketemu Premadi Suparto di takoni matur jen arep mateni Seno kang babat satengah alas, prang djim Suparto kalah ndjur mandjing ing sumpinge, Suparti lelo madjing ing sumping kiwo jen ono gawe pari gawe biso di undang lan biso mbantu sigeg. Premadi nerusno lakune, ngrung wong sambat-sambat Premadi matek ilmu gaib weruh jen Brotoseno dadi bandan lan weruh poro seluman, Seno di utjuli poro seluman di undurake lan gandarwo biso martjo mbesuk males jen ono lakon Seno panggang sigeg.

Pringgodani Pr. Kolo Harimbo di adep putrane Arimbi lan Probokiso kolokatung lan Brodjodento lan sapanunggalane krungu jen alasedi babati manuso Pr. Kolo Harimbo utusan, supojo di pateni wong sing babat alasmu, Arimbi budal, ketemu seno prang poro pradjurit rasekso kalah, Arimbi madju bareng weruh seno gandrung seno balik mlaju sigeg Pr. Gading pawukir (buto) nedyo are njegad lakune Seno, kepetuk prang gading pawukir kalah mandjing sak djiwo karo Seno mulo Seno katambah asmo Gading pawukir. Setrat Arimbi nututi Seno banget anggone karungrum, sungkowo penggalihe katampik marang Seno. Kotjapo praptane Umo betari manggihi Harimbi, ngendiko ngger kowe ora bakal diarepi Seno margo siro isih wudjud buto (Raseksi) siro tak dandani supojo dadi putri kang luwih endah mengko Seno mesti kerso mundud garwomarang siro, awit Seno kuwi pasti dadi garwamu awit wis djinongko kersane dewo, Btri. Arimbi biso maleh aju, di utus ketemu poro Pandowo, luwih-luwih ketemuo marang Dw. Kunti di pasang pengasihan, Dw. Arimbi budal. Setrat Dw. Kunti di temoni Arimbi, Arimbi nalongso marang kunti, ndjur Arimbi di utus mire disik ketekan Seno di takoni ibune, matur jen arep di eloki Raseksi aran Dw. Arimbi, aku di utus dadi bodjone, aku moh diburu. Kunti tansah ngaripih marang seno supojo kerso, nanging Seno panggah, bareng di tuduhno Arimbi bandjur gelemm dadi bodjone (ono keterangan sitik) jen isih ono wetune biso di perangake karo sedulure Arimbi nanging kadange teluk jen ora biso di tinggal.

Ngendroprasto poro rodjo djim pendowo Djim Puntodewo Djim. Seno Djim. Djanoko Nakulo Sahadewo. Rm. Arep golek suwargo nunggal sadjiwo karo manuso, iki kebeneran, ono manuso kang podo karo djenengku Pandowo, ajo podo goleki budal sigeg. Setrat Kunti lan Pandowo ing wewangunane alas kang wis di babad poro pandowo katon ono kraton luwih endah di djenengno kraton Ngamarto (Wonomarto) ora suwe tekane Djim pandowo soko Ngendroprasto nedyo ngusir poro pandowo, prang rame wekasan Djim Pandowo podo madjing ing Pandowo limo, terus katon ono kedaton, di tambah kedaton Ngendroprasto. Podo kumpul Durgandono di adep poro wajah.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON PURU SODO KROMO

Negoro Rekno kondo. Pr. Puru sodo Pt. kolokandasn lan wadyo balane ngutus nglamar Ambajun lan Aboliko, putrane pendito Puspotjitro kang dumunug ing pretapan Gunung padang budal.

Pertapan Gunung padang Bgw. Puspotjitro lan putrane Ambajun lan Ambiko poro tjantrik, ketekan utusan soko Reknokondo, ora di tompo penglamare prang Pt. kalah bali sigeg.

Wiroto Bgw. Polosoro lan garwo Dw. Amiswati Ponokawan Rm. Arep napakno putrane Abijoso budal.

Setrat Raden Sentanu momong putrane kang aran dewo broto kepetuk polosoro lan garwane, sentanu nembung supojo putrane disusoni marang Amiswati, Polosoro ora entuk prang, dipisah Sakri sing wis Swargi, Polosoro di dawuhi supojo di wulungno, nanging njuwun idjol Negoro Ngastino. Sentanu ngulungno negoro Ngastino, bandjur dewo broto di sedulurno karo Abojoso, bandjur di bojong bali ing Ngastino budal. Setrat Puru sodo tekane Pt. matur jenora di parengake Puru sodo budal nedyo ngojak Ambajun lan Abiko budal, Bgw. Puspotjitro ketekan Puru sodo prang Bgw. Dipateni Puru sodo mlebu pretapan ngojak putri loro, podo mlaju nedyo njuwun tulung ing Ngastino Pt. Tjitro Seno lan Tjitro gondo sigeg.

Ngastino Tjitro seno lan Pt. Tjitro gondo, Rm. Ramane sentanu golek duduh susu, tekane sentanu lan poro putro, ketekan Ambajun Ambiko njuwun tulung awit di buru Puru sodo Tjitro gondo Tjitro seno sanggup prang botjah loro mati kabeh. Setrat Djojo Sentiko rerasan naliko Gondowidjo ngratu ing Ngastino dewekne patihe, ketungko putri loro njuwun tulung ketekan Puru sodo prang di getak mletik, putri loro mlaju bali Puru sodo bingung ora weruh parane leren mesanggrah ing alas Ngastino sigeg. Setrat negoro Ngastino, Sentanu Polosoro Amiswati Dewo Broto Abijoso, Ponokawan, ora kojo tibane Djojo sentono ditakoni matur purwowasono, bandjur di tetepno dadi patih Ngastino maneh, Sentanu dawuh jen wis ora duwe kuwoso ing prodjo Ngastino, awit wis di idjolno duduh susu tekane putri loro njuwun tulung, terus dikon ndelik, tekane suprolosoko ploso djenar nitipno prelu nitipno putrane loro Gendoro lan Gendari, di tompo jen biso mateni Puru sodo prang suprolo mati di Bantu kustowo puru sodo mati Kustowo sowan ing Ngastino nempokno putune ing tembe bakal dadi patih ing Ngastino kumpul.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON WAHJU SUSILO BAWONO

Ngastino Pr. Sujudono kahadep Durno, Saljo, Kresno. P.S, Bolodewo, Sangkuni. Rm. Wurung prang Barotojudo, lan Pandowo kudu rukun. Nagoro Ngastino di poro, supojo Pandowo ora ngudi prodjo Ngastino. Karno ora setuju bab wurunge Baratojudo awit wis prasetyo jen arep ajun-ajunan marang Djanoko. Saljo njaud Karno, kapan tau menang karo Djanoko. Karno sambung jen Barotojudo di wurungake, ora sarudjuk awit wis kadjongko marang dewo. Karno ontjad tanpo pamit. Rembug ditutukake, supojo Pandowo di tekakno. Ora suwe Pandowo lan Ponokawan teko, arep di rembug, Sengkuni mambeng, awit ono Semar, usule supojo Semar sak anake kudu metu, ora keno krungu rembug iki. Banowati. Djanoko eling, Semar di tundung sak anake, ora njauri Gareng Petruk Bagong di buwangi, bareng Semar arep di tjandak mabur karo njuworo, jen Barotojudo ora keno di robah lan Pandowo kudu eling duwe pusoko kalimo sodo, soko tetembung Kolimo. Sodo soko tembung kuwad. Kudu eling jen duwe kekuwatan limang prakoro. Kang ongko sidji Manunggale kawulo Gusti, kang ongko loro kudu ngerti kamanusan, kang ongko telu kudu ngudi kerukunan, kang ongko papat kudu asih marang kawulo dasih, lan kang ongko limo kudu noto marang kahadilan, lan lijo-lijo bandjur lungo. Kurowo nerusake mbudjuk poro Pandowo jen di adjak ngedum negoro Ngastino. Bandjur Pandowo di adjak dahar lan di suguhi undjukan mowo ratjun, bareng pandowo podo ngundjuk podo semaput, bandjur di bandani di kundjoro, Djanoko di djaluk Banowati di dekek ing taman kadi lengeng. Ongkolan Onto mlaju pasewokan di bubarake kabeh, Setrat Karno arep bali ing Ngawonggo budal sigeg.

Ngawonggo Surtikanti, ketekan karno, ora suwe ketekan Ontoredjo matur wigatine pisowanan. Karno dawuh, supojo mapakgake kurowo, budal kepetuk Kurowo prang Kurowo mundur, Onto di dawuhi karno nunggu karno nedyo arep malingi prodjo Ngastino, golek poro Pandowo, budal sigeg.

Setrat tibano poro Ponokawan, Gareng Petruk Bagong. Rm. Anggone di usir Pandowo, awit keno pambudjuke Kurowo, bandjur arep dadi begal, angger ono wong liwat di begal kanggo kebutuhan, budal sigeg.

Dumuk amun-amun Sakjang wenang, di adep Wisanggeni, di utus ngudunake wahju Susilo bawono di walungake Ongkowidjojo budal sigeg. Setrat Kresno rerasan arep sowan ing arsane Sahjangwenang arep njuwun wahju di pandjingno putrane, ketekan Wisanggeni Kresno di umpah-umpah ora suwe tekane Semar podo rembugan, jen wahju ora biso di tompo sopo wae, kudu di tompo ongko da aturno Semar di kon ngaturno guru sak iki Guru ora ono, nanging mengko bakal ketemu dewe. Semar lan Kresno di malehno Bolodewo. Semar Kresno budal.

Setrat Ponokawan ing alas ketekan Bolodewo lan Kresno arep di begal ketekan Wisanggeni. Gareng Petruk di malehno Djanoko, di kongkon ing taman kadilengeng nemoni Banowati budal.

Setrat Kresno lan Bolodewo, ketekan Bolodewo lan Kresno membo, podo prang rame, wekasan badar dadi guru lan semar, Kresno Bolodewo di duni Wisanggeni guru di utus nuruno wahju Susilo Bawono supojo di paringake Ongko, budal.

Setrat taman Kadilengeng Banowati nunggoni Djanoko semapud, ketekan Djanoko telu podo ngeneng-ngeneng Banowati. Djanoko telu di du badar Ponokawan, Djanoko di djupuk Karno budal ing pakudjaran Pandowo di tekani Karno di gowo di luwari budal sigeg. Setrat Ongko: ketekan Btr. Guru maringi wahju Susilo Bawono, sak wise Guru bali sigeg. Poro Kurowo ngrebud wahju di undorno Pandowo tajung.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON BEDAHE NGLOKOPOLO

Ngalengko Pr. Dosomuko Pt. Prahasto, di utus mbedah negoro Nglokopolo Prahasto arep moh wedi ndjur budal sigeg.

Nglokopolo Pt. Djojokisworo bolo, ketekan Pt. Prahasto nedyo ndjarah prodjo Nglokopolo prang Pt. Djojo kalah sigeg.

Alas Rd. Subali Ponokawan, bukane nedyo arep topo supojo tetulung adjine pontjosono lan Pontjosuni ono sing njuwun budal ing pangadjap arep topo ing tapel wates lokopolo lan Ngalengko sigeg. Setrat Pr. Rahwono nedyo arep nglug ing Nglokopolo budal sigeg.

Nglokopolo Rd. Bisowarno Pt. Djojokisworo bolo, tekane Pr. Rahwono Bisowarno di tjekel di kon teluk ora gelem prang Rahwono di panah keno pilingane mati. Setrat Prahasto lan Togog Rm. Seneng atine margo rahwono mati arep matur ibune Sukesi. Setrat Dw. Sukesi ketekan Prahasto matur jen Rahwono mati, terus Sukesi nedyo munggah kajangan budal.

Poro dewo podo djogo tekane Sukesi njuwun dalan, dewo ora nglilani prang dewo kalah sukesi nerusno lakune sigeg. Setrat kajangan, Guru lan narodo kerawuhan Sukesi matur jen putrane Pr. Rahwono mati di kon nguripno Guru ora gelem guru di welehno naliko lakon laire Dosomuko sing mandjing ing kolo sinten, bandjur Narodo di utus mudun ing artjo podo gowo banju pengurip, ketemu lajone Rahwono katetesan banju pengurip getihe bali kabeh Rahwono (Dosomuko) biso urip mulo di arani Rahwono, awit getih mblabar ngebegi alas, ibune di kon bali Ngalengko Doso: bali prang maneh budal, kepetuk Rd. Bisowarno prang Rd. Bisowarno di tjakup dewo di dadekno genepane dewo. Negoro di pasrahno Pt. Djojo Kisworo. Doso nedyo bali ing alas kepetuk Subali bage binage, dadi prang, Subali di limpung tjatjah-tjatjah di sumbari Pr. Dosomuko biso urip, Subali biso mati urip maneh. Suwe-suwe Dosomuko meguru Subali sak bubare di wedjang Subali di pisuhi di isin-isin karo mlaju balik.

- Tantjep Kajon -

Keterangan, buku iki salah sitik, jen di pentas sake, odjo nganggo djeneng Rahwono, jen durung dosomuko mati. Sak wise Dosomuko di uripake narodo lagi duwe djeneng Rahwono, semene keterangane.

 

LAKON GONDO WIDJOJO NGASTINO

Sukodono Pr. Noto prodjo Djojo Lengkoro pepak, Rm. Arep ngleboni giri patembojo putro Ngastino di tjolong bojo jen biso nemokno di djodokno, budale numpak kapal ambles segoro budal.

Sepokal Pr. Pakuwodjo bolo, ketekan pradjurit sukodono prang, ora kalah ora menang simpangan sigeg.

Gadjah Mungkur sakutrem Ponokawan pamit kang romo arep golek ilmu sedjati budal sigeg.

Ngastino prabu Gondowidjojo Pt. Djojo Sento Bgw. Dewo mangklang, paring dawuh sopo sing biso nemokno putrane bakal di djodokno, lan diparingi negoro sigar semongko, ketekan rodjo sewu negoro, ora pretjojo jen ilang dadi prang ora ono sing asor, sigeg. Setrat dewo mangklang dawuh Gondowidjojo supojo njuwun tulung Rd. Sakri putrane sekutrem ing gadjah mungkur budal sigeg utusan.

Gadjah mungkur Bgw. Sekutrem Sakri Ponokawan ketungko Pt. Ngastino, matur marang Sakri jen biso nemokno putro Ngastino kang di tjolong bojo lan ngondorno rodjo sewu negoro bakal di djodokno lan di paring negoro Ngastino sigar semongko budal. Setrat Gondowidjojo lan dewo mangklang tekane Pt. lan Sakri, di dawuh nggoleki Gondowati kang ilang budal, ketemu rodjo sewu negoro prang, kotjapo bojo kang manggon ing Bengawan podo maleh manuso, tjampur lan pradjurit sewu negoro melu merangi, sewu disaut di djegorno bengawan, di panah rodjo bojo maleh Gondowati, njaut maneh di panah maleh kaki, poro rodjo sewu negoro mesanggrah sigeg. Setrat Sakri, S.G.P weruh jen rodjo sewu negoro di djegurake bengawan, bandjur njegur ing bengawan sak Ponokawan nedyo golek retune Bojo sigeg. Setrat ratu Bojo, Djalu sosro Djalu mampang Djalu warno, ketekan Rd. sakri prang, wekasan ratu Bojo nungkul kabeh Gondowati di ulungno malah Sakri di wedjang Adji Tjiptoroso kasijate biso ngambah sak duwure banju Sakri budal. Ngastino Gondowidjojo dewo mangklang rawuhe Sakri gowo putrane Gondowati terus di daupno, ketekan rodjo sewu negoro njuwun Gondowati prang sabrang mundur. Gondowidjojo dawuh supojo Sakri dadi ratu ing Ngastino, nanging Sakri ora kerso njuwun pamit bali ing Gadjah mungkur, budal ing Gadjah mungkur karo garwane sigeg.

Gadjah mungkur Bgw. Sekutrem ketekan Sakri lan garwane, di dangu matur jen di pasrahi Dw. Gondowati bandjur di utus nentremake sariro sigeg. Setrat dewo mangklang gagasan jen duwe seneng karo Gondowati, arep ngapusi Gondowidjojo keben soroh amuk ing Gadjah mungkur. Gondowati keben di ulihake budal. Setrat Gondowidjojo Pt. ketekan Bgw. Dewo mangklang mbudjuk jen putrane Gondo di pitnah Sakri Gondowidjojo muring nedyo nglurug ing Gadjah mungkur, karo nglogo pusoko, nedyo mateni Sakri budal sigeg. Setrat Bgw. Sakutrem dawuh Sakri supojo metu awit ono sworo anggegirisi, Sakri weruh jen morotuwane di tjedaki Sakri di suduk mati, Sekutrem weruh putrane sedo Gondowidjojo di sedakno dadi buto sigeg. Kotjapo Dw. Gondowati inh pertapan ijen ketekan dewo mangklang arep di pek bodjo, ora gelem mlaju sigeg. Setrat Pt. Djojo sentono arep nusul gustine budal, ing dalan kepetuk Gondowidjojo wis wudjud buto, di dangu matur jen arep golek ratu gustine ndjur di paringi dawuh purwowasono, ora kojo plajune Gondowati di takoni jen di buru dewo mangklang ketekan Bgw. Dewo mangklang prang dewo mangklang di pateni Gondowidjojo paring dawuh putrane purwowasono putrane nangis, di sareh sawise sareh di dawuh bali ing negoro Ngastino ,besuk goleko pertapan Argodjati jen arep weruh aku kang peparap Bgw. Bagaspati Gondowidjojo, awit aku arep nebus doso, margo ake mateni wong kang tanpo doso, Gondowati bali ing Ngastino Gondowidjojo nerusno lakune, Ngastino Gondowati Pt. Djojo Sentono.

- Tantjep Kajon -

Tambahan ono sing kurang sak bubare sakri di pateni Gondowidjojo ono sworo. Jojo Gondowidjojo kowe mateni aku nanging lali-lali den eling-eling mbesuk jen ono lakon Norosomo tundung aku males mateni kowe, awit kowe mateni anak mantu kowe bakal di pateni mantumu.

 

 

 

LAKON POBOSORO NAMBANGO SENTANU MOMONGI

 

Reknokondo Pt. Kolo kandasan, utusan nglamar Dw. Abajun lan Ambiko, putrane Bgw. Puspotjitro kang dumunung ing Gunung padang pertapan budal sigeg.

Laladan Wiroto, Pt. Kustowo bolo kang podo djogo ketekan Pt. Kolo kandasan kesasar tekan laladan Wiroto sulajane rembug dadi prang simpangan sigeg.

Wiroto Sentanu Dw. Gagar majang garwane sentanu lan Polosoro Rm. Garwane anggone anggarbini wis meh wantji babaran. Polosoro odjo nganti tindak-tindak nanging Polosoro kepekso njuwun pamit nurut djangkahe samparan budal. Kotjapo sak tindake Polosoro Dw. Gagar majang babarake kakung sang dewi sedo makajangan. Sentanu kapekso momong putrane separan paran sigeg.

Djung biradji Pr. Kolo sugotro, kasemaran Dw. Sentoniwati adine Sentanu ing nagoro Ngastino, nedyo arep di tjidro budal sigeg.

Setrat Ngastino Dw. Sentaniwati emban Rm. Kadange Sentanu momong putrane keturon di tjolonh Kl: sugoto budal.

Setrat Purusodo ketekan Pt. matur jen ora entok gawe malah kesasar, ndjur Purusodo tindak dewe nggoleki Ambajun lan Amboliko budal.

Pertapan Gn. Padang Bgw. Puspotjitro putrane Ambajun Amboliko lagi rembugan, ketekan Purusodo njuwun putrane loro Bgw. Ora pareng dadi prang Bgw. Mati putrane di ojak-ojak putrid loro podo mlaju kesasar sasar tekan prodjo Wiroto, ketemu Kustowo. Putri loro njuwun tulung, ketekan Purusodo ditakoni, dadi prang Kustowo di rimah-rimah adjur balunge kulite ora ono sing dedel di sebul tibo ing alas Ploso, Purusodo nerusake mburu kelangan ambet budal.

Setrat Polosoro lan Ponokawan, Polo topo nganti sirahe di susohi manuk emprit lanang wadon endoge petjah ndlewer ing raine. Polo nesu manuk diburu arep di pateni, lakune kesasar tekan alas Ploso, ketemu Kustowo di takoni, kok nganti nandang rogo, Kustowo matur Purwowasono, bandjur di usadani waras, di utus topo ono ing alas Ploso. Polo nerusno mburu manuk sigeg.

Wiroto Pr. Sempati Pt. Djojonegoro lan putrane Dw. Amis Rm. Bab putrane nandang gerah amis, entuk sasmitane dewo, biso walujo jen di larang ing rowo sedu budal sigeg.

Setrat Kustowo anggone nuhoni dawuhe Polo di utus topo, ora kojo tibane Kl. Sugot lagi mentas njidro Dw. Sentoniwati soko prodjo Ngastino. Kustowo nendro anggone topo, ditakoni ngaku. Sentaniwati di suwun dadi garwane Kustowo, di adjak bali ing Ngastino sowan Polosoro budal sigeg.

Setrat Pr. Sempati ngarung putrane Dw. Amiswati ing Rowo sedu di tumpakno djukung. Kotjap Polosoro mburu manuk kadangan rowo ngundang wong numpak djukung, supojo di tambangno, Dw. Amiswayi gelem nambangno jen biso nambani anggone nandang gerah, Polosoro saguh, ndjur di pususno suruh lan empu kunir, di paremake, biso walujo temah djati. Suruh di buang sing kanggo ngilangno gondo, dadi manuso, di djenengno Gondomono mbesuk matih ing prodo Mandoro. Empu kunir kanggo ngilangake molo di buwang dadi buto di djenengke Rodjomolo. Bandjur Polo di tambangno, ono sak djrone djukung kontjane Ambarwati jo Amiswati nglingkap kamane Pol: korut di buwang di saut iwak babar kintjokorupo Rupokintjoko. Wis tekan wetan rowo semar misuh-misuh nusul njabrang. Manuk di djemparing babar dadi Guru lan Narodo, dawuh marang Polo supojo ndaup marang Amiswati. Putro putrane sing kedadejan soko tambane Ambarwati mau jen ono kebutuhan bakal biso mbantu. Katjarito Dw. Amiswati nggarbini mejo skakung, di djenengno Abijoso bandjur di adjak bali, kotjapo Sentanu ngetutno putrane Dewobroto bareng weruh pajudarane Amiswati sakolo disesep, Polo ora narimakno prang marang Sentanu, di pisah dewo, lan Sentanu sanggup  ngidjoli duduh susu negoro Ngastino di idjolno duduh susu, di sekseni poro dewo. Botjah loro disedulurno, podo di adjak bali ing Ngastino, botjah loro wis podo gede Sentanu masrahno negoro Ngastino Sentanu trimo ngempeng sak djrone urip. Katjarito lagi podo rerembugan kesaru plajune Ambajun Ambiko djaluk tulung, bandjur di tulungi, putri loro di daup botjah loro. Ambajun entuk Abijoso Ambiko Dewo Broto. Dewobroto pamit prang kang garwo arep nderek ora di parengno, mekso di giri-giri di tong-tongi gaman di tubruk tenan Dw. Ambiko tekeng sirno, ono sworo mbesuk jen ono lakon Baratojudo patine Seto aku bakal mandjing Srikandi putri Tjempolo aku males, mulo dewo Broto topo wadad, awit keduwung. Purusodo soroh amuk mati di kintil Kintjoko rupo Bes males jen ono lakon djagal abilowo pradjurite podo soroh amuk biso di undurno pradjurit Ngastino kumpul ing Ngastino.

- Tantjep Kajon –

 

LAKON DALI WERNO

Samodrolojo Pr. Daliwerno Pt. Palwo samodro. Pt. diutus njuwun Dw. Selowati garwane Budjonggolowo ing Pontjowati, Pt. budal.

Pontjowati Budjonggolowo Sugriwo Anggodo Anilo, di utus djogo prodjo, budal. Kepetuk utusane Diliwerno, prang Pontjowati kalah, sigeg.

Kasatrijan Manduro, Rd. Kunti bodjo lan Ponokawan arep tilik kang romo ing Pontjowati budal sigeg. Pontjowati Budjonggolowo wes di adep kang putro Rd. Kunti bodjo, ketekan Pt. Sugriwo matur jen ketekan utusan soko Samudrolojo, njuwun kang garwo Dw. Selowati, lan pradjane pisan, Budjonggolowo budal kairing wadyo balane, prang maneh, poro Wanoro pekso kalah sigeg.

Setrat Samudrolojo lan pamane Mino Minangkung tekane Pt. Daliwerno budal, kepetuk pradjurit Pontjowati prang Budjonggolowo Budjonggolowo kalah mlaju nedyo njuwun tulung kang romo ing Tjokro mlaten budal sigeg.

Tjokromlaten romo lan Lesmono, Tribisono. Ketekan Budjonggolowo, matur ing prodjo Pontjowati klebon musuh soko Samudrolojo. Romo Lesmono budal kepetuk Daliwerno prang Romo Lesmono kalah, bandjur nimbali Wibisono, Wibisono matur jen musuhe iku Andjrani. Romo budal.

Setrat Nglugastino Dw. Andjani, Emban, ketekan Pr. Romo arep njuwun tulung awit negarane di rusak. Andjani matur gelem nulung jen di kawin Pr. Romo, di saguhi Andjani budal kepetuk Daliwerno prang Daliwerno di gelut babar Anoman, Penjuwune Andjani di luwari kumpul ing Pontjowati.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON ONTO SENO KOMO

Sabrang Pr. Sosrowono Pt. Sungsang bawono bolo arep ngajunange siti Sundari bodjone ongko: elek utusan budal.

Laladan ndorowt: kept: sabrang prang simpangan sigeg.

Goro-goro Ongko punokawan ing tengah alas kembang sigeg.

Wisanggeni Ontoseno Rm. Arep ndaupake Ontoseno lan ono tukone Tirto mojo mau sandi kang duwe Drestoroto Onto di adjak budal sigeg.

Ongko kepetuk Sosrowono arep djaluk bodjone Ongko ora entuk prang Ongko kalah mlaju, ketemu Wisang: Ontoseno, Ongko di takoni kondo waleh Sosrowono mburu Ongko Sosrowono di sabdakno dadi alas, sigeg. Wisanggeni dawuh Ongko di utus bali, Ponokawan di utus sowan ing Gadjah ojo, supojo njuwun Tirtomojo mau sandi nanging supojo membo swarane bomo lan Kresno, budal sigeg.

Gadjah ojo Drestoroto kadep Kresno Bomo kurowo pepak Rm. Arep njuwun Tirtomojo mau sandi kanggo bebono arep daupe Bomo marang Yomowati ing kajangan Drestoroto dawuh, jen arep nompo Tirtomojo mau sandi kudu siram djamas ing sumur djolotundo Bomo budal di iring Kurowo sigeg ketekan Gareng Petruk membo suwarane Bomo lan Kresno prelu njuwun Tirtomojo mau sandi di paringake budal. Dresto: kesowang Bomo lan Kurowo Tirtomojo jen wis di wenenhno. Bomo lan Kurowo mburu sopo sedjatine sing di wenehi budal. Wisang Onto ketekan Gareng Petruk ngaturke Tirtomojo mau sandi ketututan Kurowo, prang Kurowo Bomo kalah bali, arep matur Kresno sigeg.

Kajangan guru Narodo Yomodipati Rm. Sopo sing biso ngaturno Tirtomojo di daupno marang Yomowati tekane Wisang lan Onto, ngaturno Tirtimojo, nang di tulak, awit jen di daup Ontoseno ora sah, margo ora biso boso. Wisanggeni duko jajah sinipi tjahjo katon mentjorong katong sahjang wenang guru njembah masrahno Yomowati di daupno Ontoseno, di gowo mudun ngartjopodo sigeg.

Ngamarto Pendowo PP. ketekan Kresno djaluk tulung supojo ngadjar Wisanggeni njolong Tirtomojo Pendowo budal. Setrat alas malihan Sosrowono di sapdo Wisanggeni maneh maleh dadi buto, di kon mbalekno Kurowo budal. Kresno Pandowo petuk Wisanggeni Kresno di umpah-umpah Pendowo mbandjur anut ndjumenengi daupe Ontoseno Bomo Kurowo brontak di undurno Pandowo Sosrowono balik.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON WISANGGENI KROMO

Sewu negoro, Pr. Prawiro Sentiko, Pt. Djojo santono, bukane arep nglamar pretapan Tunggul manik Dw. Rosowati putro Pdt: Rosodjati budal.

Tradjutrisno, Bomantoko, Pantjatnjono Antjakogro. Bukane nedyo sowan ingkang romo Dworowati, njuwun kromo entuk Dw. Rosowati budal ing dalan kepetuk pradjurit sabrang prang sewang-sewangan sigeg.

Wisanggeni Ponokawan, Rm. Arep sowan kang romo Djanoko, lan poro Pandowo, njuwun supojo di kramakno entuk Rosowati putro Pdt. Rosodjati, budal kepetuk pradjurit sabrang prang sabrang kalah sigeg. Setrat Bomantoko arep sowan kang romo Btr. Kresno budal.

Pretapan Tunggal manik. Bgw. Rosodjati putro Rosowati Rd. Gatutkotjo, bukane arep nglamarake Rd. Wisanggeni kesaru tekane Sabrang ugo arep nglamar. Bgw. Nduwe bebono sopo sing biso ngentuke kembang Widjojo kesusu Gamantjokro, Djamus klimosodo Manik kumara neng banju Bujanggane djagad, ora ketang petak pedjarakan iku biso tak tompo podo saguh budal.

Ndorowati Kresno di adep poro pradjurit, ketekan Bomo njuwun kromo entuk Rosowati lan ono bebanane 1. kembang Widjojo muljo, 2. Tjokro, 3. Klimosodo 3 Manik Kumarane banju 4. bajanggane djagad, Kresno njanggupi nedyo nggolekno tukon, budal ing pangadjab are ping Ngamarto sigeg.

Ngamarto poro Pandowo pepak, ketekan Kresno prelu njuwun Klimosodo, di paringno budal, ketekan Wisanggeni Gatut. Matur Purwowasono, bandjur Djanoko di kongkon njuwun balike Klimosodo marang Kresno budal. Setrat Kresno di tututi Djanoko, Klimosodo di suwun bali Kresno ora entuk prang prang Djanoko kalah Wisanggeni matur supojo Djanoko bali deke arep tumindak dewe, Djanoko bali Wisanggeni nimbali Gareng lan Petruk di dandani dadi Bgw. Rosodjati lan Rosowati sigeg. Setrat Kresno ketemu Bomo bebono di paringake Bomo kabeh, Bomo budal, di tjegat Bgw. Lan Rosowati kedadehan Gareng Petruk, bebono di pasrahake ndjur podo maleh Gareng Petruk, Bomo prang karo Wisanggeni Bomo kalah mlaju wadul Kresno, Kresno ora nrimakno nedyo golek Djanoko kepetuk prang podo dadi buto, prang di pisah Semar, lan di terang-terangake, bandjur Kresno nrimo, mbandjur Kresno di adjak ndaupno Wisanggeni, marang Rosowati, bareng wis di daupno ketekan pradjurit sabrang, prang rame, wekasan, biso di undurno poro Pandowo, sabrang mundur, Pandowo kumpul poro putro.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON KONGSO ADO DJAGO

Gijantipuro Pr. Kongso dewo Pt. Ugro seno Surati montro bolo Rm. Utusan supojo nggoleki Kokrosono Norojono Sombodro su ketemu nedyo dig awe pati, awit mundak maris prodjo Manduro budal, pradjurit di paro ngalor ngidul sigeg.

Dukuh Widoro kandang Dm. Segopo nji sagopi Udowo lan botjah telu, Nojorono njuwun pamit are lung dolan, di pambeng ora gelem, mekso budal sumbodro nderek, Kokrosono di utus neburi, ketekan Ugroseno takon Nojorono lan poro kadang, di aturi jen lungo dolan, malah duko segopo di adjar, weruh Kokrosono Ugroseno kepruki Ugroseno mlaju kokroseno ora weruh plajune sigeg.

Rahtawu Abijoso Premadi Ponokawan, prelu njuwun pamit, arep ing prodjo Manduro nonton pasar malem budal.

Setrat Nojorono Sumbodro, ing pangadjab nedyo golek guru budal, ketemu Bgw. Patmonobo Nojorono lan Sombodro suwito. Nojorono di wisik adji Wisnumurti lan di paringi gaman tjokro, tjokro di utus mentang keno langgare Patmonobo kalah njurup ing Nojorono sing separo dadi pakem kondobuwono. Nojorono lan Sumbodro podo bali sumbodro djaluk di gendong, di weneh djarik batik Nogososro loro batik nogo bumi buntal, nanging mekso djaluk gendong budal sigeg. Setrat Premadi Punokawan, Premadi weruh jen ono wong gendongan, Semar di kon nggendong budal kepetuk Nojorono nggendong adine, di senggol premadi Nojorono ora trimo prang ruket di duni Narodo di pisah di rukunake sigeg. Setrat Kokrosono mlaju-mlaju ngelah, weruh bilik di anggo adus, djarike di saut Bojo utusan kongso, setrat Nojorono lan Sumb: weruh ono djarik bandjur mandeg belik di tjokro Bojo katut, di takoni matur, jen golek botjah telu utusane kongso Bojo di tumpaki gigire, Sumbodro melak djarike, ngising ing gigire bojo dadi gadinge bojo, pajunge kari di arani doro pajung, rehne bojo papat di arani pulo Seprapat, Kotja wis tekan prodjo Manduro sigeg.

Gijanti puro Pr. Kongso lan Ugroseno Rm arep gawe adu-adu ing prodjo manduro di men biso weruh botjah telu, sing dadi batohe Ugroseno totohan bondo donjo  djagone kongso Suratrimontro, terus molahi adu djago ing alun Manduro prang rame djagone Ugroseno kalah donjane entek gusis, kelingan isih duwe ponakan arjo Seno Ugroseno semojo nedyo golek djago budal sigeg.

Rahtawu Kunti Puntodewo Seno Nakulo Sadiwo ketekan Ugroseno prelu njuwun tulung Seno supojo gelem di du, Seno gelem jen di opahi sedulure supojo di ingoni kabeh. Ugroseno njaguhi, Seno budal, Seno di du prang karo Surati montro di Pontjonoko Surati montro mati, Kongso nabrak Seno Ugroseno misah, bareng weruh botjah telu mentjolot botjah telu di saut, di disiki di panah Premadi, terus di kepruk kitap Kondo buwono Kongso mati, Narodo mudun dawuh jen prodjo Manduro sing duwe kudu Kokro Seno Narodo bali bandjur kumpul ing prodjo Manduro.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON WAHJU SUMPING KENTJONO

Dorowati Btr. Kresno Bolodewo Setijaki Udowo Rm tumurune wahju Sumping Kentjono supojo mandjing ing Bomo jen biso tumuruning Bomo, sak bubare Barotojudo biso dadi Ratu ing tanah djowo. Bolodewo njarudjuki kang raji lagi podo rembukan Gatutkotjo prelu njuwun pangestu, awit Gatut entuk sasmitane dewo, jen arep kepandjing wahju sumping kentjono, ing sak ngisore gunung djamurdipo. Bolodewo lan Kresno ora sarudjuk, wahju kudu mandjing Bomo, gatut di utus bali nanging mekso. Kaserat prabu Bolodewo ing pangadjab Kresno mbantu Bomo supojo entuk wahju Gatut supojo tumekeng pati. Kresno dawuh poro wadyo bo, supojo ngiring Bomo ing Djamurdipo. Kresno nderek budal ngasto Tjokro kanggo mrejojo Gatut. Bolosewo prang Kresno ngetjono Tjokro kotjape Wisanggeni ngangklang Tjokro di saut, Kresno arep njuwun bantuan Bgw. Tjantuko ing eko pratolo budal. Gatut ketemu Wisanggeni, supojo di terusno mbudalno poro wadyo bolo ing gunung Djamurdipo ngiring sak lakumu sigeg.

Pringgondani Probokiso ketekan gatut dawuh Purwowasono purnaning rembug budal, ketemu pradjurit Tradjutrisno pasulajane rembug dadi prang simpangan.

Rahtawu Ongko Widjojo Ponokawan prelu njorowidekno murtjane Gatut Abijoso dawuh jen ora susah di galih mbesuk bakal ono bebener Ongko: di utus bali, budal ketemu Wisanggeni ngasto Tjokro-Tjokro di srahno ponokawan lan Ongko kudu nunggu. Wisanggeni arep nerusno lakune budal sigeg. Setrat Gatut di petuk Wisang: Gatut, supojo enggal budal ing sak ngisore Djamurdipo awit arep ono opo-opo Wisang: kang arep djampangi budal. Setrat Kresno nedyo arep gawe patine Gatut, ing pangadjab arep njuwun bantuan Bgw. Tjantoko budal ing Eko Pretolo.

Eko Pretolo Bgw. Tjantuko kesowanan Kresno, matur jen njuwun bantuan mateni Gatut budal podo dadi buto loro resi kolo kolo Brahmono podo njegat tindake gatut, ing margo ketemu Gatut, di djaluk patine prang Gatut kalah ketemu Wisanggeni, di aturi jen dudu musuhmu, aku dewe sing madju, buto loro ketemu Wisang di bukak badar dadi Tjantuko lan Kresno podo mlaju, Wisang dawuh gatut supojo nerusno njegat wahju budal ing pangadjab Wisang nedyo sowan ing sawo djadjar ketemu marang sadewo budal sigeg.

Setrat sawo djadjar sadewo ketekan Wisanggeni, dawuh supojo Sadewo mbantu gatut, sadewo di dadekake Kresno di utus ing prodjo ndorowati njolowadi ndawuhi sombo jen Kresno rawuh supojo di taboki, Kresno soko Sadewo budal ing ndorowati ketemu sombo-sombo di dawuhi jen ono Kresno di kon naboki, Kresno palsu lungo Kresno tenan teko, sombo terus naboki Kresno Kresno bali nedyo arep njuwun tulung Bomo budal. Kresno palsu ketemu Wisang dawuh supojo ndisiki ing Tradjutrisno ketemuo Bomo jen ketemu Bomo kongkon naboki Kresno kresno palsu budal ketemo Bomo di utus naboki Kresno Kresno palsu budal Kresno teko di taboki Bomo Kresno bali ketemu Kresno palsu di bedeki, lan takon Kembang Widjojo kesumo Kresno palsu di adjak nemoni Ongko widjojo budal sigeg. Ongko ketekan Wisang lan Kresno palsu, Tjokro di suwun di ulungno Kresno kembang di gawekno idu di gawe  ireng Kresno budal, ketemu Kresno, dadi prang Kresno kalah, nedyo njuwun tulung pendowo budal sigeg.

Ngamarto Punto, Seno Djanoko Nakulo, ketekan Kresno di buru Kresno prang pandowo kalah kabeh Wisanggeni ketemu Kresno lan Pandowo Kresno palsu Kresno di uni-uni Kresno wis kapok Tjokro di wulungno Kresno palsu di kon maleh Sadewo, kabeh di kon njegat Gatut: arep tompo wahju budal sigeg. Guru Narodo nguduno wahju di wulungno Gatut-gatut bali di papag Kresno lan Pandowo. Bolo Tradjutrisno ora narimakno prang rame biso di undurno Seno, kumpul ing Ngamarto Pandowo Kresno pepak.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON NOROSOMO TUNDUNG LUNGO

Mondoko Pr. Mondrodipo Pt. sudeksono Rm Ontjate Rd. Norosomo utusan Pt. supojo di utus bali poro wadyo budal nggoleki.

Norosomo ing tengah alas ketungko Pt. di utus bali ora kerso dadi prang patih kalah bali sigeg.

Pandu Ponokawan are ing Gadjah ojo sowan Abijoso budal.

Pertapan Argodjati Bgw. Bagaspati Gondowidjojo lan putra Gondowatjo Setyowati di bekani putrane supojo di golekno Rd. Norosomo Bagspati budal. Tekan tengah alas Bgw. Njamantoro, weruh ono satrijo di takoni jen Norosomo di pek mantu ora gelem prang Norosomo biso kepikut di gowo bali, tekan omah di daupno. Ing taman Rd. norosomo dawuh kang raji gelem dadi bodjone selawase jen bapakmu wis mati. Pudjowati sowan kang romo njuwun patine Norosomo di timabali sowan di tari, Bgp. Gelem mati jen anake kudu di kanggokno selawase urip, lan odjo di wadjuh. Norosomo sanggup, Norosomo di wedjang adji Tjandobirowo. Bgw. Di pateni ono sworo dumeling mbesuk jen duwe anak lanang sirahe buto awak satrijo, terus metu getih putih rogo ilang. Norosomo mbojong kang garwo ing pangadjab arep sowan ing Mondoroko budal sigeg. rogo lan sokmane Bagaspati podo tukaran golek suwargo, di duni Narodo, di aturi jen ono wis Pandowo lagi biso mapan. Sak iki golekno negoro tawang gantungan pratjono iku suwargane, mbesuk dadi kalimosodo ndjur podo bali sigeg, lan mbesuk biso mbales Nars.

Mondoro Pr. Mondrodipo Pt. ketekan Norosomo lan garwo Pudjowati, kang romo bareng Norosomo wis duwe garwo banget suko ing penggalih, bareng mantune di dangu ramane matur Puwowasono, sang prabu duko, Norosomo di tundung minggat Dw. Madrim nututi ing dalan di leboko ing kantjing gelung Norosomo ing pangadjab arep ngleboni giri pati mbodjo ing prodjo Manduro budal sigeg.

Prodjo Manduro Basudewo Pt. Ugroseno, di utus ngundangake, sing biso ngundurno ratu sewo nagoro di gandjar putrid. Patih budal, ketemu Norosomo di sanggupi, Norosomo prang, sewu negoro kalah Norosomo di sowano Basudewo nimbali Kunti Kunti ora gelem sowan mergo wis nggarbini, Kunti di adjar Narodo mudun ngaturi Pr. Basudewo jen anggone nggarbini Kunti ora soko manuso, mung soko adji sapdo tunggal paringane Btr. Sarjo. awit olehe matek karo turon, iku kang dadi sirikane, Narodo dawuh mindut gagang suruh bawang lanang, Kunti di kileni kupinge djabang baji babar soko kuping, midjer kakung di djenengake Sukarnojo sarjo putro, baji di titipake ing preto pralojo narodo bali. Kunti di walungake Norosomo matur jen putri bakal di sembarakake maneh terus budal sigeg.

Plosodjenar. Dw. Gendari raji Rd. Gendoro Rm are ping Gadjahojo Gendari di adjak budal. Ing dalan kepetuk Rd. norosomo takon tinakon, Gendoro sumbar sing biso ngasorake deweke di paringi mbakjune Norosomo prang Gendoro di dengkek telak Gendari di pasrahake. Norosomo nerusno lakone budal sigeg.

Gadjahojo, Abijoso Drestro lastro Jomowiduro, Pandu Ponokawan. Rm bab sajemboro ing prodjo Manduro. Pandu matur kang romo jen sajemboro wis keno Norosomo Satrijo Mondoroko, ora suwe tekane Norosomo sak wise toto lungguh Norosomo matur jen sajemboro wis keno aku nanging sing ngrasakake aku bakal di wenehi putri telu tjatjahe. Pandu metu prang Norosomo kalah matek adji Tjahdobirowo metu buto pirang-pirang ewu pandu mlaju, Abijoso dawuh pandi supojo kemulan mori putih, awit Tjahdobirowo kuwi wedi wong mati, pandu budal kemulan mori Tjahdobirowo bali pandu matek adji Bimo kurdo Norosomo di tjandak teluk putrid telu di pasrahake terus di gowo bali sigeg. Setrat Gadjahojo Abijoso di adep Destrosastro Djomowiduro, ketekan Pandu nggowo putri telu tjatjahe Abijoso dawuh, supojo Drestrorastro di paringi sidji, di kon milih dewe, sing di pilh Dw. Gendari, awit mripate ora weruh mung di granjangi, sing di granjang iku sugih Gendari ipat-ipat sak putro wayahe Pandu dadi musuhe putraku, Abijoso dawuh supojo Pandu netepi ing Ngastino Destrorastro ing Gadjahojo.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON SENO PANGGANG

Botowijah Pr. Kolotrembuku Pt. Djumadi, Probokiso Arimbo njuwun abon wong sedino satus seket Pt. budal golek sigeg.

Tambakganggeng Tambaknagoro Polosidjo. Rm. Bab Kolotrembuku anggone golek abon wong, suwe-suwe sojo entek wonge, ketekan utusane Kolotrembuku njuwun wong kanggo abon, dadi prang simpangan sigeg.

Rahtawu Abijoso Premadi Punokawan njuwun pamit are ping Ngamarto budal kembang sigeg.

Ngamarto, Kunti Pandowo pepak. Rm. Kemlaratane poro kadang, iki ono kabar jen negoro Botowijah dono weweh pangan. Nakulo Sadewo sing isih tjilik di utus djaluk pangan budal. Setrat taman Brotowijah Arimbi ketekan Nakulo Sadewo djaluk mangan, di wenehi di takoni jen Ngamarto, bandjur di utus bali mundak konangan kang romo botjah loro bali sigeg. Setrat poro Pandowo tekane Nakulo sadewo matur jen Pr. Trembuku njidam daginge wong gede duwur. Seno nedyo arep djaluk di mongso budal.

Botowijah Kolotrembuku Arimbo Probokiso Arimbi Rm. Olehe Donodrijah ketekan Seno ndjaluk di mongso, nanging kudu di entekake lan djaluk di buntel mori lan di panggang disik, nanging jen ora entek kosok baline di pateni dewe. Seno terus di buntel mori terus di panggang. Bareng wis di cokot-cokot ora tedas Kolotrembuku di Pontjonoko mati. Arimbi gandrung Seno Seno moh di pekso. Arimbi di adjar di sabetake ing pune Seno Arimbi maleh adju mateng, ganti Seno sing katut, Arimbi di teburi Seno sigeg.

Gendolo Brojosekti Brojolawatan Brojomusti Brojowikalpo, ora narimakno awit Arimbi di adjar Seno. Ketenu Seno prang Bridjosekti lan poro kadang papat mandjing ing Seno sigeg. Setrat Premadi goleki Seno budal, kepetuk kolokatung Arimbo Probokiso ora narimakake bab patine ramane prang tjampur Seno botjah telu teluk mbakjune di aturake di adjak ing Ngamarto. Setrat Ngamarto Arimbi di daupno Seno kumpul poro Pandowo ing Ngamarto.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON BABAD NAGORO NGASTINO

Purwotjarito Pr. Partipo Pt. pepak Rm: bab putrane Sentanu di tari kromo ora gelem arep minggat. Pt. di utus mbalek ane budal sigeg.

Kesatrijan Sentanu ketekan Pt. di utus bali ora gelem, prang Pt, kalah bali sigeg. Bgw. Sakri ugo budal.

Madirdjo Bgw. Sakri Pulosoro Ponokawan njuwun pamit kang romo arso tindak tjangkromo budal sigeg.

Setrat Sakrijo Sakrimbo Sakrimi arep sowan kang romo Bgw. Sakri ketekan kang romo Bgw. Sakri, prelu nari kromo putrane tetlu. Nanging ora kerso, kerso kromo jen entuk dulure dewe kanga ran Sakrimi. Botjah telu podo wae. Bgw. Sakri duwe pinemu, botjah telu di utus mlebu kendi pretolo, bareng wis mlebu kendi, Sakri ngundang garudo liman, di utus ngengkremi ing wit ingas, odjo bungkar jen during sangang sasi. Garudo budal angkrem ing wit ingas, sak ngisore ingas mau ono watune, aran watu Gadjah. Watu ketetesan banju soko kendi mau urip dadi gadjah Gadjah arep munggah kajangan nedyo njuwun djeneng lan njuwun kromo entuk widodari budal.

Kajangan guru Narodo ketekan Gadjah njuwun djeneng, di djenengake Gadjah gadjindro liman, bandjur djaluk rabi widodari terus di utus ing sendang, jen ono widodari adus jen biso njupuk agemane iku kang dadi bodjomu. Gadjah budal, Narodo ngutus Widodari budal adus ing sendang widodari budal podo adus, Gadjah njupuk sandangane sidji, Gagar majang bareng arep  budal, sandangane ilang, sopo sing biso nemokake dadi bodjone. Gadjah ngaturno agemane gagar majang tipek bodjo, gelem jen biso gawe negoro gadjah saguh, mbabad alas ingas dadi negoro luwih endah, gagar majang isih duwe penjuwun dammar inten gedene sak waloh gerong gadjah njaguhi ing pangadjab nedyo ing segoro kidul budal.

Segoro kidul sajang karobo patihe iwak ketekan gadjah njuwun inten di utus mundud dewe gadjah ngamek dewe bareng entuk bali. Setrat Sentanu bingung krungu sambate manuso sak djrone kraton, di leboni, gagar majang ketekan Sentanu, bage binage, purnane rembug gagar majang njuwun tulung dadidyo garwane Sentanu, Sentanu sarudjuk lagi podo djagong ketekan Gadjag Gadjah nesu prang Sentanu keplaju, kepetuk Polosoro. Sentanu njuwun tulung budal, kepetuk gadjah prang, saben gadjah di panah mati, kosot sak ngisore wit ingas urip maneh. Semar matur marang Polosoro supojo ing wit ingas kae di panah, terus wit ingas di panah kendi tibo, di utus njimpen djo nganti weruh Sentanu, awit iku kakang di arani bengotolo. Polosoro bali prang Gadjah di panah mati ing pungkurane prodjo, mulo nagoro di djenengake Ngastino, awit asal soko alas ingas, utowo Gadjahojo, awit negoro jasane gadjah Jo gadjah mungkur margo Gadjah mati ing pungkuran, bandjur podo kumpul ing Ngastino.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON DEWO RUTJI

Ngastino Sujudono Durno Kurowo pepak. Rm. Bab Seno arep meguru nanging arep di tloropno, karben mati tekane Seno arep meguru ilmu sedjatine urip, Durno dawuh golek banju herteleng pontjo drijo prawiteng sutji panggonane ing guwo reksomuko sak ngisore guwo sirung budal. Sengkuni di utus njegat lakune Seno budal poro Kurowo. Setrat Seno kepetuk Kurowo prang Kurowo kalah Seno nerusake lakune.

Kembang Rahtawu. Abijoso Djanoko Ponokawan. Djanoko matur jen Seno meguru ilmu sedjati urip, tukone herteleng pontjodrijo prawiteng sutji, Abijoso ora entuk Djanoko di utus budal.

Setrat Seno ngotjar ngatjir gunung wreksomuko, ono buto loro Rasekso Raseksi prang buto loro badar Siwah lan endro ndawuhi jen ora ono banju prawiro sutji, siro di tloropno Durno, Seno bali.

Setrat Ngastino, Sujudono Durno tekane Seno matur jen ora ono banju prawiro sutji ing gunung wreksomuko, terus di dawuh golek ing segoro tengahe seno budal, durno ing pangadjab arep mbedo kunti durno budal ing Ngamarto. Setrat banju siwi banju nirmolo, kepetuk seno arep golek banju prawiro sutji di penggak, dadi prang banju siwi banju nirmolo mandjing ing seno, seno budal.

Ngamarto Kunti Puntodewo Djanoko Nakulo Sadewo. Rm. Bab seno arep nggoleki prawiro sutji supojo sedulur papat odjo nganti entuk. Ketekan seno di ganduli sedulure papat di kipatno, jen duwe kekarepan isih merduli sedulur ora bakal keturutan. Seno budal ing kisik kidul seno nggebjor kiro-kiro sebangkekan, di saut ulo di entasake ulo di suwek ilang badar Dresnolowati seno di penggak ora gelem, terus di wenehi sumping pudak sinumpet. Seno sojo nengah kiro-kiro djam sewelas bengi arep bali isin, mongko wis wates gulu di soraki dewo. Seno isin di terak ombat tjat katon tjat ora katon. Katjarito ono ulo kang luwih gede, sojo suwe sojo cedak, seno arep bali ora biso terus mesti mati. Seno di gubel ulo seno sanadjan setengah mati isih kurdo ulo di suwek sirahe, mandjing ing katok pantjer dengkol, di arani katok porong kentjono utowo katok poleng bang pintulu. Seno ke saput margo laju kunarpane gumilang gilang ing telenge samudro, nanging uripe seno mandjing sedjati, sigeg. Setrat dewo Rutji ngangklang, weruh seno di pandjingi seno urip, biso sabet djagong karo Rutji, di aturi jen seno isih rusuh terus di pandjingi ruh Rutji seno biso boso lan lijo-lijo bandjur seno di utus mandjing ing djagade Rutji. Seno arep di wedjang, jen aku takon saurono. Seno mentjolot, di takoni. Seno madep ngetan, iku nepsu amarah alam. Djonoloko panggonane kewan. Ngidul kuning supijah Endroloko alame djim. Ngulon Aluamah Endroloko loro. Ngalor alam Endroloko telu. Manduwur ono montjowerno, Mutmainah iku alam Garuloko panggonane manuso kaprah, sedeng kewan biso manggon ing kono. Seno takon ono kahanan semruwet. Rtj. Iku peputon botjah golek kentjono alam goruloko loro. Ono sulak amblerengi, iku alam Ngadiloko ora keno di deleng suwi-suwi lan ora keno di arani dadi alam semono mau ora keno manuso manggon ing kono. Seno seneng manggon ing kono Rtj. Ora entuk awit during wajahe, seno bandjur biso boso lan sak panunggalane seno pinaringan tjunduk kasdwiadji, tegese kasdwi loro. Adji duwur, porong banju sumping pudak sinumpet, wangi djobo djero tjunduk djarote asem, tegese, dadijo djarote pandowo, lan di paringi anting-anting wadjikan wis tjeto jen ngasto adji sedjatine urip sabuk godo minalito sarine wesi balitung godo rudjak polo, katok bang bintulu plambange poro kadang pandowo lan lijo-lijone wis tjukup. Seno mentjolot weruh jen ibune di bedo Durno sigeg. Setrat poro Kurowo Banju Nirmolo lan Banju siwi prang lan Kurowo Kurowo mundur Banju nirmolo lan Banju siwi mandjing ing seno maneh. Durno moto-moto kunti weruh seno di biti Durno mlaju, seno di tjegad Kresno di adjak bali kumpul poro pandowo Ngamarto.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON SENO MEGURU ASTOBROTO

Ngastino Sujudono Pdt. Durno kurowo pepak. Rm. Bab Seno, arep meguru Adji Astobroto, nanging sedijo di tloropno Durno, tekane Seno, di wedjang nanging kudu topo ngligo lan kudu munggah kajangan salendro bahwono. Seno budal, kurowo di utus njegat lakune seno kurowo budal sigeg.

Seno di alang-alangi Kurowo prang Kurowo kalah bali sigeg.

Rahtawu Abijoso di adep Djanoko Punokawan, Abijoso dawuh Djanoko supojo kondur ing Ngamarto njegah anggone arep geguru Seno. Djanoko sak Punokawan budal sigeg.

Ngamarto Kunti di adep poro Pandowo, tekane Seno, matur jen arep rasuk busono munggah kajangan tekon adji Astobroto. Sedulure podo menggak nanging seno puguh kapekso budal, nedyo munggah kajangan. Setrat mrepat kepanasan poro dewo podo djogo ketekan seno, di alang-alangi poro dewo prang dewo kalah seno terus.

Kajangan guru Narodo ketekan seno, prelu takon lan kudu di wedjang Adji Astobroto, guru dawuh jen ora ono, seno ora ngandel, dadi prang, guru kalah mlaju di buru seno, guru ing pangadjab are ing kajangan ndumuk amun-amun budal.

Kajangan Kumitir sahjangwenang, ketekan guru, matur jen di buru seno, awit di takoni Adji Astobroto, ketekan seno takon guru sahjangwenang dawuh seno jen ora ono lan seno butuh opo. Seno matur purwowasono, wenang dawuh rupo-rupo bandjur seno di wedjang marang sahjangwenang kojo jen medjang lakon dewi Rutji, pungkasan seno weruh jen kunti di poto-poto Durno, seno mentjolot sigeg.

Keblate alam. Brodjolawatan Brodjodento Brodjowikalpo Brodjomusti, podo rembugan arep meguru marang Pdt. Durno budal. Setrat Ngamarto Kunti, ketekan Durno, kunti di poto-poto Durno, ora suwe kesaru tekane satrijo papat, wose arep meguru, nanging jen Durno biso mbatang tjangkrimane, bareng di tjangkrimi durno ora biso mbatang durno di gebugi wong papat, Durno mlaju, njuwun tulung Kurowo, prang kurowo kalah, Durno djaluk tulung Kresno pendowo prang Pendowo kalah Kresno ngentangi, jen musuh Seno. Seno teko satrijo papat prang karo seno satrijo papat mandjing ing seno, kumpul ing Ngamarto.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON SENO MEDJANG ADJI ASTOBROTO

Ngastino Sujudono Durno Kurowo pepak. Rm. Bab Seno dadi guru, medjang ilmu Adji Astobroto, akeh wong dadi murite, Durno ora trimo djalaran ora uman murit, nedyo arep di brantas, Kurowo budal nedyo mbrantas.

Pretapan Kendali sodo. Anoman Ontorejo Gadudkotjo arep sowan ing tunggul pawenang, prelu njuwun wedjangan Seno, budal ing margo, papagan Kurowo prang sewangan Durno nerusake lakune, di iring poro Kurowo, sigeg.

Rahtawu Abijoso, di adep Djanoko Punokawan, prelu njuwun pamit meguru kang roko Broto Seno, budal.

Tunggul pawenang, Seno Djanoko Anoman lan poro putro, podo di wedjang, kesaru tekane Pdt: Durno Kurowo pepak, prelu arep mbrantas Seno anggone medjang, pasulajane rembug dadi prang kurowo kalah, Durno mlaju ing pangadjab nedyo munggah kajan takon poro dewo budal sigeg.

Kajangan guru Narodo, tekane Durno matur supojo nglaran Seno anggone medjang Adji Astobroto. Guru mudun sigeg. Setrat Seno pepak, podo di wedjang maneh, ketekan Btr. Guru njegah Seno anggone dadi guru pasulajan dadi prang guru mlaju nedyo djaluk bantuhan Kresno, budal.

Dorowati Sri Batoro Kresno pepak ketekan guru dawuh Kresno, supojo mbubarake seno anggone medjang ilmu Adji Astobroto. Kresno budal di iring poro wadyo balane. Setrat seno pepak ketekan Kresno njegah Seno anggone medajng, nanging Seno puguh, dadi prang wadyo balane Kresno kalah kabeh Kresno ngentangi musuhe Kresno dewe, Kresno ngadepi Seno Kresno njembah, sedjatine sahjangwenang dawuh Kresno, jen ing sedyo njobo marang Durno, Sahjangwenang dawuh akeh-akeh sak wise bandjur bali makajangan, Seno lumpuh di walujakake Kresno tawur, Kurowo biso di undurno Seno sak balane Kurowo mundur kumpul ing Ngamarto.

- Tantjep Kajon -

 

 

LAKON WAHJU PURBO SEDJATI

Dorowati Kresno Bolodewo pepak. Rm. Kang roko arep di adjak topo ing pasarehane suwargi kang romo Basudewo, prelu nggoleki wahju purbo sedjati, odjo nganti di reteni Djanoko, golek titise prabu Romowidjojo lan lesmono mulo kang putro di utus djogo amane prodjo Kresno Bolodewo djengkar.

Sabrang poro rodjo arep djarah rajah ing Ndorowati budal di papagake bolo Dorowati prang sabrang kalah sigeg.

Rahtawu Abijoso di adep Djanoko Punokawan Abijoso dawuh, Djanoko supojo nusul sare ing pesarehane Basudewo budal kembang sigeg. Setrat Kresno Bolodewo ing pangadjap nedyo mampir ing gunung tunon arep takon marang Djembawan budal.

Gunungtunon Djembawan Tridjoto ketekan Kresno lan Bolodewo, prelu takon, opo prelune wahju, di tuduhno lan di wedjang, sak wise di wedjang ndjur di utus budal ing pesarehan. Setrat Anoman nggagas anggone golek pasuwitan, ketekan Seno ora nganggo takon terus djotosan, bareng podo sumbar-sumbar ngerti jen tunggal guru, Anoman matur Purwowasono Seno nuduhke pasuwitan ing Dorowati. Anoman budal.

Kajangan guru Narodo di adep romo lan Lesmono guru dawuh romo kudu mudun nitis ing Kresno Lesmono wadate kudu ing Bolodewo, uripe ing Djanoko ndjur podo budal. Setrat Kresno Bolodewo podo mapan sare ing pesarehane kang romo, di susul Djanoko Ponokawan tekane sukmane romo lan Lesmono, podo njurup Lesmono wadate njuruping Bolodewo uripe ing Djanoko romo ing Kresno bandjur podo wungu bali ing pangadjap njujug ing Ngamarto budal.

Gunung sijem Yikmodoso poro wadyo balane, nedyo arep njuwun sumbodro ing Dorowati budal sigeg. Sombo ketekan sabrang pasulajane rembug dadi prang wadyo Dorowati kalah, Sombo nedyo njuwun tulung ing Ngamarto budal.

Ngamarto Puntodewo Nakulo Sadewo. Rawuhe Kresno Bolodewo Djanoko, Rm. Bab anggone tompo wahju. Kesaru sowane Sombo matur Purwowasono, Pendowo budal kepetuk sabrang prang Pendowo kalah. Setrat Kresno ketekan Seno Anoman matur jen arep Suwito Kresno dawuh gelem nompo jen biso mbalekno musuh ing Dorowati Anoman saguh budal. Kepetuk Jikmodoso prang Yikmo: mlaju Anoman di tompo pasuwitane kumpul ing Dorowati.

- Tantjep Kajon –

 

LAKON ANOMAN GEGE PATI

Ngastino Sujudono Durno Pdt. Sidik amanat Kurowo pepak. Rm. Bab prodjo Ngastino odjo nganti di suwun poro Pendowo, Sujudono lan Durno di aturi Bgw. Sidipramono, jen ora biso mredjojo Semar Pandowo ora biso ringkih. Sujudono moso bodoh bab patine Semar di srahake marang Bgw. Sidipramono, bandjur namakno gaman, aran Trimurti iku pengapesane Semar. Kurowo di utus neburi gaman kang di tamake tekan Lampes Ireng. Kurowo budal sigeg.

Kendalisodo Anoman Tjantrik Rm. Jen Anoman wis bosen urip ing alam Madyopodo, ing pangadjap arep sowan ing Lampes Ireng njuwun dalane pati marang Semar, budal ing dalan kepetuk Kurowo prang Kurowo kalah Anoman nerusake lakune sigeg.

Rahtawu Abijoso dawuh Djanoko supojo tilik Semar ing Lampes Ireng Djanoko budal kepetuk Kurowo prang Djanoko ngontjati sigeg.

Lampes Ireng Semar sak anake. Rm. Semar nedyo njonto Pendowo moh sowan ing Madukoro, ketekan Anoman bukane njuwun pati kang tanpo loro, awit wis bosen urip ing Madyopodo, Semar bandjur mejang Anoman Anoman di utus ngagem kembang Purbokajun bareng di agem Anoman ndjur mati rogo di ontjati sukmo, ilmu Adji Mangundari nututi, asal soko Btr. Gono, sigeg. Semar bareng Anoman wis mati, ono gaman Trimurti teko namaki djajane Semar mati sukmane Semar metu nedyo njegad sukmane Anoman budal ragane ditinggal di tunggu Gareng Petruk sigeg. Setrat ilmune Anoman Adji Mangundari nedyo nusul sukmane budal. Kepetuk Anoman di penging ora ngandel dadi prang Anoman ontjat di kedjar sigeg. Setrat tuturdjati, njegat sukmane Anoman ora suwe tekane sukmo Anoman diburu Mangundari, di utus bali ora gelem prang sukmo lan Probondari kalah bali ing ragane maneh. Tuturdjati ing pangadjap arep njobo kekuwatane Kresno budal. Setrat Gareng Petruk arep matur Pandowo budal sigeg.

Ngamarto Punt: Kresno lan Seno poro putro. Rm. Semar ora marak sowan. Ketekan Gareng Petruk matur Purwowasono, Kresno lan Seno poro putro budal ketemu Djanoko matur jen di buru Kurowo ketekan Kurowo prang Kurowo kalah mundur. Kresno sak balane nerusno lakune budal sigeg. Setrat Bgw. Sidik pramono lan sidik wantjono, nedyo arep mbelo kesengsarane wong Ngastino budal. Setrat ragane Semar lan ragane Anoman tekane Kresno, Anoman di uripno Kresno urip, di takoni matur Purwowasono. Semar di tetesi kembang Widjojo kesumo, sak naliko dadi geni sak gunung anakan, geni di utus nggowo ing alun-alun budal, poro Pandowo ketemu Bgw. Loro prang, Gatud di utus njekel Bgw. Loro bareng wis ketjekel di utus ndjegorno geni, bareng di djegorno, Btr. Kolo lan Durgo mlaju. Tuturdjati nungkul geni sirep Semar walujo, njuwun apuro Kresno bandjur di adjak kumpul ing Ngamarto.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON KONDANG DJAGAD

Keblat alam Pr. Kondang djagad Pt. bolo pepak Rm. Arep njidro Pr. Kresno arep di pateni budal sigeg.

Sombo, Setijaki Udowo. Rm. Djogo prodjo Dorowati tekane utusan soko sabrang prang sombo es kalah. sigeg.

Rahtawu Abijoso, ngutus supojo Djanoko sak Ponakawan inggal bali ing Ngamarto Djanoko budal sigeg.

Dorowati Kresno sombo pepak. Kresno mapan sare. Sombo di utus djogo. Kotjap katjarito. Kresno, di tjolong Pt. Trikojo jikmo, di gowo njang keblat alam budal. Sombo sowan ing Ngamarto njuwun tulung poro Pandowo budal sigeg.

Ngamarto kunti di adep poro putrane lan Ponokawan. Kesaru sowane sombo matur njuwun bantuhan Kresno murtjo Pendowo budal golek maling e, ing dalan papagan maling prang Pendowo ditinggal otjat, nanging Djanoko terus mburu tekan sabrang sigeg. Setrat keblat alam kondang djagad ketekan Pt. gowo Kresno bandjur di lebokno gedong wodjo, sigeg. Djanoko Ponokawan nunggoni Kresno ing djero gedong, terus di djupuk di gowo bali ing tanah djowo budal. Kondang djagad ketekan Togog, matur jen Kresno di djupuk Djanoko. Kondang nututi ing tanah djowo kepetuk poro Pandowo prang Pandowo kalah Kresno wis ora duwe prengetan awit Tjokro ilang. Sing during prang Darmokesumo, di utus prang ora kerso. Petruk matur Kunti, jen di utus nagih duduh susu. Kunti budal papagan Darmokesumo di tagih duduh susu. Punto lolos. Punto nedyo mesubudi. Sukutunggal ono sukmo loro, aran sukmo sedjati lan sukmo waseso, ing pangadjab arep munggah kajangan nedyo ndjaluk tjokro budal sigeg.

Kajangan guru lan Narodo ketekan sukmo loro, ngunek-ngunekno guru prang guru kalah Tjokro di ulungake, sukmo loro bali. Setrat Kresno papagan sukmo loro bage binage, bandjur Kresno ndakwo jen Tjokro di tjolong Tjokro di djaluk ora entuk, di wenehno jen Kresno gelem njembah ping pitu. Kresno jen di ulungake disik gelem njembah. Bareng di ulungno Kresno mlaju, di buru tekan endi-endi Kresno suwe-suwe kalah kekuwatan, bandjur njembah ping pitu, ilang sukmo loro dadi punto, di djak bali kepetuk pradjurit sabrang kondang di Tjokro dadi Btr. Kolo kumpul ing Ngamarto.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON PENDOWO SONGO

Ngamarto Puntodewo Seno Nakulo Sadewo Gadud Onto Punto: dawuh jen pendowo ora genep songo, arep keno tjobo, seno takon, sing kanggo genepe sopo, punto matur, 1. kresno, 2. bolodewo, 3. basukarno, 4. sujudono. Gadud lan Onto: di utus ngaturi Pr. Bolodewo budal sigeg.

Manduro Pr. Bolodewo Pt. pragoto, sowane botjah loro di utus mbojong bolodewo bolodewo ora kerso prang bolodewo kalah di gotong botjah loro, di sowanake ing ngamarto budal.

Rahtawu abijoso dawuh djanoko lan ponokawan supojo inggal bali ing ngamarto awit arep ono pekewuh budal.

Musokambono Btr. Kolo lan Btri. Durgo Rm. Arep mongso pandowo, awit pendowo mangsane, durgo menggak kolo ora pretjojo mekso budal. Ibune maleh widodari gagr majang ngetutno putrane Pr. Btr. Kolo budal sigeg.

Ngamarto kresno pendowo pepak, sowane gadud lan onto mbopong bolodewo, sak wise toto lenggah, kresno dawuh, supojo poro pendowo budal ing alas tumpeng budal. Setrat Btr. Kolo papagan pendowo, kolo di aturi kresno ora preduli, tetep di mongso, prang pendowo kalah kresno ngundang djanoko, djanoko di wekas odjo nganti kelu paesan ndonjo. Kolo prang karo djanoko kolo di tamani ali-ali ampal bumi, kolo nibo, ora kojo durgo kang membo gagar majang, liwat djanoko weruh gagar di buru kolo tangi mlaju. Gareng petruk podo arep matur kresno awit djanoko gandrung karo putri budal sigeg. Setrat kresno sowane Gar. Petr: matur opo anane. Kresno masi Petr: di dadekno djanoko, supojo gagar majang seneng djanoko palsu di utus budal di tutno gareng. Kepetuk gagar majang, podo ngungkrum-ngungkruman, terus djanoko di gendong gagar majang, maleh petruk, gagar maleh durgo, barneg wis podo maleh, durgo ora narimakno, rumongso di wirangke djanoko, arep lapor marang Btr. Guru budal sigeg.

Kajangan guru narodo sowane durgo matur jen di wirangke djanoko. guru ngutus narodo supojo ndjupuk djanoko di djegurno geni naroko. Narodo budal kepetuk djanoko, djanoko nutut budal sigeg. Djanoko di djegorno narodo sigeg.

Madukoro sumbodro lan sri kandi arep-arep djanoko tekane kresno, dawuh rupo-rupo bandjur sumbodro lan sri kandi di paesi kresno dadi buto loro di djenengke bodrojakso lan kandi jakso, di utus munggah kajangan njuwun rabi widodari jen ora entuk kajangan orak arik buto loro budal.

Kajangan guru narodo dewo pepak, ketekan bodrojakso kandi jakso, djaluk rabi widodari ora oleh prang poro dewo kalah, guru mudun arep djaluk tulung poro pandowo budal.

Ngamarto punto kresno ponokawan rm. Djanoko di djegurno naroko, tekane Btr. Guru ndjaluk tulung kresno, awit kajangan di rusak buto loro. Kresno matur, supojo ngentas djanoko, nanging jen biso mbalekno musuh, guru budal, kepetuk kolo, dawuh kolo odjo nganti mongso botjah pendowo, awit wis genep songo, kolo bali. Guru ndjupuk djanoko soko naroko di utus mbalekno musuh djanoko budal, kepetuk buto loro prang buto loro badar sumbodro lan sri kandi di adjak bali kumpul ing ngamarto.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON PENDOWO PITU

Ngastino Sujudono Kurowo pepak. Rm. Arep tilik keslametane wong Pendowo budal sigeg.

Mego malang Gondowangi Togog. Rm. Arep golek sedulure Pendowo budal ketemu Kurowo prang Kurowo kalah. Sengkuni bingung, bab Pendowo iku limo, kok ono Pendowo ngaku-ngaku Sangkuni arep takon Drestoroto budal. Setrat Destroroto ketekan Sangkuni matur, jen ono wong ngaku-ngaku dulure Pendowo. Jen ora di aku, Pendowo nedyo digawe karang abang, Sengkuni di dawuh Destroroto, tiwas kebeneran jen Pandowo biso rusak, ora susah di belani. Jen prelu di du supojo Pnd. Mati Sengkuni budal sigeg.

Rahtawu Abijo dawuh, supojo Djanoko enggal sowan ing Ngamarto, awit ono pekewuh Djanoko budal lan SGP Punokawan.

Ngamarto Pendowo pepak Punokawan sowane Gondowangi ngaku kadange Pandowo, nanging Pandowo ora ngakoni dadi pasulajan Pandowo kalah, Seno duwe bebono. Gelem ngakoni jen biso nemokno pandu, Gondowangi sanggup budal sigeg.

Kajangan guru lan Narodo dewo pepak. Sowane Gondowangi, takon Pandu, di dawuh ndjupuk dewe, metune ing sak djrone geni naroko Gondowangi budal. Setrat Pandu lan Dw. Madrim sowane Gondowangi pandu ora ngakoni jen duwe anak Gndw: prang pandu kalah sigeg. Setrat Gondowaseso, anak rudjune pandu, ndjogo kaswargane Pandu, arep sowan nemoni Pandu budal, ketemu Pandu ora di akoni prang Pandu kalah, pandu gelem ngakoni anake jen biso ngasorake musuhe Gondowangi, budal kepetuk botjah loro podo prang gumbel, ora kalah ora menang, suwe-suwe podo takon tinakon, jen sedjatine putro Pandu kang tanpo lawan, kang manggon djagad lor, lan djagad kidul, nanging ora di akoni Pandu terus podo seduluran rukun, ing pangadjab nedyo golek pandu, jen ora di akoni bakal di ploro, botjah loro budal. Kepetuk Pandu meso ora di daku prang di ploro, lan di welehno, pandu kelingan bandjur njuwun ngapuro, botjah loro bandjur arep di akokno marang sedulure Pandowo budal ngiring Pandu sigeg.

Ngamarto poro Pandowo Ponokawan pepak. Ketekan Pandu lan Gondowangi Gondowaseso, Pandu dawuh poro Pendowo, supojo botjah loro di daku sedulur, awit iku sedulur mbarep lan rudju. Pandowo bandjur gelem ndaku Pandu bali botjah loro ugo bali. Pandowo kumpul.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON DJATI PITUTUR

Setrogondo lumaju, Btr. Kolo, Durgo betari bolo pepak Rm. Arep njuwun pangan marang guru budal sigeg.

Prepat kepanasan, Bromo pepak, ketekan Btr. Kolo arep sowan Btr. Guru, ora entuk prang dewo kalah sigeg.

Rahtawu Abijoso dawuh supojo Djanoko lan Punokawan enggal sowan ing Ngamarto awit ono pekewuh Djanoko budal sigeg.

Kajangan guru dewo pepak. Ketekan Btr. Kolo njuwun pangan, di dawuhi ing martjopodo putrane Djanoko kang mbarep iku djadanganmu Btr. Kolo budal nedyo nggoleki sigeg.

Setrat Djati pitutur arep sowan ing Ngamarto, budal kepetuk Btr. Kolo. Djati pitutur di mongso wadage di tinggal, nepsu patang prakoro metu soko ragane Djatipitutur. Djabangwat Djabingwijat. Mutmainah Supijah. Podo sak patemon marang sedulure loro djabang lan djabing Supijah lan Mutmainah, ngutus sedulure loro, supojo nggoleki Btr. Kolo, supojo di ploro djabang lan djabing budal. Setrat Btr. Kolo lan ibune ketekan buto loro kolo di seret di idak-idak lan di pentungi Kolo sambat kapok, bisane mongso awit di utus Btr. Guru. Nuto loro bali. Setrat Mutmainah lan Supijah ketekan buto loro, matur Purwowasono lan Kolo wis kalah lan wis kapok awit kaprentah guru. Botjah loro munggah kajangan nedyo arep nglorot guru budal sigeg.

Kajangan guru Narodo ketekan Mutmainah lan Supijah prelu nglorot guru prang guru mlaju di buru, nedyo ndjaluk tulung Pandowo budal sigeg.

Ngamarto Punto Kresno Pendowo pepak. Kerawuhan Btr, guru, ndjaluk tulung awit di buru musuh pandowo budal sigeg. Mutmainah Supijah, nemoni djabang lan djabing di adjak mburu Btr. Guru ing Ngamarto, botjah papat budal sigeg kepetuk Pendowo prang rame wekasan pendowo kalah. kresno madju botjah papat bareng ketemu Kresno podo njembal, bandjur botjah papat di utus mlebu ing ragane maneh lan di akokno marang ramane di adjak sowan ing Ngamarto budal. Poro Pandowo kesowanan Kresno Mutmainah Supijah djabang lan djabing, di dakokno karo Djanoko budal.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON WAHJU PURBANINGKRAT

Ngastino Sujudono Durno Kurowo pepak Rm. Supojo Pendowo ringkih. Durno, dawuh kebeneran awit iki ono murit anjar, tekane Purbojakso lan Purbojaksi arep meguru Durno, di tompo jen biso mateni Puntodewo botjah loro sanggup budal di iring kurowo sigeg.

Djodipati Seno sak putrane Rm. Murtjane Djanoko arep di upojo budal kepapak kurowo prang kurowo kalah sigeg.

Madukoro Sumbodro Ponokawan Rm. Ilange kang roko Djanoko arep di takonake ing Ngamarto budal.

Ngamarto Darmokesumo idjen kesowanan Sumbodro sak Ponokawan prelu takon ilange Djanoko nanging Punto ora ngerti. Sumbodro di utus mengguri, awit Punto ngerti jen arep ono tamu kang arep njuwun patine. Sumbodro ndjur mengguri, tekane Probojakso lan Probojaksi, njuwun patine Punto, Punto di pateni, botjah loro bali, Sombodro teko ngrungkepi Punto, Seno teko di aturi Sumbodro. Seno budal golek malinge, Punto ragane dadi, Bambang Purboningkrat, nedyo golek guru ing kajangan. Sombodro nedyo nggoleki Djanoko budal sigeg. Setrat Seno kepetuk buto loro kang mateni Punto, prang Buto loro mandjing baune Seno kiwo tengen, sajekti pantjen Adji Bandung Bondowoso, sigeg. Setrat Djanoko ing pangadjab arep namur laku, awit ke bruntak poro dewo kotjape, naliko ngedegake langgar pamudjan. Djanoko mendo Bgw. Aran Darmodewo, nedyo sumanggrah ing tapel wates Ngastino sigeg. Sumbodro lan Ponokawan krungu jen ono Bgw. Nedyo arep sowan nakokno murtjane Djanoko Darmodewo ketekan Sumbodro nakokno Djanoko Bgw. Gelem nuduhno jen Sumbodro gelem nginep Sumbodro njaguhi bareng Sumbodro sare Bgw. Njedak. Sumbodro etok-etok sare, begawan di gelud badar dadi Djanoko, Sumbodro matur Purwowasono. Sumbodro di simpen ing kantjing gelung Djanoko nedyo munggah kajangan budal sigeg.

Kajangan ndumuk amun-amun Sajangwenang kesowanan Semar, matur bab kerusakane Artjopodo, di rusuhi guru, Wenang lan Semar nedyo nggoleki guru budal.

Setrat kajangan Salendro bawono guru Narodo, ketekan Purbaningkrat ngunek-ngunekno ora suwe tekane Djanoko ugo ngunek-ngunekno guru, guru mbandjur di seret di anggo bal-balan, Wenang lan Semar teko misah botjah loro mau, ugo ndukaki Btr. Guru, djanoko di pasrahi Wahjune prodjo. purbaningkrat supojo biso njekel Durno kang gawe katjone negoro, budal. Djanoko Semar Gareng Petruk budal. Setrat Purbaningkrat kepetuk Kurowo prang Kurowo kalah Durno, mlaju djaluk tulung Kresno, Kresno kepetuk Durno, Kresno ngasto Kalimosodo di antemake Purbaningkrat, badar dadi Punto di adjak kumpul Ngamarto.

- Tantjep Kajon -

NB: dadi naliko djedjer Sumbodro, ora ono Semar awit lakon iki Semar ugo melu ilang.

 

LAKON WAHJU TJAKRANINGKRAT

Ngastino Sujudono Kurowo pepak. Durno matur jen dewo arep nguduno wahjune kraton, supojo Lesmono nglakoni talak broto ing tengah alas Sudono dawuh. Lesmono budal di iring poro Kurowo sigeg.

Sabrang nedyo ngraman ing tanah djowo budal papagan Kurowo prang sigeg sabrang kalah.

Rahtawu Abijoso dawuh Abimanju supojo topo broto, arep ono wahjune kraton kanga rep golek panggonan, ongko: budal di dereke Semar Gareng Petruk.

Dorowati Kresno Sombo Setijaki Udowo. Kresno dawuh marang Sombo, supojo nggoleki wahjune kraton, sopo kang kepandjinagn wahju, mbesuk kang biso ngratoni tanah djowo Sombo budal sigeg,

Kajangan Guru Narodo lan wahju Tjakraningkrat lan wahju anggai, di dawuhi guru, supojo golek panggonan wahju loro mudun, sigeg. Setrat Lesmono topo di tunggu Kurowo, kesurupan wahju, klenger di godo Anggani, kelu, wahju mabur, di buru budal. Setrat Sombo Setijaki nunggu. Sombo tarak broto: kesurupan wahju. Sombo sumbar-sumbar di godo Anggani, wahju mabur, Sombo mburu budal sigeg. Setrat Ongko: di tunggu Gadud lan Ponokawan. Ongko kepandjingan wahju Tjakraningkrat, anggone nggodo, nanging Ongko ora mengeng, Anggani di agagi pusoko Anggani mlaju, njuworo mbesuk jen ono untari aku bakal njurup ing kono, Ongko budal di iring Gadud lan Ponokawan, kepetuk Sombo ndjaluk wahju di undurno Gadud. Ongko budal di tjegat Kurowo prang Kurowo di undurake Gadud. Pendowo kumpul ing Ngamarto.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON SUJUDONO KROMO

Ngastino Sujudono Kurowo pepak. Rm. Supojo Kurowo golek takon Gadjah putih sing biso totodjalmo kanggo nglamar Banowati budal.

Sabrang arep ngraman negoro Ngastino budal kepetuk Kurowo prang Kurowo kalah sigeg.

Alas Premadi Ponokawan Rm. Arep mbantu nggoleki Gadjah putih kang biso ngutjap kanggo tukon anggone kromo Sujudono budal sigeg.

Gadjahojo Destoroto Gendari Rm. Bab anggone kromo putrane, jen ora entuk gadjah putih sing biso toto djalmo ora bakal ketompo, tekane premadi, Ponokawan, di dawuh Destoroto, supojo melu nggolekno takon Gadjah, Premadi budal sigeg. Premadi ing pangadjab arep mbabati garwo kawitan ing kedung granggang budal.

Kedung granggang, Hardowati ngipi jen Premadi rawuh nanging lesu, tekane Premadi apdi, prelu njuwun supojo entuk Gadjah putih sing biso toto djalmo, Hardowati matur, jen sing duwe iku ratu Malowopati Pr. Daenggulingsong, laratu mau ngamek pesugihan, mulo luwih sugih, Premadi di paringi galihe Klopo djenggi karo Hardowati, kasijate di seblakno gunung djugrug segoro asat. Premadi budal.

Malowopati Pr. Daling Gulingsong, Pr. Djajeng mataos. Daeng makotjo. Podo nunggoni putrane nandang gerah, sambat-sambat djoged nangis gandang lan lija-lijane. Sang prabu dawuh, supojo golek tombo, Pt. di utus, sopo kang biso malujakake di gandjar, opo kang di suwun. Pt. budal sigeg. Setrat Premadi ketekan utusan Malowo matur Purwowasono, Premadi sanggup di sowanake budal sigeg. Setrat Malowopati, Pr. Gulingsong ketekan Pt. lan Premadi sanggup ngusadani. Premadi nglenang sukmo, nedyo djudjug ing setrogondo lumaju.

Setrogondo Lumaju Djatibang Djatimalang lan poro setan, podo ngepong Masripah di tajupake. Masripah sambat-sambat sukmane Premadi teko poro setan di sirepi, Masripah di djupuk. Premadi di buru poro setan, prang setan kalah nunggul Musripah di wulungno, malah Premadi di Bantu jen ono pari gawe Premadi budal.

Setrat Malowopati Daeng Gulingsong tunggu lajone putrane lan Premadi sukmane Musripah lan Premadi njurup, walujo temah djati, Premadi di daupke, bandjur Premadi njuwun Gadjah, gadjah di wulungke, Gadjah ora gelem jen ora kanggo Premadi dewe, mulo kotjape Banowati iku sedjatine toto batin bodjone Premadi laire, gawane Sujudono. Premadi budal. Setrat poro Kurowo golek Gadjah ora biso entuk ketekan Premadi  nggowo gadjah, di begal Kurowo prang Kurowo kasoran, Sengkuni mlaju ing pangadjal arep matur Destoroto, jen Kurowo wis entuk gadjah nanging di begal Premadi, budal. Setrat Ngastino Sujudono Destoroto, sowane Sengkuni matur jen wis entuk Gadjah nanging di begal Premadi, tekane Premadi gadjah matur jen sing entuk Premadi. Bandjur ngarak ing Mondoroko. Setrat Mondoroko ketekan nganten Ngastino, Sujudono di daupno Banowati, nanging Banowati njuwun di paesi Premadi disik, babar di paesi lagi di daupno Sujudono, bali ing Ngastino.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON KOKROSONO KROMO

Giri kandasan Pr. Resikolo bolo pepak, kesowanan kang putro kartowijogo, pamit maling putrid ing Mandoroko, budal di tutno poro wadyo balane sigeg.

Ngastino Kurowo pepak ketekan pradjurit sabrang prang. Giri kandasan kalah Kartowijogo nerusno lakune budal sigeg.

Alas Premadi Ponokawan arep lelono broto ing madyane wono budal kembang sigeg.

Kedung griging Lemah bang guwo blenderan. Pdt: Kolo Kurondo bolo lan putro Hardowati, ngipi duwe bodjo Premadi, ramne di kon luru budal. Setrat Kurondo bolo papagan Premadi, di pundut mantu ora kerso prang Premadi di gowo mabur, klambi djobahe keterak angina katon sisike Premadi ngasto pulanggeni di tjotjok, madi: Hardowaliko putrane Kurondo belo, di tamani sarutomo keno mripate sewer mlaju njuworo mbesuk jen prang Barotojudo jen ono Kunto, iku aku bakal nggubel, males karo kowe. Premadi nerusake lakune kesasar tekan Kedung grunggung lemah bang guwo blenderan, kepetuk Hardowati katon aju, dipek garwo, bareng podo sare katon ulo, Premadi mlaju, Hardowati nututi, kepetuk Durgo Hardowati di paesi katon aju maneh, kepetuk Premadi, Premadi mekas, jen putrane lair kakung djenengno Hardokesumo Hardo: ugo mekas, jen ono pekewuh di kon djedjeg lemah ambal ping telu, aku bakal mbantu. Premadi budal Premadi kroso lungkrah Punokawan di utus golek banju setetes lan sego sekepel kanggo dahar, poro Punokawan podo lungo mbarang djantur separan paran.

Pertapan Hargosonjo. Woro Sumbodro Emban matur jen ono wong mbarang djantur, Sumbodro ngutus supojo di utus teko rene, wong mbarang di tanggap njuwun opah mangan, bareng wis rampung, Semar njuwunake bature sing isih kari, sego sambel banju nginang di wor dadi sidji, di utus ngaturake kontjone Punokawan budal. Premadi ketekan Ponokawan ngaturake sego kang di ulet dadi sidji Premadi duko jajah sinipi ngunus pulung geni arep kanggo mateni sing aweh sego budal sigeg. Setart Sumbodro ketekan Premadi gowo pusoko, bareng weruh Sumbodro Premadi ora sido nesu, malah Sumbodro di tjiweli, Sumbodro mlaju arep lapor Kokrosono budal sigeg. Kokrosono lagi topo disusul Sumbodro di waduli aneh-aneh Kokrosono muring nedyo nggoleki arep di pateni budal. Setrat Premadi kondo Semar, bisane biso ketemu keprije, Semar matur jen mengko di tabok Kokrosono kudu etok etok mati. Ketekan Kokrosono, ora saronto Premadi di djotosi Premadi etok-etok mati, Semar etok-etok ora trimo, Kokrosono di kandani, jen iki anak Kunti, kowe anak Basudewo, Premadi duwe sedulur Seno. Kokrosono wedi, matur Semar bisane urip keprije. Semar matur jen Sumbodro di ulungno mesti biso urip Kokrosono saguh Premadi urip, mbandjur di adjak golek ilange Erowati budal, kepetuk Kartowijogo prang, Kartowijogo mlaju ambles segoro, sumbar-sumbar Premadi kelingan Hardowati, djedjeg lemah ping telu Hardowati: teko di tumpaki budal ing Giri Kandasan. Erowati di kek ing taman di djupuk Premadi bolo Giri kandasan brontak, prang Pr. Resikolo di sarutomo mati, makutane diaturno Kokrosono, bandjur podo bali di buru Kartowijogo. Setrat Awu-awu ringin degsoko Purusodo, arep njuwun rabi widodari budal kajangan poro dewo podo kasoran, Narodo mudun ketemu Kokrosono, budal Argosonjo. Premadi Kokrosono kerawuhan Narodo, di adjak ing kajangan, Premadi di utus nunggu budal, kepetuk Purusodo prang purusodo di djotos dadi alu, di djenengke pusoko alugoro di paringke Kokrosono, Kokrosono di tambah djeneng Bolodewo bali, Setrat Premadi ketekan Bolodewo, diadjak sowan ing Mondoroko budal.

Mondoroko Saljo, garw. Pudjo kesowanan Bolodewo Premadi Sumbo: ngaturake Erowati, di uripno bolodewo, Sumb: di patjangake Premadi tekane Kartowijogo prang di nenggolo mati, kumpul ing Mandoroko.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON GADUDKOTJO GUGAD

Purbojo Gadudkotjo Ontoredjo Probokiso pepak. Probokiso matur jen Gadud kudu gugat ing kajangan, djalaran naliko lakon patine Pratjono, di djanji Btr. Guru di dadekno ratu ing kajangan wolungwindu, lagi sak kedepan wis di kon mudun, Gadud terus ngutus, Probokiso supojo munggah kajangan budal sigeg.

Mrepatpanasan. Bromo pepak ketekan Probokiso, prang dewo kalah sigeg.

Rahtawu Abijoso dawuh Djanoko supojo bali ing Ngamarto budal sak Ponokawan kembang sigeg.

Setrat Purbojo Gadud Ontoredjo, kesowanan Probokiso matur supojo Gadud, munggah dewe margo Probokiso ora duwe kewadjiban nggugad. Gadud budal, kepetuk poro dewo di alang-alangi prang dewo kalah, Gadud nerusake kepetuk Btr. Guru sigeg.

Kajangan guru lan Narodo ketekan Gadud gugad supojo di dadekno ratu ing kajangan, awit sing biso mateni Pretjono aku guru ora marengake prang Guru mlaju arep ketemu Kresno sigeg.

Dorowati Kresno bolo pepak, ketekan guru njuwun tulung pangamuke Gadud ing kajangan. Kresno budal sak balane ketemu Gadud, di aturi ora pretjojo prang bolo Kresno kalah, ngundang Bomo, prang Bomo di djegorno kawah tjondromuko, Kresno ngundang Anoman, Anoman madju Gadud kalah di piloro Anoman sambat-sambat sigeg.

Kawidodaren Dresnolowati dawuh Wisanggeni supojo mbelo Gadud nandang rogo di piloro karo Anoman, awit nggugad Btr. Guru, Wisanggeni budal ketemu Gadud di tulungi, Anoman di lepasi pusoko sarah angin Anoman katut angin, Kresno djaluk tulung Pendowo budal sigeg.

Ngamarto Pendowo pepak tekane Kresno njuwun tulung supojo mambeng Gadud anggone gugad kajangan pendowo budal arep njekel Gadud. Setrat Gadud lan Wisanggeni ketekan poro Pendowo di pambeng malah pendowo di unek-unekake Wisanggeni Pendowo ora sido nesu malah Kresno di uni-uni Wisanggeni Kresno njuwun apuro karo Wisang: lan supojo Bomo di entasake, lan Anoman ugo di tulungi Wisanggeni maneh, Kresno di boboti supojo nggugatake guru. Kresno budal di iring poro Pandowo sigeg. Setrat kangan guru lan Narodo ketekan Kresno di iring gadud lan poro Pandowo. Btr. Guru di lorot soko balemartjukundo gadud di tetepake dadi ratu ing kajangan, peparap Gurutanojo ngratoni ing kajangan Salendro bawono.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON ONGKO WIDJOJO KROMO UNTARI

Dorowati Kresno bolo pepak, ketekan karno ngaturno lajang surasane, arep ngadjag kidang wulung tlatjakwodjo lajang di tompo, Karno di utus nunggu ing alun, Karno budal sigeg.

Poro Kurowo, Bolodewo, nunggu tekane Karno, matur jen di utus nunggu, tekane Kresno sak balane sulajane rembug dadi prang Kresno dadi buto, di alugoro tibo ing alas Gentolo, dadi Pendito Supadmonobo sigeg.

Ongko widjojo Punokawan bukane arep rilik siti Sendari budal kepetuk Bolodewo, Ongko: dialang-alangi. Bld: Ongko: di alugoro tibo ing alas Gentolo Ponokawan ugo katut di alugoro, podo tibo ing alas. Setrat gadud uogo prang, di alugoro podo tibo ing alas Gentolo.

Alas Gentolo Bgw. Supatmonobo, nginting-nginting Bolodewo jen ono lakon Kresno gugah bakal males Bolodewo, ora kojo tibane Ongko, di takoni matur Purwowasono, ora suwe tibane Gadud, Bgw. Dawuh supojo mlaku ngidul ngetan, budal sigeg. Tibane Gareng, matur opo anane, Gareng di dandani di djenengno Kumolowarno, di utus ngleboni patembojo ing Wiroto budal sigeg.

Madukoro Djanoko Sumbodro, ketekan Semar Petruk, di aturi jen Ongko lan Gadud, di alugoro Bolodewo, Djanoko ora narimakno ketemu Bolodewo prang Djanoko di alugoro, ketut angina tibo ing Wiroto sigeg.

Taman Wiroto Untari Emban, kutungko Ongko Widjojo rerasan, jen Untari iku djare isih nom kok wis tuwo. Untari krungu isin, Untari mesu budi maleh enom, Ongko gandrung, Untari ora gelem, gelem jen pantjen Ongko isih djoko, Ongko matur jen isih djoko. Jen ora djoko gelem. Jen ono prang Barotojudo mugo-mugo tatu arang krandjang Untari gelem, sigeg.

Taman Plongkowati Dewi Siti Sendari, kang paman Kolo bendono ora wentolo sambate Siti Sendari, Klb: nedyo nggoleki Ongko, budal. Setrat taman Wiroto. Ongko Gadud lan Untari, lagi podo gegujonan ora kojo tekane Kolo bendono ngaturi Ongkowidjojo, jen di kongkon garwamu Siti Sendari. Gadud bareng krungu ature kang paman Kolo ben ora saronto. Klb: di seret di untir gulune pedod Klb: tekeng sirno Gadud, keduwung roso gelo, anggone Klb: di rangkebi Klb: murtjo, ragane ono suworo dumeling, ngger Gadud kowe ora susah gelo atimu lan aneng artjopodo isih di butuhake pegawehanmu mbesuk bakal tak enteni, jen wis Baratojudo Karno tanding wis ngger semono wekasku karo kowe jongger, sigeg ora kojo tibane Djanoko terus di aturake ing ngarsane ramane budal, bebarengan wong papat, sigeg.

Wiroto Maswopati lan putro, Seto utoro Wratsongko, ketungko kumolowarno, matur jen arep ngleboni patembojo, bandjur di utus mbalekno rodjo sewu negoro budal. Ketungko Ongkowidjojo Djanoko Gadud, Untari, bandjur di daupke Untari lan Ongko, sigeg. Setrat sewu negoro arep nglamar Untari ketungko Kumorowarno prang sewunagoro kalah, Kumorowarno nageh djanji karo Maswopati, Kumorowarno prang karo Djanoko Kumorowarno kalah mlaju di lepasi Sarutomo mburu sigeg. Setrat alas Gentolo Bgw. Patmonobo, ketekan Kumolowarno, lagi di dangu, ora kojo Sarutomo nradjang Bgw. Lan Kumolowarno, babar dadi Kresno lan gareng, ketekan Djanoko di adjak bali budal.

Djodipati Seno ketekan Sombo ndjaluk tulung  supojo nggoleki Kresno kang di nanggolo Bolodewo. Seno budal ketemu Kresno Djanoko Ongko, Gadud, bandjur podo arep nglurug Bolodewo, budal. Setrat Bolodewo lan Kurowo ketekan Pendowo, prang Kurowo Bld kalah Kresno Pandowo bali ing Dorowati.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON LAIRE PONTJOWOLO

Ngamarto Puntodewo Durno Kresno Seno Wr. Durpadi, Pendowo pepak Gadud. Rm. Anggone nggarbini Durpadi di utus mbatang, sing kliru pambatange bakal di sikat Seno Kresno mbatang midjil putrid. Durno mbatang kakung, sakolo baji midjil kakung, Kresno di uman-uman Seno Kresno ontjat. Seno ngutus Gadud lan Onto jen ono belane Kresno budal sigeg. Kresno ngudoroso ora bakal bali awit di wirangno Seno, nedyo arep topo ing balekambang budal.

Keblatalam Pr. Sukmo alam Pt. surjo ngalam di utus njuwun Durpadi di pundud garwo. Pt. budal ing ndalan kepetuk Gadud lan Ontoredjo: pasulan dadi prang sewangan sigeg.

Rahtawu Abijoso Ponokawan dawuh supojo Djanoko nggoleki Kresno, Djanoko Ponokawan ing balekambangan budal sigeg. Setrat Punto: lan Durpadi lan putrane Pontjowolo, ketekan Surjo ngalam djalak Durpadi di ulungake bali tekane Seno, Surjo ngalam di buru, kepetuk prang Seno kalah Gadud lan Onto di sebul katut maruto. Surjo ngalam nerusake lakune dirgantoro. Setrat Kresno, nglenang sukmo, arep munggah kajangan budal takon guru, ragane di tinggal ing balekambang sigeg.

Kajangan guru lan Narodo tekane Kresno takono sebabe mbatang laire djabang baji ora tjotjog. Guru takon pakeme Kresno bareng nggajangi pakem ilang. Kresno bali tanpo pamit. Ragane Kresno di tekani sukmane Kresno, Kresno mateg Wisnumurti dadi buto ragane di untal nedyo topo ing balekambang budal sigeg. Setrat Surjo ngalam liwat nungkuli Wisnumurti kantoko Wisnumurti di gugah tangi prang Surjo ngalam di pateni ragane Surjo di enggo Wisnu: dadi Surjo ngalam, nedyo arep sowan ratu gustine budal.

Setrat Sukmongalam arep-arep Pt. surjongalam bareng teko di takoni wis biso mbojong Durpadi nanging nganggo tukon bekakake buto Sukmongalam prang Sukmongalam maleh Tjokro, Tjokro di simpen, ndjur bali topo ing balekambang. Ora kojo tibane gadud lan Onto, prang botjah loro di untal, bali topo maneh, tekane Djanoko lan Ponokawan, Djanoko ora samar Surjo: di gugah tangi prang Djak: di untal. Ponokawan mlaju kepetuk Srikandi Sumbodro di aturi jen Djanoko di untal buto, Srikandi Sumbodro ora trimo kepetuk di untal pisan Ponokawan lapor Seno Nakulo Sadewo di untal pisan. Surjongalam golek Puntomangku putrane. Punto ora gelem nesu, putrane di tjandak di ontang anting, sojo gede jo di untal. Punto nesu mateg Adji Tjahdobirowo dadi buto di untal pisan.

Setrat sak djrone wetenge Surjongalam Kresno. Pendowo lan Garwo putro pepak, di tari Kresno, Pendowo wis kapok njuwun pangapuro, Surjongalam di Tjokro badar Djitapsoro Djitapsoro di simpen Kresno baji di djenengake Pontjowolo.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON PONTJOWOLO KROMO

Ngastino Sujudono Durno Bolodewo Kurowo pepak. Rm. Molokramakno Lesmono, entuk putrane Bgw. Manik ngasalam ing pretapan Tunggul Manik Dw. Tunggul wait Durno matur supojo Pr. Bolodewo kang nglamar Bolodewo budal di iring poro Kurowo, sigeg.

Pretapan Tunggul Manik. Bgw. Manik ngasalam putrane Tunggulwati ketekan Bolodewo, Gadud di utus ngalah ora gelem prang di rebud Kurowo, Gadud lan Bolodewo di pisah Bgw. Lan di bebono, sopo sing biso ngupojo banju patang prakoro sing di kumpulake ora biso kumpul, lan maknane lapel subegkan awohi iku kang bakal dadi djodone putraku, kabeh podo sanggup mbandjur podo budal.

Rahtawu Abijoso Ponokawan Pontjowolo, matur jen arep sambut silehing kromo, prelu njorowidekno, budal sigeg.

Ngamarto Kresno Punto poro Pandowo pepak, ngarep-ngarep gadud: tekane gadud: matur jen ono bebanane, Seno nesu awit ora di goleki pisan. Gadud di seret Seno, Kresno budal menggak Seno Gadud diadjar Seno, di penggak Kresno, Gadud di utus golek tukone, anggone kromo kang roko, nganti ketemu. Gadud budal, dirgantoro nibo supojo tekeng pati nibani watu-watu adjur sigeg.

Pertapan Gunungapus Bgw. Napas, Nupus Tanapus Ampas, ora kojo tibane Gadud, takon banju patang prakoro di kumpulno ora biso kumpul lan lapal supekan awohi, di aturi ora ono gadud ora ngandel, Bgw. Namakno teken wuluh gading pindo nogo Gadud di utus neburi budal. Teken mlebu djrakah Gadud, bingung leren ngaso, sare di gubel nogo djrakah ilang nogo di suwek ilang, Gadud weruh ono wong ora ngambah lemah di parani sigeg.

Alam Endroloko Pt. loro sadjad sudjud tekane gadud takon, banju patang prakoro lan lapel supekan awoh. Pt. ora weruh prang Pt. mandjing ing Gadud, Gadud weruh ono wong djogo mejid di parani budal sigeg. Setrat lawang wetan. Imam Kanapi. Kidul Imam Kambali. Kulon Imam Sapiki. Lor Imam Maliki. Geni kon ngindani nepsu watu ngindani nepsu banju akir………. Maruto Gadud katut angina, sigeg.

Ngamarto Kresno Pendowo pepak, ora kojo tibane Gadud bareng wis eling di dangu Kresno Gadud matur awit soko sepisan kepetuk Bgw. Papat Napas, Nupus, Tanapas Ampas. Owo lesan 2 irung. Owo kuping, djubur, Djrakah, iku kaju Sadjaratil mustaha Pt. sadjad sudjud anak mbarep, rudju. Imam papat iku banju patang prakoro utowo nesu patang prakoro sing dewe-dewe karepe, iku isih ono ing sak djrone medjid ono wong loro, kakung putrid, sing putri iku luwih aju, sak djagad ora timbang Djanoko bareng krungu tjritane Kresno, bandjur lungo tanpo pamit, nedyo di goleki. Ketemu Semar di boboti Djanoko supojo di djupukno sadad pengasih, Semar lan Djanoko podo nglenang sukmo budal sigeg.

Setrat Medjid patekur djaman, Sadad sedjati sadad pengasih ketekan Semar lan Djanoko, Sadad pengasih di suwun ora entuk prang di telukno Semar, Sadad loro di gowo kanggo tukon Pontjowolo budal. Semar Djanoko podo bali nusup ing ragane budal sigeg. Setrat Ngamarto Kresno di adep poro Pandowo pepak nganten puti di daupake Pontjowolo kumpul ing Ngamarto.

- Tantjep Kajon -

 

LAKON LAIRE WISANGGENI

Musokambono Pr. Dewosrani sak balane Rm. Arep munggah kajangan njuwun kromo entuk Dresnolowati bodjone Djanoko budal.

Mrepatpanasan Bromo dewo pepak, ketekan bolo sabrang prang poro dewo kalah, Dewosrani nerusake sowan ingarsane Btr. Guru.

Rahtawu Abijoso Punokawan Abijoso dawuh supojo Djanoko supojo kumpul poro Pandowo ing Ngamarto Djanoko budal sigeg.

Kajangan guru Narodo kesowanan Dw. Srani djaluk supojo daup Dresnolowati, bandjur guru dawuh Btr. Bromo supojo putrane gelem di daup Dw. Srani. Bromo budal nedyo arep mekso Dresnolowati budal.

Karang kawidodaren Dresnolowati ngudoroso kangen Djanoko di arep-arep tekane Btr. Bromo, nari kang putro Dresnolowati supojo gelem di daup marang Dw. Srani kang putro ora gelem Btr. Bromo muring Dresnolowati di djegurake naroko, Bromo budal kotjap Dresnolowati ing naroko wis nggarbini karo Djanoko wis sangang sasi. Banget prihatine tansah njuwun sahjangwenang rawuh ketemu Dresnolowati baji lair di djenengno Wisanggeni awit soko sisane geni. Sahjangwenang bandjur mandjing ing Wisanggeni. Nedyo arep ngadjar poro dewo budal.

Setrat kajangan guru lan Narodo Dw. Srani ketekan Dresnolowati lan Wisanggeni, guru lan Bromo di umpah-umpah terus di lorot soko bale martjukundo, prang poro dewo podo kasoran, guru di ploro Narodo lan Wisanggeni, guru mlaju mudun ing Artjopodo nedyo njaluk tulung Kresno budal di buru Wisanggeni sigeg.

Ngamarto Kresno Pandowo pepak, ketekan guru djaluk tulung Kresno lan Pandowo pandowo budal. Setrat Wisanggeni lan ibune ketekan Pandowo pasulajan dadi prang Pandowo kalah, Kresno maju weruh jen kesurupan sahjangwenang, Kresno njembah Sahjangwenang metu nempakno Wisanggeni supojo di daku marang Djanoko. Sahjangwenang bali makajangan. Kresno lan Wisanggeni lan Dresnolowati podo budal. Kepetuk Djanoko Djanoko kepetuk Dresnolowati Wisanggeni di daku putro. Kresno dawuh Djanoko, supojo njekel Pr. Dewo Srani Djanoko budal kepetuk Dw. Srani parng Djanoko kalah, Dw. Srani di lepasi, sarutomo babar Btr. Ko lan Durgo mlaju bali ing tegal kepanasan jo masakan bono. Kresno dawuh supojo bali ing Ngamarto, Ngamarto Kresno poro Pandowo Wisanggeni Dresnolowati wis podo kumpul.

- Tantjep Kajon -

 

 

 

 

LAKON PALGUNADI

Paranggelung. Palgunadi Pt. djojo Sukendro, Rm. Arep meguru Adji Sapdo tunggal marang Bgw. Durno ing sokolimo budal, sigeg.

Poro Kurowo ketekan balane Djojo Sukendro prang sabrang kalah.

Adegan Djanoko Ponokawan, arep sowan ing Sokolimo Durno arep meguru Sapdotunggal budal sigeg.

Sokolimo kesowanan Palgunadi meguru Durno di wedjang Adji Sapdotunggal, di utus jen ono sasi suro tanggal sidji. Ketekan Djanoko podo bage binage. Palgunadi di kondo jen bodjone Hanggrahini. Setrat Hanggrahini ketekan Djanoko di gandrung ora gelem, Djanoko bali nedyo nesoni Srikandi budal.

Madukoro, Wr. Srikandi arep-arep Djanoko teko-teko nesu di takoni ora semaur. Srikandi takon marang Punokawan, di aturi jen tampik Hanggrahini. Srikandi nedyo arep djupuk Hanggrahini budal. Setrat Paranggelung Hanggrahini di tjolong Srikandi. Tekan taman Madukoro di wor sare Djanoko. Barang Hanggrahini mambu gandane dudu rakane wungu mlaju, di buru Djanoko Djanoko mateg Adji Sapdotunggal sak naliko Hanggrahini nggarbini. Banget prihatine sigeg, Hanggrahini nedyo golek rakane ing tanah djowo, setrat Palgunadi tekane Hanggrahini di takoni jen di buru Djanoko, sebab nganti nggarbini ora rumongso kepasihan. Palgunadi ora pertjojo kang garwo di tundung teros di adjar Hanggrahini lungo sak paran-paran. Palgunadi nedyo ketemu Djanoko budal sigeg. Setrat Hanggrahini banget nandang rogo nedyo ndjaluk pati ketekan Jomodipati baji ing kandungane Hanggrahini di lairake babar kakung di angkani batuke. Katinggal ing alas Hanggrahini di bojong ing kajangan sigeg. Setrat Djanoko Ponokawan tekane Palgunadi pasulajane rembug dadi prang Djanoko kalah nedyo mlaju ing sokolimo ndjaluk tulung Bgw. Durno, Gareng kari nemok baji sigeg. Setrat sokolimo Bgw. Durno ketekan Djanoko, njuwun supojo palgunadi mati. Djanoko di kon ngamping ing mburi tekane Palgunadi di takoni Durno opo sebabe digdojo. Palgunadi matur jen duwe ali-ali Ampalbumi manggon ing driji. Jen drijine durung uwal ora biso tumekan pati. Bareng Djanoko krungu, Palgunadi drijine di djabud Djanoko Palgunadi mati. Ono sworo jen prang Baratajuda aku males tjangkemu tak suwek. Ampalbumi di tantjepake ing drijine Djanoko. Mulo drijine Djanoko iku sesisih nenem sigeg. Djanoko bali ketemu Seno, Djanoko di takoni matur jen Hanggrahini meteng soko Adji Sapdotunggal. Seno ora pertjojo Seno di adjak adus Djanoko. Seno ados Djanoko mateg Adji Sapdotunggal. Seno sak naliko meteng, Seno pertjojo baji di lairno soko lempeng lanang di djenengno Abimaju. Gareng teko gowo baji Rd. Ongko, baji di du prang Ongko mandjing Abimaju mbesuk ing tembe bakal mananggal ing putro Djanoko.

Buto wadon. Ekowati kadang ekolojo arep golek Djanoko budal. Setrat Djanoko ketemu Ekowati, Ekowati mateg pengasihane Djanoko gandrung. Ekowati gelem di pundud Djanoko jen biso nekani atine Sumbodro. Djanoko sanggup budal, ketemu Nakulo Sadewo, di utus mateni Sumbodro atine di kon ngepek budal. Sumbodro di gowo ing alas ditinggal Nakulo mateni kidang atine di djupuk di aturno Djanoko sigeg. Sumbodro nandang prihatin, di tekani Durgo lan Kolo baji di lairake lanang di djenengno Djimrembaju, baji di mong Btr. Kolo Sumbodro di dandani dadi buto di djenengno Brotoasmoro di kongkon males wirang Pandowo budal. Setrat Djanoko di aturi adu kidang Nakulo. Ketekan Brotoasmoro Ekowati di pateni, prang karo Djanoko Djanoko kalah mlaju ketemu Kresno, di kongkon ngambungi wae prang maneh di ambungi badar Sumbodro di adjak bali ing Ngamarto kumpul poro Pandowo.

- Tantjep Kajon –

 

 

LAKON PONTJO DARMO

 

Ngastino Suyudono Kurowo pepak lan Pandowo perlu podo dame warunge Barontoyudo kabeh Kurowo lan Pandowo podo napak asmani, lagi rampung, ono buto aran pancodarmo ora setuju yen perang Barotoyudo di wurungake laying di suwek-suwek Seno ora nari makno Poncodarmo di sered babaran.

Sedulur papate Semar, Wrekso anggoro  Dwi anggoro Tri anggoro Catur angoro podo ngarep-ngarep Poncodarmo, tekane ponco: dulure papat di ajak mapaki Kurowo budal kepetuk Kurowo prang Kurowo mundur, sigeg.

Rahtawu, Ongko: Punokawan, Preluncoro widekno marcane Semar, Abijoso dawuh ora susah di sorowidekno Ongko: di utus bali Sigeg.  Setrat Pancodarmo, sedulure papt di utus manunggal rogo, ponco: nedyo ngrusak tatanane poro kurowo lan pandowo budal.

Kurowo Pendowo podo ngedum maneh rukune Barotoyudo ketekan Pancodarmo Pandowo Kurowo di ocar acir prang Pandowo Kurowo kalah kabeh Pendowo mplayu jaluk tulung Kresno budal.

Kresno ketekap lajune Pandowo jaluk tulung Kresno maju prang  Kresno di umpah-umpah nglepasake cokro, Cokro ora opo-opo Kresno mplayu munggah kahyangan sigeg.

Kayangan Guru lan Narodo ketekan Kresno njaluk tulung guru mudun, ketemu Poncodarmo prang guru kalah mpayu Kresno arep ketemu Wisanggeni, Setrat Wisanggeni ketemu.  Kresno jaluk tulung wisanggeni gelem nulung yen Kresno biso mbubarake, tuduhane Pandowo lan Kurowo anggone arep murungake Barotoyudo, Kresno sangguh, budal Pendowo di dawuhi Kresno supoyo wurung anggone ngrukun Kurowo Pandowo saguh, Wisanggeni ngundang Gareng Petruk Bagong di utus nggelut Poncodarmo, Setrat poncodarmo kepetuk Gareng, Petruk Bagong di gelut Poncodarmo badar dadi semar, Pandowo mbalik Kurowo biso di undurake seno tajang tancep kayon ing Ngamarto Pendowo kumpul.  

Tremancep Kayon Nb: di jejerake 1. Wiroto Prabu Maswopati Semar Seto Wratsongko ugp biso buk yen Pandowo podo rukun lan Kurowo semar banget ora cocok nedyo arep di bubari kekarepane poro Pandowo lan Kurowo budal.

 

LAKON GATUDKOCO SUNGGING

Darowati, Kresno, Bolodewo, Setiyaki, udowo Pepak.  Gatine rembuk, bab Janoko ora ono kondur, sumbodyo arep di aupno Gurusworo, ora suwe Kesowanan Anoman gantine di utus pulunane Gadudkoco nakokno Sumbodro arep di pundut garwo, Bolodewo duko jajah sinipi Anoman di seret, pisowanan di bubarake, sigeg prang seretan, Anoman ngoncati sigeg.

Prigondani Probokiso kolo Bendono Kolokakung, ketyekan Anoman, Rm: bab anggone sowan ing Dorowati dadi pasulayan, malah di buru wong Ngastino, Budal prelu mapagake wong Kurowo budal prang gaga, Kurowo kalah, Bolodewo prang karo Anoman, di pisah Kresno kon nganakno sayemboro, 1.   Sing kuwat nadahi pulanggeni, 2. Sing biso nggambar Janoko, 3. Sing biso ngungkrum Sumbodro koyo panggungkramane Janoko iku kang bakal di aupno banjur podo budal.

Rahtawa Bgw Abijoso Ka hadep Ongkowidjojo, Se, Ga, Pe, Ba: Rm: ngorowidekno djo Ongko: budal, Setrat kolo birowo bolo, Rm: ngayupake Sumbodro, budal.

Ngamarta Pri Puntodewo  Seno Nakulo Sadew, lagi wawancoro ketekan Kolobendoro, matur yen Gadud marung toto, Seneng marang bibine Sumbodro, Seno ora saronto budal, sigeg.  Setrat Pringgodani, Arimbi Gadud: matur kang Ibu, di palanggono mpumpat, tetep seneng ingkang bibi lagi podo rerasan, tekane Seno tanpo toho-toho Gadud di ajar.  Anoman mrepegi Seno di pambeng mendo bab lakone Gadud Anoman bakal sanggup ndandani sawise Seno di utus ing Madukoro, yen arep weruh babare lelakon budal Sigeg.  Setrat Gadud lan Anoman, Anoman dawuh  supoyo diterusake, lan sajrone di utus ono bebono: 1. Kudu kuwat nadahi pulanggeni, 2. Biso nggambar janoko, 3. Biso ngungkum koyo pangungkrume janoko gadug krungu pangandikane kangwo bangeting sungkowo budal, di duni Narodo paring dawuh biso kasembadan kakarepane, saranane kudu njunjung ing taman kadi lengeng Gadud budal sigeg.

Taman Kadilengeng Dw: Banowati sunging Purbowicoro, prelane ngundang sungging tutug ing koco walike 64.

 

LAKON TJALON LANANGE DJAGAD

Krendowahono, Pr: Djoko Lelono, Pt.Krendojani, Rm, arep nyuwun calon lanange jagad ing kayangan, budal.

Gadud iyem arep nggaleki murcane Janoko, ketemu Pti Krendijani di takone kondo yen arep nyuwanake Ratu gustine Joko lelono dadi lanag jagad, prang sewangan, sigeg, setrat gadud: kepetuk Janoko di dangu matur yen mentas prang kro Pt; Krendoyani, arep nyuwun lanange jagad, janoko Krungu ature gadud: banjur di ajak nggoleki ketemu patih.  Krendoyani prang Pt: kalah di cukur bali matur Purwodosono, Jokolelono budal nngoleki Janoko.  Budal ketemu janoko prang Jokolelono kalah mplayu nedyo munggah kayangan budal.

Kayangan  Guru lan Narodo pepak Porodewo kesowanan Joko lelono nyuwun dadi lanange jagad banjur di pasrahake Joko lelono budal, tekne Janoko, lanange jagad di suwun, wis di pasrahake Joko lelono.  Janoko bali tanpo pamit, Narodo mbenerake janoko di tundung guru Narodo lungo nedyo mbelo Janoko budal.  Setrat janoko ketekan Joko lelono prang Jokol: Ngoncati janoko nedyo topo, bareng janoko topo gawe ganjinge kayamgan Guru mudun nedyo mbadarake Janoko.  Janoko topo di gugah Btr: Guru ora kerso wungu di sotake dadi sendang.  Guru bali kayangan larang banyu kawah condromuko asat.  Guru bingung awit banyune ono sendang kabeh sigeg.  Setrat widodari podo ora betah sumuke podo medun golek banyu kanggo adus.  Setrat sendang ketekan widodari podo adus, Sendange biso ngundang widodari seneng banget, kocap Btr: Guru ing Semuduko nedyo arep ngumpet sumbere Sendang mendo-mendo dadi petruk, sigeg Narodo weruh guru dadi petruk Narodo dadi gareng, petruk arep adus di adang gareng perang podo badare.  Guru maleh wanito kang ayu Narodo maleh Janoko, wanito arep adus ora entug bareng di tubruk maleh guru, guru lungo maleh panah Narodo nyedaki sendang di malehno dadi Janoko di dawuhi lan Janoko di dadekno saratomo, gaman loro podo prang badar dadi janoko lan Btr: Guru-guru di umpah-umpah Janoko lan Narodo, Guru nyuwun apuro bali makayangan karo Narodo bab Lanange jagad di utus nyuwun karo Joko lelono budal, golek Joko lelono, ketemu Djoko lelono, prang karo Janoko Seno kalah nyuwun tulung Kresno Djoko lelono Pt: Krendoyani di cokro badar Bt: Kolo lan Dargo Betari Lanage jagad tibo janoko podo kumpul Kresno Pandowo pepak ing Ngamarto Tancep Kayon.  Perlu di utus nggambar sakdjrone taman, wis  rampung Bonowati mbelo, Gadud teko, prelu golek tukang gambar, sungging.  Purbowicoro sanggup ndar mandjing ingkangtdinggelung di arani Gadud: Sungging budal

Madukoro, Kresno Bolodewo, Seno, Sumbrodo, Legi podo rembukan tekane Garis rowo.  Samyemboro di wiwiti Garisrowo lagi tungkuli Pulang, gen iwis Klenger bali, Bolodewo wis  marem,  tekane Kolobirowo ugong leboni sayemboro di temoni pulanggeni mati urip, mati urip banjur di kon nggambar yobiso presis, banjur utus ngrungkum ora biso, terus di utus mundur.  Tekane Gadud di utus nadaki pulanggeni kawad di utus gambar ugo biso presis, terus ngungkum, nanging di kabeh kudu merem pangungkrame podo presis Janoko.  Sumbodro nyuwun di kungkrum maneh podo merem bareng sumbodro krungu pangungkrume presis Janoko melek sungging Purbowicoro bali ing kantinggelung maneh.  Banjur Gadud di aupno karo Sumbodro during nganti rampung, ketekan Kolo Birowo sabalane prang Gadud di banting Purwocoro metu soko kanting gelung badar Janoko,  Kolobirowo prang Pandowo kalah Kresno ngundang Anoman Yikmodo Someta soko Kolobirowo di buru Anoman dib rug Gunung Kolobirowo di pateni Pandowo tayungan kumpul Kresno Pandowo Tancep Kayon.

 

 

LAKON DJULUNGWANGI

Setro Gondo Lamayu.  Djulugwangi Pt: bolo lelembut , Rm: arep ngentas ramane Pandu ing naroko kan nagih Guru budal sigeg.  Prepatpanasan, Bromo dewo pepak, ketekan bolo utusan julung wangi prang utusan kalah bali sigeg.

Rahtawa Abijoso Ponokawan Janoko njorow widekno Pandowo lan negoro Abijoso ngutus bali marang Janoko budal sigeg.  Setrat Gondo lumayu Gondowangi tekane ptimatur yen di utus bali dewo. Juluwamgi munggah dwe ing kayangan budal sigeg.

Kayangan Guru lan Narodo, kesaru tekane Julungwangi Guru di umpah-diumpah di kon ngentas Pandu ora gelem prang Guru kalah nimbali daut  jowo di utus prang, dauti prang kalah, Guru nedyo madun ingarco podo nyuwun tulung Kresno di buru julungwangi budal.

Dorowati Kresno Sombo, pepak , ketekan guru supoyo biso mbalikkake julungwangi Guru pasrah moso borong karo Kresno Guru bali, Kresno nemoni julungwangi, ketemu di takoni opo perlune nganti soroh amuk ing kahyangan matur yen arep ngentas bapake Pandu di alang-alangi guru.  Kresno dawuh Julung: Supoyo bali, ora gelem prang, Kresno kalah, matek aji dadi boto mekso kalah.  Kresno di sebut katut maruto ora kaweruahan tibane sigeg.  Setrat Megomalang Julungkepipit ngrasani Julungwangi anggone ngentas Pandu, ora koyo tibane Kresno bingung, bareng noleh ono wujude manuso, djebul wis ngerti Kresno, ditakoni julungkepipit isih tunggale Pandowo, Kresno rumongso kalah kasajidan kresno diaturi di penging mbantu Guru margo luput tindakane, Kresno diutus ngentasake Pandu, Kresno budal ing kayangan.  Madeg kayangan Guru Narodo Ketekan Kresno, Krtesno ngumpah-ngumpah Btr; Guru-guru yen kang jejerake Cingkobolo lan Bolouopto Krewsno budal goleki.  Cingkoro Bolo di takoni Kresno, dikon ngentas Panfu ing Naroko dikon nguwor Madrim ing Swargo budal, Pandu  di entas di wor Madrem ing Swargo, Sigeg Kresno arep bali ing Ngamarto budal sigeg.

Ngamorto Puntodewo, Poro Pandowo pepak, Rm: ilange Kresno ketungko rawuh Kresno dawuh yen Panda wis di entaske ing Swargo di wor Madrem, Banjur dawuh Purwowasono Kresno dawuh yen ono buto lan ngaku-ngaku tunggale Pandowo supoyo pandowo biso mbalekno, Pandowo budal, kepetuk Djulungwangi prang Julungwangi biso di undurake Seno, Julungwangi kepetuk julungkepipit  bali golek Seno kepetuk Seno prang rame julungwangi lan julungkepipit ialng manjing seno.

Kresno dawuh supoyo Pandowo podo kumpul ing Ngastino marto Pandowo kumpul Tancep Kayon.   

 

NLAKON KRESODUTO                                                                                         

Ngastino, Suyudono Saljo.  Bardopati kurowo pepak rimi negoro bakal di pasrahake poro pandowo lan wis di tampo, kesno rawoh kondo yen dino Respati manis Pandowo bakal tibo ing Ngastino. Suyudono ora sambung, bendari krangka ture kresna, ora setuju, kresno oncat,suyudono dijunjung poro kurowo prang Barorotoyudo kudu diwiwiti suyudono numpak kreto kurowo budal, bende ngungkung, karo beng weruh setiyaki dikroyok, mulo setiyaki biso kanggo

Loro Setiyaki dikroyok kurowo kresno mudun soko Ngwijati prang kresno tiwikromo nedyo numpes kurowo sakdjam kurowo pating slebar podo nandan tata karodo mudun kreskno diatwi lakar, diaturi iling, lan bratoyudo kudu di wiwiti yen siro numpes kurowo, Barotoyudo wurung.  Karodo bali kresno miwiti barotoyudokudu di wiwiti sigeg.

Ngawonggo Kunti di adep janoko, janoko nyuwun pamit supoyo unggal pajurit poro Pandowo, janoko di pangestoni budal, Karno teko,  takon, anggone perang mungsuh janoko unggul, opo asor, diwangsuli asok kunti di ajar, kresno weruh di pisah karno dipancal badud karno mlayu.

Wiroto Maswopati, wratsongko, utara, ponokawan, di dawuhi mbantu pandowo njujukgo ing kuru seto.  Bocah loro budal diderekake ponokawon, ketemu kurowo prang kurowo kalah, Sengkuni lapor budal.  Setra suyodono  Darno, ketehan Sengkuni matur kurowo kalah, Darno dadi Senopati, kepapag, wratsongko utoro, prang botjo bloro mati, Semar lapur.  Maswapati, semar di utus mungoni anggone topo seto, semar budal bunung goto  kurang sedino sewengi diwugoni semar, seto pasutapane bungkar budal djam sewelas bengi, ora ketang sambung obar, seto kepekso soroh amuk kurowo mawut akeh kang nandang tata, Swengkuni lapur, yen kurowo kalah, Bisma ngadeg senopati, prang, Si bisma kaseser kreta ka godo anjur sawalang-sawalang si bisma di buru ambyuring samodyo ketemu kang Ibu dewi Djempini Bisma kaparingan tjunduk dandang budal.  Seto bareng weruh yen bisma ngasto pasoko tjunduk dandang, Setokojo wis weruh tutug timangsa ne pati.  Sero sedakep jero batin sigro katamaki pusoko tjunduk dandang, seto mati.  Maswopati nedya takon kresno budal.

Ngamarto Pandowo lan Kresno ponokawan kerawuhan maswopati, Kresno arep murungake Borotoyudo Maswopati ora mirengake kresno diatruri yen Seto tanding marang Bismo tumekeng leno, Kresno nayogjani penyawune ingkang ijang, Kresno di lungguhake dalange, Borotoyudo kabeh podo yembah kresno ngaleh lungguhe.  Kresno takon semar, sopo sejatine musuh Resi Bismo, semar ngumutake, naliko lakon sentanu nomong patined parusodo, patine ambayun ing putri Tjempoloredjo kresana sambung yen ngono Sri Kandi musuhe sri kandi b udal mapagake Risibismo, Bareng tanding Sri Kandi kepanjingan sakmane Tjambayun Bisma satemah luluh bajuang gane, gamane Bismo di paringake Sri Kandi di utus kanggo njirnakno deke, gaman di tampani Sri Kandi enggal di tamakno satemah Resi Bismo yubuh, katjedaki Kurowo lan Pandowo, Bismo megab-megab jaluk nngumbe, kurowo ngepekno banyu bening Rismo moh, di pekno karo  putu Pandowo banyu comboran jaran di unjuk, jaluk bantal jaluk pajang, pajang akhire Seno nggowo kanggo pajang dibedalake Ringin, Kurowo yengguh yen kanggo ngebregi, kurowo podo mplayu Bismo madjekake Pandowo supoyo unggal perange layan di obongh, Pandowo kumpul tancep kayon.

 

 

 

 

LAKON LAIRE SOMBO

Parang Garudo Rd: Manilo Sombo Rd. Djojowikoto, Bab Pepal Rini: Nedyo ngajunake Widodari budal sigeg.

            N adeg ing Mprepa tpanasan, poro dewo podo joyo ketekan bolo prang garudo prang sigeg.  (2).  Alas Gunodewo Ponokawaarep golek titidoman kembang sarine jagad sigeg.

             Gunong tunon djembawan kesowanan kang wajah ganedewo, tokoh kembang sari neroso sarinejagad, Gunadewa dikon manjeng ing jagad djem baojan, ing kono weruh putrid luwih endah manjing ing hargane ganodewo-ganodewo banjur bali disik, sing di arani kembang sarine,roso nyegat nedyo manjing ing djembawati sigeg.

            Dorowati Kresno lan garuwane Djembowati tekane Gunodewo panokawan djembowati kepanjingan kembang sarine roso sarine jagad,banokar di pitoni, sigeg.  Setrat, kolo barum Baru klinting, arep nyolong djembowati budal.  Kresno lan kang garwo sare, kolobaram jupuk Djembowati, kresno nedyo nyuwun bantuhan Pendowo budal,

            Ngamarto Pendowo pepak kerawuhan kresno nyuwun tulung garwane ilang, Pendowo budal, ketemu kolo barum lan bara klinting.  Prang pendowo di tinggal oncat, Janoko nglenang sukmo, setrat kolo barum, di sirepi Djembowati Kresno lan barum teluki sigeg.  Madeg ing Dorowati Kresno lan gunodewo ponokawan kesowan janoko ngaturake Djembowati banjur nglahirake kakung, di jenengno Repadmojo sigeg.  7.Kalangan Gara lqan Narodo di dawuhi supoyo jaluk jogo putrane Kresno Narodo budal setrat kresno kerawuhan Narodo jupuk putrane kanggo jogo ingkang di da prang lan Manilo Sombo lan Garadapakso, loro-loro ne manjing ing Sombo di pasrahi negarane Parang Garudo dibalekno kumpul ing Dorowati Tancep kayon.

Byemo, Byemi Hakmyonowati & Manibosombo

Prang Pandowo kalah, kresno ngundang Anoman yikma di lau Anoman bali ing Gunung Sipem sigeg poro pandowo kumpul ing Ngamarto tancep kayon.

 

LAKON KRESNO RANTE

Gunung Sijem Pri Yekmo doso, kahadep poro wodyo  lan di adep Bomo Naroko suro pimejen bomo kepengin ngadi poncosono, su[oyo bias ngaturake pergiwo garwane Gadudi Bomo sanggup budal di iring poro wodyo bolone yikmodoso.  Sigeg pasewakan bab.

Saptopyatolo, Sji Onto bogo, Ontowati, Ontoredjo-ontoredjo pamit arep tilik badudi: nandang gerah ing Pringgodani budal, kepetuk parajurit sabrang, prang sabrang kalah mumdur, ontonine rusake sigeg.

Kasatriyan Madigondo, Sumbodro, Ongkowidjojo sakponakawan, Ongko perlu pamit tilik gadudi ing Pringgodani budal.

Purbojo, Rdi Gadugi lan garwo Pergiwo kesowanan ongkawidjojo lan Ponokawan¸Gadag nandang gerah madal salwireng tampi, kacap Bomo pasang sirep pengiwo ditjiro budal, poro ingkang nenggo podo kaged, Arimbi dawuh para putra supoyo nggoleki budal ing jobo ketemu Bomo prang dp pateni pergiwo di gowo bali sigeg.  Ber Kresno ngangklang weruh lakone Bomo di aripake, Bomo mplyu, kresno duwe penemu yen magangan senopati kang di tompo gadud , arep di suwun karo garwarep di ulungake putrane Bomo yen ora Sombo, kresno ing pangajab arep munggah kajangan budal sigeg.

Madeging Kayangan.  Gara lan Narodo Rm: Gadag anggone nandang gerah, mongko paringan caping wodyo pinongko belsit Senopoati Barotoyudo during di jupuk, ora suwe anggone repasan tekane kresno perlu nyuwun caping wodjo daweke gaded: awit ramongso dadi dalang Barotoyudo aku, arep jaluk, lerep yen ora di wenehake, caping di pasrahake kresno.  Kresno budal.

Madeging ing Tindjomojo Dres anolowati dawuh Wisang geni di dawuhi Ibune supoyo tilik anggone nandang gerah Gatutkhoco wisanggono budal,  munggah karangan nedyo nyuwanake caping widyo pinongko beslite Gadutkhgoco budal.  Ketemu BritriGuru diunek-unaka ke, Guru kondo yen diaturake Kresno wisangangi budal arep nggoleki kresno, ngundang Ontoseno bareng budal ing ndalan kepetuk Kresno, di ani-ani Onto dikongkon mbondo, Kresno di bondo digowo ingarsane Pandowo budal.

Poro Pandowo podo tilik Gadud anggone gerah sojo nemen modal salwiring djampi ora kerso ngendiko, tekane wisangi Onto seno  nggowo Kresno di bondo, di werohnno poro pandowo.  Kresno nyuwun ngapuro bandan nyuwun di uculi-uculi yen biso djampi Gadud kresno sanggup Gadud di usadani ora warus, Wisanggeni matur, Kresno di kon nganggoni caping wdoyo marang Gadud bareng gadud di anggoni caping wodyo nirmolo temah jati dpati satemah mulyo.  Ketakon yikmodoso jaluk Endang pergiwo.

 

 

TAKON DJOJO SUPEN DJOJO SAMPURNO

Ngastino Suyudono Durno Kurowo pepak.  Rm, ilange Lesmo nowati, Durno matur yen sing nyolong Basukarno awit sing ora ono sowan, Kurowo di utus nyekel Karno.  Kurowo budalo sigeg.  Madeg Ngawonggo Basukarno rerasan wis suwe ora sowaning ngastino, ketekan kurowo arep nyekel karno, prang Karno ancad.

Ptpi Bang Sumirat, Dw, Kewumowati putro loro, djojo Supeno, Djojo Sampurno, takon Ramane, Ibune dawuh yen ramune iku djono kudu koh limpe, awit ora ngerti totojromo Djo: Supeno budal lan Punokawan, Djo: Sampurno nututi melu budal sigeg Setrat Karno ing tengah alas, kepetuk Djo: Supeno pono kawan di takomi yen arep golek ramane Rd: janoko di daku yen isih pulunane, ora suwe ketekan djo: Sampurno matur yen ora aku ora biso nemokno malingi Lesmonowati, di utus nunggu sedelo, Karno ara percoyo, djo; Sampurno bali Karno di dukani ojo nganti ketekan.

Gowo Siluman jim kapar patih Buto.  Gandrang Lesmo nawati, ketekan Djo: Sam: Bali Sigeg.  Setrat Karno lan Supeno apdi ketekan sami nggowo Lesmonowati di pasrahake Karno lan Supeno di bali ngaturake ing Ngastino budal yen ono belnae Karo aku tanggong jawab sigeg.

Ngastino Darno Karowo Pepak.  Tekane Djo: Supeno ngaturake Lesmonowati di tompo Djo: Supeno di utus sopo ing mburi disik.  Kurowo ngiro yen sing nyolong Djo: Supeno dewe.  Karo ngreko patine Supen, di gasangi mowo racun  Supeno di ajak dahar di bujuk Supeno daharr sakolo mari, ragane diwor di djenag ing dadi Sampurno teko l;an apdi takon rakane, di bujuk Durnolan sengkuni di sogati jenag wor-worane ragane supeno, Jenag  di dahar entek da dine di untal, Darno Sengkuni mplyu, dadi di lepeh wadjud Djo: Supeno, di ajak mburu wong kurowo, kepetuk prang, karo wokalah, jaluk tulung Kresno, Durnokete mukrisno lan Pandowo, Dje Pandowo di sxuwuni tulung darno, budal kertemu Djo: Supeno Djo: sapurno ora di daku prang.  Kurowo Pandowo kalah Kresno ndeleng yen sakyangwenang Kresno madya sampurno di sembah Sjiwenang dawuh marang Kresno supoyo bocah loro di dakokno Janoko, banjur bocah loro di daku poro Pandowo kumpul Pandowo pepak tancep kayon.

LAKON  SRIMAKUTOROMO 

Ngastino Durno Karno Kurowo Pepak suyudono dawuh supoyo munggal gunung ora liyo Kar no di utus mboyong Bgwi Kisowosidi, awit kang kagungan wahyu Makutoromo karno budal  di iring Kurowo ing perti Kutorunggu sigeg.

Kutorunggu Bgw. Kisowisidi Anoman Maenoko Djadjag Situbondo Kabeh podo rembug arep anggo leki sangkonpa rane dumadi, ketekan karno lairing poro  wadyoku rowo, perlu arep golek wahyu makutoromo, yen ora Ngastino dadi pasulayan prang, Anoman diwekas ora keno prang marang karno, kaeno aku dewe kang tnding Anoman budal, Kurowo Mundur Kisowosidi adu arep marang Karno, Karno kalah ngelepasake kanto di saut Anoman Karno pepes bayuanggone lolos soko paprangan ora bakal bali yen during biso Kuno bali ing Ngastane.

Rahtawa Abiyoso Ponokawan, Abiyoso dawuh marang Janoko supoyo budalo ing gunung kutorunggu ngupoyo Wahyu Makutoromo , Djan: budal.

Madeg Pret: Degsono utowo Singgelo Tri Bisono Pt. Padyowastoro. Pt: biso warno Putrane.  Ora patih jo apik.  Wibisono ing batin arep golek pankswane Pr; Roma kang wus suwargi Wilisono ngeningake cpito kamg metu nepsupatang prakoro, Nugroho mahanani dahar nendro.2.  Lodro Mahanani atmo, 3.  Sukardo mahanani ke bendahan, 4.  Nimpunolmulimah mhanani nunggal rogo lan atm, podo tahan Swargo, di dawuhi supoyo nyegat ing sakngisore Gunung Kutorunggu, budal sigeg.  Setrat Janoko dicegad  Buto papat parng Janoko asor; ngeningcpito metu geni buto kabesmilang janoko nerusake laku sigeg.  Setrat Pertapan Katorunggu Bgwi Kisowosidi  kesowanan Anoman ngaturno Kunto, nanging Anoman keno doso patang prakoro Siji gawe susah lan gawe pepeskarno.  Loro; ora percoyo marang Guru telu ngendak gunaning liyan kapekso doso marang kang wis angsung kawiriyan, dosane Karno Anoman kang njogo, doso kaping papat.  Siro laku culiko ngrebet darbeke liyo.  Ora adu kawidyayan iku kelebu doso supoyo biso nebus doso supoyo Anoaman topo ing Gunung Kendali sodo budal, ora suwe tekane tribisono pasulayan marang kisowosidi prang Kisowo: Kasoran, matek aji wisnu murti dadi buto, wasppdo tribisono sakolo, nyembah, Kisowosidi bongkar lukar adu arep karo Tribisono tinggal rogo ocat sukmo, ora koyo sukmo karno, kang mprepegi rayi Tribiso: sakwise Tribisono banjur ngajak bebarengan Kumbarkarno, bingung tanwerah margo, bali ing arsane Kisow, podo nyuwun margane kasidan jati.  Tribisono banjur kapaido, lan terus di ontapno, kumbo karno ugo di tuduhake supoyo nyegad Satriyo kang juju ring sak lengkenging Gunung Suwilo Giri budal sigeg.    

Ngamarto Puntodewo Seno Nakulo Gadad Seno di utus nggoleki Janoko, Seno budal lan Gadudkoco dingantoro, sxeno lumaksono kletemu kumbokarno prang  Kumbokarno manjing sajiwo marang Broto Seno sigeg

Madeg Kesatriyan Madukoro Sumbodyo, srikandi Rm; Muryane janoko, podo mesu budike rawuhan Narodo, Sumbodyo Srikandi di dakekno priyo, di jenengake, Sintowoko lan kandiklowo, diutus golek janoko budal, ketemu gadud: prang Gadud kalah di pek anak angkate satriyo loro budal nerusake laku, segeg setrat seno ketemu kambokarno prang manjing sakroyo karo seno, seno nerusake nggolek janoko budal.  Setrat kisowosidi ketekan Janoko di wejang marang kisowosidi Asto broto, lan di utus mbalekno Kanto, ketekan seno, podo bagen binagen, ora suwe ketekan Sintowoko lan Kandihowo, nguman-nguman kisowosidi dadi prang kisowo: badar Sumbrodo lan srikandi banjur podo bali, setrat karno ketemu janoko ngaturake kunto di dangu matur purwowasono prang karno asor mlpyu di cegat kurowo ketemu poro pandowo prang kurowo kalah Pandowo Kresno Kumpul ing Ngamarto Tancep Kayon.

 

LAKON PARTOKROMO

Darowati Kresno Bolodewo Panggowo Pepak.  Ketungko Gadudkoco nglamar utusane premadi, Bolo dewo, ugo nglamarake Gulisrowo, gendeng kedisikan Gadud bolo dewo duwe bebono marang gadudkoco kekudangane, siji Kebandanuputral panggung sungu ma;144. Loroi Balidomo skanggo pelungguhane nganten, Telu: Kreto djolondo ro djaran sekembaran songgorumbi songgoromo sing ngusiri warono seto, papat pengapit Komodjo komoratih, limo pengiringe Widodari Seketi kurang siji, Nem, Gamelan loko nonto, Pitu Gunung Prasu Gajah situ bondo, prang seratan spasewakan di bubarake sigeg.

Poro Kurowo nunggu Bolodewo teko mampangake Gadudi prang kurowo kal;ah gadud mundur, Kresno dawuh supoyo ngolek tukon dewe-dewe sigeg.

Madeg Ngamorto Abijoso lan Pandowo Pepak Pahlawan, tekane Gadad matur purwowasono, Abijoso dawuh sing golek kebo ndanu gadad ing setrogondolumaju sing baledomas Ketekputeh Seno ngiras Gunung prasu Gajah situbondo ing segoro kidul kanggo cek, Gamelan lokonoto komodjojo lan Ratih Widodari Premadi ing Kayangan wis cukup pembagehane dewe-dewe podo budal sigeg.

Sertrogondokamaju, Dadungawuk angon Rebanonu: 144 gadud weruh kebo di giring prang Dadungawuk njarakake, gadud budal.  Digantoro kacopo Tribisono ing guwo Singgelo, katangkuli gadudikancoko p, Gadud takon babekencono, di dawuhi, di utus jupuking kendali sodo, Gadud budal di wekas supoyo djowobo nadyo kang nunggu palwogo gadud nyepelekno bareng weruh bale di jupuk tanpo di jawab kacopo Anoman kesorotan balekatjono di tututi, baledi pancal kabur ing Samudro prang Gadud di kruweg mpripate coplok, Sambad-sambad namane Seno, Anoman kaged Gadud di takoni yen putrane Seno, di daku ponakane, awit seno iku tunggal guru gadud mpripate di genti Netrokumolo awase pitung pos pesagi lan gadud di penging kondo yen lebar gelut, awit Seno iku dagel ketekan Seno Gadud matur purowosodo Anoman di kongkon jupukno di sanggupi Seno lan Gadud budal sigeg.  Setrat Premadi Punokawan arep golek tukangame lan lokononto, kelingan duwe samping panjing Sarupe Bami Suparto jim naliko lakon seno babad.  Sumpeng dibukak jim supoyo teko, di iutus golek Gamelan lokononto budal ing kayangan, Premadi ugo ing kawido dareni nangeng Semardi di utus ing ngisorwae, bareng Premadi munggah di cegad tjingkoro bolola Boloutopo, Ora okeh.  Premadi bali matur semaryen ora oleh mlebu, semar maring-maring munggah ketemu tjingko Boloupoto di uni.  Banjur Premadi di parani Semar bareng mungguh sigeg.

Karang Kawidodaren Tjokrokembang.  Kesowanan Premadi lan Punokawan di takoni Komodjojo, Komoratih yen arep ulem-ulem awit arep dadi manten, banjur podo di apit numpak kreto bareng-bareng mudun ngiring poro widodari podo budal ngiring Premadi, terus gamelane pisan ugo kanggo ngiring budal setrat Gunung proso gajah situ bondo ketekan Seno Gunung lan gajah di ajak Seno ngiring Premadi budal  sigeg.

Ngamarto Abijoso Kunti podo ngareo-ngarep anggone nggoleki tukon ketekan poro wajah wis podo nggowo tukon, kabeh kekudangane wis cukup.  Abijoso dawuh supoyo enggal ngarak budal. 

Darowati Kresno Bolone wis pepak.  Tekane pengantene Pandowo Premadi di aupoke, Bolodewo soroh amuk, poro putro-putrone Pandowo metu ing alun-alun prang, bolodewo wis di iring kang raji Burisrowo, ngoncang Nenggololo Pandowo mundur, Kresno ketemu Premadi lan Sumbrodo, di utus runtung-runtung nyerahake nyuwun di pateni bareng, Lan di utus ngeling-ngeling patine kurondogeni.  Bolodewo budal, kepetuk pemgarake nganten Kurowo mundur, poro Pandowo kumpul ing Darowati Premadi di tambah jeneng Partokromo, awit anggone golek kekudangan, di bantu jim suparto.  Tancep kayon. 

 

LAKON  DEWOKARITI

Gunung siyem Pringimbi Tikung pepak Porowodyo.  Rm, arep golek panjing Pri Rromo, arep di pateni Pt: di utus mateni Kresno ing Dorowati, iku surupe Pri Romo Pt. budal sigeg.

            Darowati Sombo Pepak ketekan utusan Gunung Siyem pasulayan dadi perang Sabrang Kalah bali matur gustine budal sigeg.

            Rantawu Abijoso, Ponokawan Ongkowijoyo.  Ongkowijoyo prelunjoro widekno marcane kangromo sokokosatriyan Abijoso dawuh ora susah di sorowidekno, ongko di utus bali budal sigeg.                                                                                                                                                 Darowati, sombo bingung awit kresno ora ono, ketekan Prabu Ngimbitikung prang Ngimbitikung asor bali ing pangajab arep bangkit sowan ing makame Prabu Dosomuko iyange, gowo arak.  Ngimbitikung budal sigeg.

            Karang  Pradesan cedah Dorowati, Bgw: GUntono lan Guntini Sejatine iku kresno lan sumbodyo banjur podo arep ing kayangan nggoleki janoko budal, wujud kresno sumbodro sigeg.  Kayangan Cokrokembang, Prabu Kariti di kepung-keoung poro widodari, podo seneng-seneng kresno lan sumbodro weruh, Prikariti di sawat kembang cepoko karo kresno keno dadane semaput.  Kresno lan Subrodo bali dadi Bgw: Guntono Guntini maneh, kariti ora nari makno wong loro di buru ketemu ulis wujud Bgp; prang suwe podo badar dadi kresno lan sumbodro, janoko di ajak bali banjur podo budal setrat sombo sejaki udowo ketekan Pr: Ngimbitikung prang rame prajurit Dorowatika kalah nyuwun tulung pandowo prang pandowo kalah, kresno lan janoko rawuh negarane di anggo ajang prang kang tundone gawure rusake prodjo, musuhe ora baen-baen kresno ngundang Anoman ing kendali sodo Anoman di dawuhi njirnakno leleteke projop dorowati.  Anoman sandiko budal bareng Anoman maju Dosomuko kang manjing ing Ngimbitikung mplyu di buru Anoman Pringimbitikung di pateni Kresno Pandowo kumpul ing Dorowati Tancep Kayon.

 

LAKON WISANGGENING MALING

Ngastino Suyudono Kurowo Pepak.  Suyudono Takon Durno, bab maliyening taman Ngastino, Durno matur, yen seng dadi maling Ongkowidjojo, Suyudono ngutus Sengkuni supoyo mbondo Ongkowidjojo budal poro Kurowo sigeg.

Sabrang Poro Rojo arep nglamar Lesmonowati papangan Kurowo perang Sabrang kalah bali segeg.  Pertpan Pandawangi Dwi Sekeli Rd:Gondo Kesumo Rd: Gondo Sampurno lan Poro Ponokawan.  Gondo Kesumolan gondo Sampurno podo takon ramane, ibune dawuh, yen ramane iku Sejatine Satrio penengah Pandowo, nangeng yen Rd: Gandoke Sukmo nggoleki ramane, ora keno ngerti lan poro Ponokawan marang Rd: Gondo Sempurno awit bocah ora ngerti toto kromo.  Gondo Kesumo budal nglimpe kang Raji-raji gondo Samourno teko ngerti yen kang Roko golek Sudarmane, nututi Sigeg.

Ngamarto Puntodewo Kresno Pandowo Pepak.  Lagi podo njagong ketungko Sangkuni, matur yen di utus mbondo Ongko: awit dadi maling ing Ngastino, corone taman janoko nesu kang putro kang putro di bondo Kresno Ndangu Sangkuni sajrone siro budal rene, malinge siling Taman opo ora ono, Sangkuni matur yen isih Ongko di dangu matur, yen wis lawas ora nate tindak-tindak Kresno dawuh ongko supoyo biso nyekel malinge, ongko di uculi budal ing Ngastino Sigeg.

Taman Ngastino Lesmonowati Emban, Podo rombongan yen ndwe tresno marang Rd: Wisanggeni, ora suwe rawuhe Wisanggeni podo seneng-seneng ing papan pesarehan, ketekan Ongko: lan Sengkuni Rd: Wisanggeni manjeng ing busanane Lesmonowati, ing suweng, ing Premiti, Lan liyo-liyo nanging Ongko di pateni, Sengkuni mplyu matur ing Ngastino Suyudono Bolodewo.

Ngastino Ketugko sangkuni matur yen Ongko: mati di pateni maling Sengkuni budal golek Darno, Darno ndelik kecekel Kurowo arep di ketok gulune, Aswotomo ora nari makno prang Aswotomo di pikut arep kanggo bukti yen sing mateni Ongko: Aswotomo, Aswotomo di aturake ing Ngamorto budal sigeg.

Ngamarto Kresno poro kadang Pandowo Pepak, lagi podo rerasan, sengkuni sowan, matur yen Ongko: di pateni maling Aswotomo iki malinge dibondo ketungko sowane Gondo kesumo Lan Gondo Sampurno, di dangu matur yen putro Janoko saksi Ponokawan Janoko ora ngaku, Gondo sampurno weruh Aswotomo bandan di uculi karo ngumpah-ngumpah Kresno lan Pandowo awit, ki dudu malinge, ora biso nyekel yen ora aku.

 

LAKON PETRUK JANJI

Ngastino Suyodono, Bolodewo, Karno, Kurowo Pepak. Remi ngrabekno Sarodjo Kusumo entuk putro angkate Kresno Kusumo Ayu Kusumowati. Bolodewo kapatah nglamarno mos barong lan ba Sukarno, ditutno bolo Kurowo budal sigeg.

Dorowati, Kresno, Sombo, Setyaki, remi nduwe putro angkat kesumo wait, dadi panjang kidung, soko endahing warno. Kesaru sowane petruk matur bingung awit kelangan bojone, nediyo nggoleki garwone. Kresno dawuh ora susah digoleki, diijoli anak angkate nedyio petruk didaupno, petruk sanggup, klilian pamit arep matur semar budal ketekan Bolodewo, prelu nglamar Kusumowati. Kresno matur yen wis kadung janji marang si Petruk. Nanging yeng Koko Prabu biso mbatalake Petruk nyamanggakno Bolodewo lan Karno budal nedyo nututi petruk ing ndalan ketemu Petruk di dipambeng ora gelem dadi perang Kurowo kalah. Karno namakno gaman kunto-kunto bali malah jagongan karo Petruk. Genti Bolodwo ngoncang pusoko ning golo mburu Petruk. Petruk bareng weruh yen Bolodewo ngoncang nenggolo Petruk mlayu. Kresno mambengkang roko, gandeng Petruk wis oncat, dililani sak mongso-mongso biso ngarak nganten soko Ngastino Bolodewo budal sigeg.

Lampesireng Semar, Gareng, Bagong, remi podo ora sowan bendoro awit lagi mikir ilange Petruk sigeg.

Setrat petruk nedyo mlebu alas wedi yen dipateni Bolodewo turut-turut alas kanti nalongso. Wisanggeni ngangklang nedyo ketemu Petruk. Petruk ditakoni matur Purwa Wasono, Petruk didandani dadi bagus dijenengake Bambang Wasesojati, diutus mlebu ing taman Darowati dadi maling aguno lan dicampang Wisanggeni budal.

Taman Dorowati Kusumowati emban ketekan Bam Wasesojati, podo andum katresnan emban nedyo lapar Kresno budal. Kresno dilapori emban, budal ketemu maling perang kresno kalah, nedyo nyuwun bantuan Pandowo budal.

Ngamarto Ppi ketekan Kresno nyuwun bantuhan pandowo perang podo bali awit diblakani karo malinge. Kresno nemoni Semar, Semar budal bareng Semar mlebu ditemoni Wisang. Semar bali mboboti supoyo Kresno mbatalno nganten Kurowo. Kurowo teko ditrambul perang karo Pandowo kusumowati dimalehno bojone Petruk. Kresno nyeranh Wisang ngaturi poro pepunden supoyo ngundurno Kurowo. Kurowo diundurno Sinotajung tancep kayo.

Kresno dawuh moso barong, bocah karo budal sigeg

Setrat Lesmonowati Wisanggeni. Podo suko-suko ketekan Gondokesumo Gondo Sampurno punakawan perang Wisanggeni biso kapikud bocah loro, arep dipateni diaduni Narodo, yen iku iseh sedulurmu dewe. Narodo bali bocah teko podo golek ongko-ongko ketemu diuripno, banjur podo bali sowan ing ngamarto, Ngamarto Kresno Pandowo pepak ketekan bocah telu didaku putro marang Janoko.

Tanjep kayon

 

LAKON BIMO NEGES

Ngastino, Suyudono, Darno, Karno, Aswotomo, Sengkuni. Romo Barotoyudo supoyo unggul Kurowo, Durno matur yen Seno Murco, Pandowo wis ringkih ora suwe karawuhan Kresno. Durno suyudono nyuwun palilah supoyo projo ngamarto kablenget pemerintahan Ngastino. Kresno ora setuju, Darno sambung diumpah-umpah Kresno. Aswotomo ora narimakno dadi pasulayan rembug Karno ora narimakno, Aswatomo diseret Karno, Sengkuni usul supoyo Kresno dikuncoro, Kresno dilebokno Kuncoro, ora suwe ketekan jakso aran Pati Amongjati, prelu diutus sedulure telu njabel negoro Ngastino. Diutus nunggu njobo. Suyudono dawuh supoyo misaho nggone podo pasulayan Karno lan Astowo budal sigeg.

Pesanggarahan Kuruganggo

Pati Cahyo Jati, Pati Cahyo Kesumo, Pati, Lodro. Remi nunggu Pati Amongjati, anggone nyuwun projo Ngastino, ora suwe rawuh matur yen diutus nunggu, ora suwe ketekan Kurowo pasulayan dadi perang Kurowo dilebokno kuncoro, Kresno ditokno soko kuncoro sigeg.

            Madeg ing pertopo Rahtawu.

Abiyoso Punokawan. Janoko nyoro widekno murcane Seno lan Semar ugomurco. Abiyoso dawuh Janoko supoyo nggoleki Kresno.

            Madeg taman kadilengleng Banoewati embank, Rm arep golek Janoko, prelu nyuwun tulung ngluwari Kurowo ing kuncoro budal.

            Strat Janoko ketemu Banowati, prelu nyuwun tulung Kurowo dikuncoro Pandeto Amongjati. Janoko budal ketemu Pandito Amongjati  sak balane pasulayane rembug dadi perang. Janoko asor mlayu setrat Kresno ketekan Janoko matur purwowasono. Kresno budal lan Janoko kepetuk Pandito Amongjati sak balane pasulayan perang Kresno kalah sak balane, mlayu sigeg.

Strat

Sukmojati ketemu Kresno matur karo Sukmojati yen diburu Pandito Amongjati. Sukmojati kondo yen kanggo musuhe iku cokro Kresno bareng nggrajangi makuto cokro murco Amongjati didakwo nyolong, perang Kresno kalah ngandang Gareng Petruk diutus nyekel Amongjati, Gareng Petruk perang karo Amongjati, badar dadi Semar. Semar matur Kresno supoyo nyekel Amongjati Kresno budal.

            Madeg ing Kuruganggo, Pati Amongjati Cahyojati, Cahyolodro, Cahyokesumo. Ketekan Kresno pasulayan rembug dadi perang Amongjati  badar dadi cokro. Cahyojati dicokro dadi seno Cahyo lodro Cahyo kesumo, Manunggal seno, Kurowo diluwari Kresno. 

 

LAKON BEGAWAN KILOTO SANDI

Ngastino Suyudono Karowo Pepak Bolodewo Bgw Kilosandi Sabrang Kalimantoko Rm: bab murucake kalimosodo, mongko yen kalimosodo ilang Barotoyudo wueung, Bgw; Kilotosandi di paring dawuhi yen sing njidro kalimosodo Semar.  Bolodewo bareng krungu yen Semar kang njdro Kalimosodo dukojajah sinipi, nedyo Semar arep digawe pati, kalimantoko usul matur yen semar ora jupuk, Bolodewo ganti babah ngumpah-ngumpah kalimantoko di seret soko pasewakan di bubarake sigeg.

Madeg ing lampesireng Semar, Gareng, Petruk, Bagong, Rm: Bab Sungkawane poro pondowo, awet kelangan piyandele Kalimosodo, lagi podo imbalwacono tekan Bolodewo duko-duko marang semar, nanging Bolodewo tansah di elengke, salen ono Bgw: ing Ngastino mesti gawe goro-goro lan liyo-liyo Bolodewo eling kremandungane, malah mbalik elin Semar, mapakake Kurowo prang bolo Kurowo kalah soko astane Bolodewo.  Bgw: Kilototo sandi prang karo Semar, Semar dilepasi comparing mati,  Sukmo arep munggah ondar andir bawono sigeg.  Goro-goro Gareng Pitruk Bagong Kresno Pepak arep podo golek Janoko budal ketemu Janoko podo matur purwo wasono, banjur Janoko nedyo arep golek Kresno, budal sigeg

Madeg Janoko, matur menowo Semar tumekeng pati, soko astane Bgw: Kilotosandi kresno kaged, nedyo arep nggebag Bgw;Kilotosandi budal Kresno dipapakake Bgw;Kilotosandi prang rame wekasan Kresno mati, sukmane bablas sigeg.  Kacarito Sukmane Semar ketemu Sukmane kresno, banjur Semar dawuh Kresno Supoyo bali Semar ing ondar adir bawono Bolo Madeg Kayangan Kumitir.  Sahjangwenang kesowanan Semar, matur kahanan marcopati sahjangwenang dawuh, supoyo Semar mudun ing arcopati, Salin peparab sandikiloto banjur budal sigeg.  Ing ngarcopodo,

Ngamarto Puntodewo Seno Nakulo Sadewo kesowanan Janoko lan Ponokawan, matur purwowasono, ora suwe ketekan Bgs: Kilotosandi prelo ngaturi pandowo yen negarane kudu di Blengket Ngastino, kabeh pandowo ora setuju dadi pasulayan prang Pandowo kalah kabeh sigeg.  Setrat layone kresno sukmo manjing Kresno waluyo nedyo golek joyo budal Sigeg setrat kiloko ketemakresno, sandi Kiloto di scuwuni bantuhan, supoyo ngilangake leletening negoro Ngamarto, di sanggupi budal nedyo nggoleki Bgw: Kilotosandi.  Setrat poro Kurowo ngiring kilotosandi ketemu sandi kiloto, pasulayan dadi prang rame wekasan badar Btr: Guru lan Semar, Guru di umpah-umpah Semar, bali makayangan, Kurowo di undurake, Pandowo kumpul ing Ngamarto.

Tancep Kayon

 

LAKON BIMO CANDOLO

Ngastino Suyudono, Durno, Kurowo pepak.  Rm; bab ono Pendito kan Demunung  ing Hardi kilo so peperap Bgd: Moncandolo, mongko iku bison galahake murid-murid Durno, Durno ora nrimakno Kurowo budal nedyo nyekel Bimocandolo sigeg.

Madeg Hardi Kiloso. Bengawan Bimocandolo, Anoman, Gatutkoco, Ontorejo, Kurowo, kepetuk sigeg, Rm. Sopo kang wani-wani ngalang-ngalangi pemerintahan Hardikiloso kudu disikat poro cantrik-cantrikke podo budal sigeg. Anoman sakbalane perang Kurowo mundur.

Madeg Saptohargo Abiyoso. Janoko punakawan nyorowidekno murcane Seno. Abiyoso dawuh, ora susah dogoleki mbesuk bakal kundur dewe  Janoko bali sigeg.

Madeg ing Saptopratolo. Sahyang Ontobogo Rd. Waranggono, takun wung tuwane, didawuhi ingkang yang nggolekono ing Ngamarto Waranggono budal.  Setrat Durgo lan Dewo Srani arep nyidro Sumbodro, ketekan Rd. Waranggono di takoni,  matur yen arep golek romone, aran Seno. Waranggono dibujuk Durgo, dipek anak, lan diparingi pusoko Clurit biso mlaku dewe. Diajak nyidro Sumbodro, budal sigeg.

Strat Ngastino. Suyodono, Durno pepak. Kesowanan sangkuni, matur yen poro Kurowo ora biso entuk gawe awit dialang-alangi Anoman. Durno lungo dewe, ketemu bengawan Candolo, perang, Darno dipasotake dari waroho. Sigeg.

Taman madukoro.

Sumbodro, Emban, Puntodewo, Kresno, Janoko, Semar, Gareng, Petruk. Rmi. Bab murcane Seno, ketekan Emban matur yen Sumbodro murco, Kresno, Janoko budal nggoleki malinge, bareng ketemu malinge perang Janoko leno panahe Rd. Waranggono tumekeng leno, diuripno Semar. Waranggono diburu Semar, bareng kecekel arep dipateni Ontobugo teko, matur purwowasono lan Sumbodro  diulangake, Durgo diburu Semar, kecekel diumpah-umpah. Durgo lali setrat Janoko kepetuk celeng dipanah badar Durno kondo yen dipasotake Anoman, lan Durno nyuwun tulung supoyo bengawan kang deduning ing Hardikiloso, supoyo diusir. Ora suwe Kresno teko, Durno ditakoni, matur purwowasono, banjur ketekan Semar karo Rd. Waranggono, golek bapake Seno, Kresno dawuh yen biso nyekel bengawan Bimocandolo bakal ketemu ramane.

Raden Waranggono budal nedyo nyekel bengawan Bimo Candolo setrat bengawan Bimocandolo ketekan Waranggono perang. lan Bengawan Waranggono, Sahyang Wenang kang mancing bengawan bali gelud bengawan badar dadi Seno. Ontobugo teko, kondo yen Rd. Waranggono iku putrane, patutan soko dwi Urang ajer banjur podo ketemu pori Pandowo kumpul ing Ngamarto.

Tancep Kayon.

 

LAKON SEMAR MBAGUN KAYANGAN

Ngamarto. Puntodewo, Kresno, Pandowo, Pepak. Lagi podo wawancoro kesowanan Petruk, matur yen utus Semar ngampil Kalimosodo, kanggo mabangun kayangan nanging Seno ora lilo. Petruk mekso yen ora pareng bali Petruk diseret Seno ing alun-alun dikepruki Seno. Pasewakan dibubarake. Seno ngajar Petruk, Petruk oncat, Kresno mambeng Seno, keno ngajar, nanging ojo kawistoro. Kresno dawuh, supoyo nyuwun bantuhan Batorokolo lan Betari Durgo, supoyo mateni Semar, Kresno budal.

Madeg Musokambono. Durgo Betoro kolo, bolo Pepak, ketekan Kresno prelu nyuwun patine punokawan, podo arep gawe kucowane poro titah kabeh, disangupi budal nedyio nyegat Petruk ketemu perang bolo Musokambono kalah, Petruk nerusake sowan ing arsane Semar.

Madeg ing lampisireng.

Semar, Gareng, Bagong, Rm. yen ora mbangun kayangan, nanging nunggu Petruk diutus ngampil kalimosodo, tekane Petruk kondo yen ora entuk, malah diunek-unekake, Semar malah salah urus, Petruk ditundung Semar. Petruk dikon minggat, Petruk budal. Seno teko, Semar diajar Seno, Semar lolos ing pangajab arep sowan Sahyang wenang, nyuwun pengadilan budal sakanake, Sigeg.

Setrat. Petruk bingung awit ketundung wong tuwo, ketekan gondoruwo, Petruk dimalehno Buto, dijenakake Gandarwo, diutus ing kayangan nyeret Betoro Guru  budal sigeg,

Setrat Semar arep sowan kang Romo Sahyangwenang budal sigeg.

Kayangan, Guru, Poro Dewo, Narodo, Pepak. Lagi podo rembukan ketekan gandarwo nyeret Guru, perang poro dewo podo kalah kabeh, Guru mudun nyuwun bantuhan Pandowo. Setrat poro Pandowo ketekan guru nyuwun tulung. Kresno lan Padowo perang rojo Gandarwo kalah kabeh. Gandarwo soroh amuk sigeg.

Kayangan kumitir, Sahyangwenang kesowanan Semar. Prelu nyuwun pangadilan, banjur Semar dimalehno bengawan, dijenengi Bengawan Ismoyojati, supoyo tetulung wong kang nandang susah, banjur diutus bali ing arcopodo, budal.

Strat Kresno kepetuk bengawan Ismojati, Kresno njaluk tulung supoyo ngundurno rojo gandarwo kang ngrusak poro Pandowo, gelem nulung yen diupahi negoro sigar semongko, disaguhi Kresno njur budal, kepetuk gareng dimalehno rupo, podo budal kepetuk Gandarwo, perang maleh Petruk. Semar, Gareng, poro Pandowo nyuwun pangapuro lan punokawan kumpul ing Ngamarto.

Tancep Kayon.

 

LAKON ALAP-ALAPAN SETYOBOMO

Dworo Srewu, Peri Kolokucokresno, Pt. Kalimuko, bolo Pepak. Rm. arep nglamar Setyobomo putrane Peri Styoajid ing Lesanpuro Pt. diutus budal.

Lesanpuro, Peri Setyajid, Peri Setya iki matur : Setyaki matur kang room sopo wae sing bakal mundut garwo ingkang rook yen biso ngalahno dewekne keno. Awit akeh poro rojo podo kasemarani budal ing alun-alun kepetuk prajurit dworo srewu perang drowo srewu kalah bali sigeg.

Pretapan saptoharjo. Abiyoso diadep premadi punokawan. Abiyoso dawuh Premadi supoyo ngulandoro ing alas Gondomadono, budal

Gunungtutinoni : bengawan kapijembawan diadep putrane Diah Ayu Jembowati, kang putri matur yen mimpi ketemu satriyo bagus, kang romo nggoleki budal, ing alas kepetuk Premadi perang premi kalah digowo bali tekan omah ditampik Jembowati, awit dudu sing dikarepno. Prem nesu karo Jembawan-Jembawan diajar ora opo-opo malah katon koyo Pandu Suwargi Premadi sakolo njembah. Banjur didaku putro lan disedulurno prenah nom marang putrane lan banjur diwejang aji titi murti biso dadi Buto.

Setrat Kl.Kujorekso arep-arep Pti teko didang during rampung ketekan Noroyono njaru wuwus dadi pasulayan perang Noroyono keplayu, bingung penggalihe, kelingan nuduwe sedulur lanang duwe pusoko nedyo arep nyuwun ngampil budal sigeg.

Projo mandure Peri krokosono lan garwo Maeroewati raji loro ireng, ketekan kang raji Noroyono prelu ngampil pusoko, nanging ora diparingake malah diumpah-umpah Noroyono tanpo pamit mojar ora keputi pati gancik ing projo manduro selawase urip. Sumbodro  nutut kang rook Noroyono, kang garwo maerowati ngelingno Kokrosono, kokrosono keduwung, dadine ditututi karo menehno pusoko lan Sumbodro diajak bali, Noroyono ora gelem sumbodro ugo ora gelem kapekso nderekake Noroyono budal Kokrosono bali ing semu getun anggone duko marang kang raji sigeg.

Setrat Narojono lan Sumbodro Kepalntrang plantrang ing alas Gondomadono podo nandang rogo, agemane kangaraji wis entek, nanging Sumbodro ora bakal wanuh marang kang roko.  Nerusake lakune, ing saktengahe alas ketemu Bgw: Patmonobo, Patmonobo wis ngerti yen iku bakal pantinisane, nanging noroyono Sadjak puguh ladak suwe-suwe dadi pasulayan, Narojo kalah banjur watek biso dadi buto sewu lan liyo-liyo Sakwise Patmonobo manjing sakjiwo marang Narojono, Narojono nerusake Lakun kang raji beko nyuwun sego adine di tinggal, sigeg.

Setrat Pertapan Gunung tunonjem bowati emban, Ora koyo Norojono pasang sirep mlebu ing Taman, weruh endah Jembowati, kasemaran putrid di gowo konangan Premadi dadi prang, Prem: di boclang tibo ing alas ketemu Sumbodro, Sumbodro di bedo Prem: di tututi N arojo dadi prang maneh podo adu kawicanan dadi buto di duni Narodo di utus badar pusoko di parengake, di utus mrejayani kujo Kresno, Narodo bali Narojo lan Premadi podo janji  yen biso mateni Kojo Kresno, bakal di pacarake Sumbodro Premadi gelem budal.  Setrat Kujo Kresno ketekan Norojono lan Prem: prang, sirah di antem Cokro joyo di Srutomo mati, Narodo mudun busono di utus ngagem Narojono lan kretane di utus ngedjegi djedjukuk Pr: Kresno, Kresno lan Prem: ngekoni Patemboyo ing Lesan puro budal prang setyaki kalah setyobomo di boyong Norojono Djembowati yodi boyong kondur ing Dorowati.

Tancep Kayon

 

LAKON PETRUK KURDO

Nusokombono Yikmosodo Dw: Durgo, Muluntani Indradjid.  Rm: arep golek titis Dwi Sinto kang manjing ing Sumbrodo, lan Pandowo bisane ringkih Kalimosodo arep di jupuk, Muluntani nyanggupi jupuk kalimosodo budal, sigeg.

Dorowati Sombo Setiyaki Udowo, Rm: Dorowati kudu di jogo ketekan prajurit Setrogondo lumayu arep ing Ngamarto, awit wis suwe ora sowan.  Petruk kondo semaryen ora iso nderek sowan awit awake podo njarem di gebugi Seno, naliko di utus Semar ngampil Kalimosdo kali Semar dikon mamitake poro kadang Pandowo, Semar Gareng budal sigeg.  Setrat Petruk malihe Muluntani, nedyo arep nyolowade nyuwun ngampil Kalimosodo ing taman Madukoro marang Sembodro budal

Taman Madukoro Sumbodro Srikandi.  Srikandi lagi ono pungkuran, tekane Petruk nyuwun Kalimosodo utusane Pandowo, lan Sumbodro di utus ngetukake pisan.  Petruk sambi budal,Kalimosodo di suwun bali ora ono di tututi, kepetuk Pretuk Kalimosodo di suwun bali ora ntug prang, Srikandi di polo konangan Gadud, Prang Petruk oncad sigeg.

Madeg ing Prodjo Ngamarto Puntodewo Pandowo pepak Punokawan, Rm: Gareng mamitake Petruk, di tompo sowane Srikandi lan Gadud, matur yen Petruk maling Sumbodro lan Kalimosodo sodo, podo budal arep nyekel Petruk.  Setrat Petruk lagi seneng-seneng di prepi poro Pandowo genti di ajar poro Pandowo, mateg aji Gelap sayuto, Pandowo genti di ajar Petruk podo kalah kabeh, Petruk ngudoroso, Sungkowo di tekani rojo Gandarwo, Petruk di malehak Bgw: aran Bgw: Tri Ekomanunggal di dawuhi bali, mengko mesti bakal ketemu sing cidro Sumbodro lan Kalimosodo, Bgw; budal sigeg.  Setrat Kresno nggoleki marcane Sumbodro lan Kalimosodo.  Bgw: sanggup yen Sambodro di ulungake, Kresno saguh ngulungake, Bgw: budal kepetuk Pretuk kalimosodo di jaluk ora entuk prang badar dadi Muluntani, Bgw: maleh yikmo doso nyegat  Muluntasi, Kalimosodo di aturno yikmo doso malehane Bgw: bareng di aturno maleh Bgw: maneh. Muluntani nedy maleh Kresno, nyuwun Kalimosodo Bgw: waspodo, nyuwun Anoman di malehno Kalimosodo, tekane Kresno palsu, Kalimosodo malihe Anom, di ulungake, badar Muluntani sumbar-sumbar banjur nerusake bali arep sowan Ratugustine sigeg.  Bgw: nedyo arep ngaturake Kalimosodo marang poro Pandowo budal, Kepetuk Kresno Kalimosodo di ulungno Bgw: nyuwun opah ora dadi wenei prang Kresno mplayu, Konangan Pandowo prang kalah, Kresno ngundang Gareng Semar di utus nyekel Bgw.  Bgw: badar dadi Petruk Sigeg.

Setrat Setrogondo Lumayu

Yikmosodo Sak balane Ketekan Muluntani ngaturno Kalimosodo bareng di jupuk maleh Anoman ngamuk yikmodoso Sak balane podo kalah kabeh Seno tajung.

Tancep Kayon

 

LAKON BASUDEWO KROMO

Projo Maduro, Basukecito Pri Kuntibodjo Kahadep Putro Arjo Pri rukmo, Arjo Pri Hagroseno, bolo Pepak.  Rm: bab murcane kang putro Pri anom sabdo, jo Busadewo, ora kaweruhan danunge, ora suwe ketekan resi Druwoso, ngaturi wuningo, yen Basudewo isih kasengkerdewu, ing tembe bakal antuk nunggrahane dewo lan bakal timbale lan siro kudu netepo lakungguhane noto, memajuhayane jagad.  Resi Druwoso nuli pamit bali, ilang tanpo karn, Sak ilang Resi druwoso, sang Prabudawuh kang putro lan patih, di utus nglakokno dono weweh sandang bugo lan kencono kabeh porokawulo, sarto atur sesaji poro dewo, Arjo Prabu Rokmo di utus ngaturi, kang roko Pandu budal, gapuran Meduro kondur ngedatonkanggarwo Bandondari sigeg.

Madeg ing Projo Binggolo Prabu Kokarso. Pti Djojodendo Tmgi Djojoketu Rm: Sang prabu kasemaran Dw: Maendro, Putro Pri Condropatmo, ing Negoro Widarbo, Pti di utus nglamar budal sigeg, kepetuk prajurit Maduro prang simpangan sigeg.

Madeg ing Projo Ngastino Prabu Pandu di adep Resi Bismo, Panokawan lagi Rmi kesowan kang raji Arjo Prabu Rukmo, ngaturi wuningo, yen Basudewo nganggo Coro satrio budal.  Setrat ing sak tengah alas tlatah Kumbino Pri Basudewo lungguh sakngisore Mandiro, mulo linggar soko projo, rumongso isih kurang kasektene lan kaweruhe, ing batin nyenyuwun marang Dewo, supoyo pinarinagn joyo kang Suliscawarno.  Basudewo malimangsah semedi sedekap alukutunggal, nuwahake goro-goro Narodo rawuh maringi kenonggrahan lepasing cipto, lan kasehtan rupo-rupo lan di dawuhi ngleboni sayemboro ing Negoro (Widarb) Mahero, Narodo bali makayangan, kerso yen during ketekan sedyane ngleboni patemboyo Negoro Mahero, nuli di derekno Prabu Pandu lanap di budal.

Madeg Pretapan Mahero, Bgw: Kawitono lan putrane Dewi Rohini Poro Cantrik lagi pdo Rmi ketekan Dirodo nedyo nyuwun putrane arep di rabi, Bgw: ora reno prang Bgw: oncad lan putrane, ketemu Basudewo, Bgw: nyuwun tulung, ketekan Gadjah prang, Gajah di sempring badar Btr: Gono basudewo di paringi kasultun rupo-rupo Gono bali makayangan, Bwg: Kawito maringake putrane, banjur pamit bali, Rohini kapundud garwo Basudewo Pandu nerusake lakune, sigeg.

Negoro Widarbo Pri Tcondro patmo Putro Rd. Patmodipo Putro Dwi Mahendro.  Rm: ngedegake pasanggiri, sopo-sopo sing biso ngasorake Rd: Patmodipo, bakal kadaupake putrane Mahendro ora suwe kesowanan Basudewo, ditakuni matur yen arep ngleboni giri patembojo banjur diajak ing blabar kawad. Perang rame Basudewo kabanting marang Rd. Patmodipo, Satemah nglumpruk pepes laju anggone diusadani Pandu biso waluyo, bali perang maneh Rdi. Patmo condro keno panahe Basudewo satemah pejah, Basudewo disowanake Pti. Tambakbojo ing arsane Pri Condro patmo, nuli didaupake karo Dwi Mahendra, sak rampunge, Basudewo nyuwun pamit bali ing Manduro kalilan, budal diiringi poro wadyo setrat aryo prabu Rukmo, Prabu Ugroseno Poro wadyo, prelu dedono sesandang bogo lan sesaji poro dewo, ngiras golek kang rook, ora suwe tekane Basudewo lan Pandu kairing poro wadyo nuli diajak bali ing Manduro, budal.

Setrat projo benggolo

Pri kokarso, Wijomantri, matur yen akeh poro prajurit kang podo tewas lan Dwi Mahendra wis diboyong Basudewo ing projo Manduro. Pri kokarso nedyo nggebag projo Manduro budal sigeg.

Manduro, Pri Kuncilojo kahadep poro wadyo kesowanan poro putro-putrone lan poro mantu Dwi Rohini (Dwi Mahendra) Dwi Dewani banjur didaupake Dwi Mahendra pinangku sing enom. Pri Basukesti seleh keprabon, diserahke marang Basudewo ora suwe kesowanan prajurit pancakang, matur yen kalurug soko Binggolo njur podo dipapagake ing alun-alun perang prajurit Binggolo Pri kokarso tumeko ing Pati tajung

Tancep Kayon. 

 

 

LAKON ARYOPRABU RUKMO PRABU

 

Projo Guwo miring peri Sosro dewo kahadep. Pt. Kolosarobo, Kolo Surekso, Kolo Surodewo. Rmi nedyo munggah kayangan, arep nyuwun Widodari Rukmini, utusan Pti, budal sigeg.

 

Sakune Jamurdipo. Bromo indro, poro Dewo, ketekan utusan soko Guwomiring arep nglamar Rukmini ditolak, dadi pasulayan perang porodewo kasoran, tutup seketeng. Setrat guru utusan Narodo supoyo nyuwun bantahan ing projo Manduro, Aryo prabu Rukmo awit dewi  Rukmini, pasti jodone prabu Rukmo Narodo budal.

Madeg Pretapan Wukir Rahtawu.

Abiyoso, Cantrik, kesowanan Pandu lan Punokawan, prelu njoro widikno projo, Abiyoso dawuh supoyo Pandu mbantu Prabu Rukmo, anggone polo kromo pandulan abdi budal, sigeg.

Setrat ing alas Guwo Singgrong tapel wates alas Jatiroto Aryo Prabu Rukmo mangsah semedi, nyuwun kasemadane laku ketekan Narodo, kinaryo mundut saroyo nyirnaake musuh ngrabaseng Suroloyo, Parabu Rukmo munggah diiring Narodo.

Setrat poro Rasekso ing sanggrahan, ketekan Prabu Rukmo perang Rukmo kagetak kabur sigeg. Setrat pandu, tutuk laladon Gunungjamurdipo, weruh kumlejengi Prabu Rukmo, ditampani, Pri Rukmo diwejang aji sumping soreng pati, diutus bali perang, diparingi jemparing dibyo budal, kepapak meneh, perang poro rasekso podo mati soko tangane poro Rukmo.

Madeging kayangan kaendran, Betoro Indro kerawuhan Aryoprabu Rukmo, banjur didaupake Dwi Rumbini rehne wis suwe anggone lolos soko projo manduro. Aryo pri Rukmo, diutus mudun bali ing Manduro budal diiring pandu lan punakawan lan ngenteni putri.

Manduro. Pri Basudewo, Aryo Parabu Ugroseno, Pt. Sorogupito, Pepak poro wadyo. Rmi Murcane Aryo Pri Rukmo, lagi arep utusan nggoleki, ora suwe wis rawuh diiring pandu lan Punokawan, banjur podo suko-suko daupe nganten sigeg.

Madeg ing Guwomiring. Pri Kolo sosrodewo, Pri kolojakso ketekan togog matur yen poro prajurit akih kang podo tewas, lan Dwi Rumbini wis diboyong ing Manduro. Sang Prabu Kolo Srorodewo budal nedyo nggebag ing projo Manduro  kairing poro wadyo budal sigeg. Setrat Manduro Basudewo lagi margjo penganten kacikan musuh, banjur dipapagake sakporo kadang, perang rame prabu kolo Sosrodewo mati keno jemparinge Pri Rukmo lan poro wadyo balane podo mati kabeh. Tajungan kumpuling projo Manduro

Tancep Kayon.

 

NB. :

Keterangan bab jejeran.

Sing bener menurut pakem asli iku jejere ing kayangan kaendran. Sahyang Betoro Indro diadep poro putro papat.

  1. Sji Citrogondo
  2. Syo Citrposeno
  3. Syi Roto
  4. Sji Harjuwinongo

Rm. Kacikan musuh Soko Guwomiring nglamar Dwi Rumbini ditampik kocape, wis nyuwun bantuhan Dwi gandeng iki mung diringkes  dadi balungane wae.          

 

 

 

LAKON ARYOPRABU UGRO SENO KROMO

 

 

Projo Maduro

Pri Basudewo, Rd. Aryoprabu Rukmo, Pti. Sorogopito, poro Wadyo Pepak. Rmi Murcane kang raji ugroseno lan Pandu wis suwe ora ono rawuh, ora suwe tekane Pandu sakwise toto lungguh, Basudewo paring dawuh Pandu, supoyo golek murcane raji Hugroseno Pandu nuli budal diiring poro wadyo balane sigeg.

Projo Paranggabarjo.

Pri Kolo Garborujito, Pti Ruji Garbo. Rm. Arep nglamar Widodari Wresini ing kayangan Pti. diutus  budal ing dalan kepetuk prajurit Maduro pasulayan perang simpangan, sigeg.

Goro-goro ing tengah alas punokawan ngetutno Pandu nedyo golek murcane kang roji Nugroseno budal sigeg.

Setrat utusan Garbo roji nerusno munggah kayangan budal sigeg.

Kayangan.

Guru, Narodo, Dewo Pepak. Lagi podo rerasan, ketekan Pti. Rudjigarbo ngaturno lajang penglamaran, ditolak perang dewo kalah prajuritParangguwarjo, podo mertahan sigeg. Guru kasowanan Narodo, matur yen poro dewo kasoran. Guru dawuh Narodo, supoyo golek jago Hugroseno kang lagi topo ing alas Narodo budal sigeg.

Setrat Ugo Seno kang lagi topo disusul Pandulan Punakawan, Narodo weruh ono cahyo, digoleki ora ono, alas diobong, bareng wis katon, Narodo nyedaki sang topo, dawuh supoyo ing kayangan, nyirnakno musuhe dewo Pandu diutus nunggu Hugro budal diiring Narodo sigeg.

Strat poro denowo sak ngisore Jamurdipo, ketekan Hugroseno, perang poro Denowo podo mati, Pti Racigarbo ugo mati pisan. Narodo nyedaki Hugroseno Pandi diparani dijak sowan ing ngarsane Guru, budal

Setrat kayangan Jonggring Sloko. Guru poro Dewo, Pepak. Ketekan poro Narodo lan poro satriyo Punokawan, Narodo matur lelabahane poro Satrio banjur Hugroseno di daupake Dewi Wresni nganggo upocoro kadewan, sakpurnane pangganten kagrubyug Poro Dewo tinindihan Btri Narodo mulih ing projo Manduro budal sigeg.

Setrat Pri Garbo Racito ketekan Tagog, matur yen poro Prajurite podo mati, lan Dwi Wresini wis di boyong ing Manduro Sang Prabu nedyo nglurug nggebag Projo Manduro budal.  Setrat Projo Manduro, Pri Basudewo panggowo pepak, Rm: Murcane Hugroseno, ketekan penganten kang di iring poro Dewo, banjur di srahno, poro dewo bali makayangan, nganten kawiwohono ora suwe abdi panjalaran lapur yen projo Manduro kadjogan musuh soko parang Guwarjo Pri Kolo Garborudjo banjur podo mapagake budal.

Prajurit Parangguwardjo di papagake prajurit Manduro prang rame, wekasan prajurit parang Guwardjo podo mati, Prikolo Garborudjo mati soko tanggan Hugroserno kumpuling projo Manduro.

Tancep Kayon.

 

 

LAKON YOMO WIDURO KROMO

Prodjo Ngastino

            Pri Pandu Rsi Bismo Arcopati Yomowiduro Pt: Djojo Pracitno, Bismo Paring dawuh marang Yomowiduro, rehne wis Adiwoso, kudu sambut silehingkromo.  Jomowiduro matur yen durung ono sing di tuduhane nolo, Pri Pandu dawuh supoyo nyuwun preso marang ingkang Romo Abijoso kang raji matur Sandiko, budal Sawodyo bolo.

Madeg Pertapan Sapto Hargo

            Abijoso Cantrik nompo sowane kang putro Jomowiduro sak Ponokawan bukane nyuwun pitedah, Abijoso dawuh Jomowiduro supoyo tetulung lng prodjo Panggobakan, katundung budal sigeg.

Panggobakan Pri Dipocondro Putro Rd: Hendrokesumo Pt: Djojo Legowo lan Poro Wadyo, lagi podo rembugan kesaru utusane Pri Dewasrani ngaturno lajang lamaran, katu lak dadi prang rame, Prajurit Panggobmbakan kalah, Rd: Hendyo kesumo oncat, nedyo golek minting Srojo ing Negoro Ngastino budal sigeg.  Lakune Rd: Jomowiduro lan Ponokawan kepetuk Rd: Hendrokesumo, lire arep nyuwun tulung nyernoko mungsung ing Panggobakan jowowiduro saguh, banjur di ajak bareng sowan kang Romo budal sigeg.

Setrat Pri Dipocondro Putro Patmorini Rm: Prihatine Projo, kegowo soko kang putro  Patmorini kesaru sowane Rd: Hendrokusumo lan Jomowiduro abdi, katari Jomowiduro saguh dadi senopati ngrabaseng musuh soko tunggu lmoyono mati kabe, Togog bali.

Setrat Tugg: Pr: Dewo Srani Ibu Pramoni Rm; mbebeno ingkang ibu supoyo biso mbojong Dw: (Patmowati) Sukmorini Putro: Di Pocondro, ketekan Totog matur Purwowasono, banjur Durgo sanggup Cidro budal sigeg.

Setrat Ngastino

            Pandu Rs: Bismo Am: murcane Jomowiduro, malah krungu yen di mintang Sroyo ing Panggombakan Pandu nedyo nusul budal sigeg.

            Setrat Panggombakan Pr: Di pocondro di adep putro lan poro wadyo lan Jomowiduro, kesowanan Pandu di Hurmati geden-gedenan Pandu matur yen Jomowiduro di suwun supoyo di aupke marang Dw: Sukmorini Pr: Dipocondro banget sayogjo.  Tomowiduro banjur diaupono karo Sukmorini sakwise podo mdjing kaputren di kanti kang Ibu Dewati sigeg.

            Ing  Taman Panggobakan panganten Sekaloron podo Pepasihan podo mapan sare, kacap Durgo bali Sukmorini di gowo.  Jomowiduro bareng garwane marco, mlayu lapur, Setrat Panggombakan, Pri Dipatcondro lan Pandu ktetekan Jomowiduro, matur yen garwane Marco.  Pandu waspodo ing semu mbanjur nyuwun pamit nedyo nggoleki budal, kang raji di dawuhi nderek, ing ndalan Pandu matok aji Kantong Cublak turinogo, kasijate biso weruh sakehing lelembut, Sakolo pandang lan weruh poro lelembut, kang raji ugo kesowanan nuli budal, ing tunggalmaloyo.

            Setrat Dewo Srani ketekan kang ibu ngetakake Patmorini, banjur di kungkrum, nanging Patmorini tansah muwun arep ngancut tuwuh, konangan Pandu Patmorini ka saud, Kagowo bali, Dewo Srani nututi sawodyo balane, Tekan Panggombakan di prepegi prang rame, bolo tunggal maloyo kalah bali.

            Tancep Kayon.

 

LAKON BAMBANG SUTJITRO KROMO

Prodjo Cempolo Redjo

            Pri Gondomono Putro Gondomono Pt: Drestoketu bolo pepak, Rm: Putrane Dw; wis akhir di woso akeh poro Rodjo kang ngayunake apike, amrih Prayugane, disayer, barakake, sopo kang biso mentang gandewo manah pitu biso,nratas, satemah dadi djatukramane Gondomono Sakpunggo di utus pasanggiri ing alun-alun budal.

Projo Parang pitu

            Pr; Kolo Pundendo kahadep Pt: Kolo Sorowito bolo pepak, Rm: Pti di utus nglamar lng Cempoloredjo kahadep ing adalan kepetuk Prajurit Cempolo dadi prang prajurit Cempolo kalah, pasanggiri di pasang Pt: Parang pitu bali matur

Madeg Ing Bumi Rahtawo Bgw; Abijoso kahadep Pandu lan Ponokawan Rm: pandu matur marang kang romo entuk sasmitane Dewo, yen anggone dadi ratu ora bakal (Lono) suwe Abijoso dawuh, Sarwo nalongso, nanging Pandu tanggap pangartine, Abijoso banjur dawuh manh yen, kudu pareng tetulung marang wong kang nandang kasengsaren, la iki ono wong tanah Sabrang lagi nandang Prihatin, iku tulungono lan kramakno, entuk putri Pancolondro, iku siro bakal entuk goncanagan Pandu Sandikolo budal Sak Punakawan sigeg.

Setrat Rodjoputro Cempolo Tanah Industan, atmajane Pr: Daryoso, Negarane kabedah marang Rd: Sudarmo soko Palestino, mulo Rd: Sucritro tansah nandang prihatin, ing pangajab arep ing tanah Jowo, ngawulo ing Prodjo Ngastino budal Sigeg.  Ing ndalan kepetuk Pandu lan abdi podo bage binage sacitro matur Purwasasono, lan nedyo Suwito, Pandu nirmo Suwitane lan di aku sedukur kaprah nom, lan di paringi bosono agemane pandu, lan di paringi Sumping Soreng pati, Lan di utus ngleboni giri patem boyo ing Pancoloradyo, Sucitro budal sigeg kadang leboni Pandu.

Setrat Pancolondro Pr: Gondomono Poro Rodjo sewu Negoro wis pepak sayemboro Diw: witi ing blebar kawad poro rodjo orab; biso ngentasi gawe ketekan Rd: Sucrito lan Pandu Ponokawan mentang gandewo, tal jejer pitu di panah tatas kabeh Rd: Sucitro lan Pandu abdi, di sowanake ingarsane sang Pr: budal sigeg.  Setrat  Pr: Gondo bau kesowanan Pandu lan sucotro Pr; Gondo banged soko nompo tama soko Ngastino Gondobau ndeku-ndeku bang gembiro dene putrane biso entug yodo Rd: Sucitro sanadyan soko sabrang negarane jenenge podo banjur di daupake lan di wisodo nggenteni keprabane wong tuane di jupuk Pr: durpodo, Gondo bau mendito ora suwe ono utusane soko parang pitu, banjur di papagake ing alun-alun prang rame wekasan Pr: Kolo Pudendo mati soko astane Pr: Durpodo Prajurit Prang pitu mundur tajung.

Tancep Kayon

Lakon Gorowongso Wisnu Nitis

Projo Manduro. Pri Basudewo, Pri Rukmo, Ugroseno. Rm. Singkel penggalihe ginubel kang raji margo wis sawetoro warso, durung kagungan turun. Sang noto entuk sasmitane dowo, prelu gawe panggrogolan ing alas kumbino ing kono dalane entuk kanugrahan ing mongko wis utusan gawe panggrogolan, ora suwe Pti. Jodowongso sowan matur yen anggone pasang grogol wis rampung, sang noto dawuh kang raji lan Pti. Jodowongso, budal ndisik, bubaran ing kenjopuri Mandoro, garwo telu : (1) Roni (2) Maerah (3) Maero.

Ing (Nuso barong) Guwo barong

Pri Gorowongso, Raji Surati, Montro, Suksero bolo pepak. Rm. Anggone Supeno anggarwo dwi Maherah garwane Basudewo, akeno sinayudan, banjur nggantung laku, utusan njatakno ing manduro poro wadyo balane budal, ing ndalan kepetuk prajurit Manduro pasulayan banjur perang simpangan sigeg.

Madeg Saptohargo, Abiyoso kahadep kang putro.

Pandu lan Punakawan, Pandu matur yen wis rampung anggone dedono marang sopo wae, malah entu sasmitane dewo, yen arep kagungan putro titisan Betoro Wisnu. Abiyoso paring dawuh, ojo nganti (sumbar) kibir yen arep ketitisan manakswane Betoro Wisnu, lan ojo nganti nyuwungake projo. Pandu sak punakawan pamit bali, njur budal sigeg.

Kayangan Junggring Saloko. Guru, Narodo, Lesmono Sandu, Bromo dewo, Pepak, Wisnu. Rmi bab Betoro Wisnu lan Lesmono Sandu kaduwahan ning ngarco podo bareng-bareng nanging kudu nitis netepi naliko Lesmono ing Ngayogjopolo, Romo dadi nom, Lesmono dadi tuo, Nanging panitismu kudu nganggo sarono, dadi simo lan nogo. Simo putih Btr Wisnu, Nogo lesmono budal diiring duwe strat peri Gorowongso kesowanan raji surati montro, matur yen dewo Mahero iku pancen sulistyo, wektu iki Basudewo tindak ing alas, Manduro suwung, Gorowongso nedyo namur laku membo Basudewo, nedyo njunjung ing taman Manduro nyidro Dw Mahero budal sigeg.

Strat pangrogolan. Basudewo lungguh ing bale wewangunan diadep kang raji. Pri Rukmo, Pri Hugruseno, Rmi bab anggone grogol nenompo isine buron alas kesaru sowane prajurit, matur yen ono simo putih lan nogo, ngrusak mlebu ing pangrogolan, ngrusak wewangunan. Basudewo banjur tindak nedyo nyirnaake sargololan nogo, bareng sargolo ketemu Basudewo perang keno jemparing Basudewo badar betoro Wisnu nedyo nitis ing Kunti lan dwi dewani ing Ngastino nogo nabrak dijemparing badar.

 

LAKON LAIRE KONGSO

1.Djejer Manduro

Pri Basudewo Rukmoroto hagroseno > Rmi sang prabu misudo kang raji loro, rukmo lan hangroseno,kadawahan

Babad  alas, rukmo kadawahan babad alas, sarto joso vegoro, ono ing padesan kambino, sak pinggire alas bojo.

Hangroseno kadawahan babad alas sarto vegoro pabandaran lesanpuro, papan sing roto, lan akeh sumbere. Jodowongso matur anggone njekal papan ing kumbino lan lesanpuro wis rampung sang prabu dawuh pasewakan dibubarke sigig ing kenjo puri garwo loro . dwi rohini lan mahendro lan bodroini.

                                                           2. Djejr (guwobarong) guwargo

Sarati montro kolo suksoro pepak poro jokso > Rmi nedyo arep nggebag projo mandaro, malesukum sedane gorowongso, kadang sepahi toto2 badal,ing ndalan kepetuk prajurit manduro perang simpangan

                                                            3. rahtawi abijoso kahadep jomo widuro >                                                                                                                 ing ngastino perlu mriksani anggone nggarbini dw kanti, bener titis beri wisnu opo ura jomoidi utus budal disik lan panokawan sigeg.

                                                             4.setrat surati montro ketikan togog,                                                                                                                                     matur tiwa sing poro prajurit surati montro budal lakepoyo prajurit arep ngurug ing manduro budal sigeg .

                                                                           5.setrat alas dandoko.                                                                                                                                                     Dwi maherah kang di buwang ing alas, luweh memelassawang kunarpo,wis wawrat sepuh wis wantji mbabarake sijang latri tansah sesambat marang dewo menowo ura kuat mandang kasengsarane urep. Kotjape katekan surati montro lan kolo suksoro ngambah djumantoro ura kesamaran marang dwi mahero kang di tjidro ratugustine ing wuni banjur di tjedaki bareng satoto lungguh banjur tjipto purwowasono mulo maherah banjur diaku jen dulur ipe lan arep kamuljajake sak tjucupe ora suwe iono bramonojakso teko, di takoni jen brahmonowongso soko padepokan rawesrenggo nganti teko awet mambu gandane baji mulo suratimontro dawuh babad alas kanggo mesanggrah diarani pandepakan rawes renggo kanggo ngopeni baji, kotjape Dwi maerah kroso mbatek kasundang babar kakung gede ,mahero sedo kunduran baji kanamakno joko maruto jolam bangkangso, banjur dibojong brahmawongso ing pandepokan rawi srenggo sigeg.,

                                                             6.dje. ngastino pandu karawuhan                                                                                                                    abiyoso,abiyoso dawuh jen titise btriwisnu bakal ing putramu panengah banjur abiyoso paring tetenger baji sing kandutane kanti di jenengno punto dewo banjur bali sigeg,

                                                                7.djei. predjomanduro,

Pribasudewo hagroseno rukmoroto ptsonogupito Rmi primatur jen anggone babad wes rampung kumbino lan sanpuro lan wis dadi negoro ora suwe katekan parekan matur jen dwi ruhini mbabarake kakung putih mulus bulei dwi dewani ugo mbabarake kakung ireng mulus nanging-

Sang dewi sedo kunduran ,banjur pri basudewo mandjing ing kedaton lan poro sigeg.,

Ing kenjo puri dwi rohini mangku baji loro,kahadep dwi bodrorini,ketekan pri basudewo lan poro kadang, basudewo banged sungkawane bab sedane gawane dwi dewani,banjur dawuh ngerukti lajone ,baji kadawuhan nesepi dwi rohini ,nangiing tansah mawon wae, ura suwe ketekan narodo tumindak paring dawuh jen baji loro kuwi titise dewo kang luhur, kang seto titise btri basuki lan btri lesmono sandu dene kang ireng titise btri wisnu, ing benjang biso melu gawe toto tentreme djagat sarto biso njirnakake memalane projo manduro mateni pandjalmane kolo kadjono kang nitis kongso djuru pandjarake djagat, rehne durung mongso kalane lakon, amrih basukine laku djabang baji kok titipake ing widorokandang, bujut otongapo bojone aran serjopi, kang iki lagi nglairake dampit kakung aran udowo kang putri aran larasati tjukup semene narodo bali sang pridawuh rukmo roto nitipake djabang baji loro kabeh lan lekon mau di utus  njirtakake kabeh rukmo budal sigeg,

                                                          8. setrat  perdukuhan widoro kandang

Kli ontrogopo nji segopi lagi rerasan penguripane wong deso lan pengawehane iku tukang angon sapine negoro ura suwe ketekan rdi rukmo nggowo baji loro,lan njirtakno lelakon mau mulo ontogopo kudu sing ati2 baji dipasrahke rukmo bali

                                                          9.setrat pasenggrahan rawisrenggo.

Surati montro brahmono jokso kolo suksoro >brahmono mangku bambang kongso di dus banjugege dadi gede wis akir diwoso rmi arep gitak prodjo manduro brahmono mrajogani lan prikongso anggone toto2 piranti wis tjukup kuat kongso dadi panunggale prajurit nanging amrih prajogane,oragowo pradjurit akeh2 kongso suwito ing manduro, ngaku putro dwi maherah wae banjur podo budal prajurite podo baris pendem sigeg  ing manduro basudewo sesowanan rukmo matur jen anggone nitipno bocah wis rampung kesara sowane hugroseno lan kongso matur kabeh lakon2ne banjur diaku putro awit basudewo eleng2 wekasane dewo, banjur di angkat prianom djedjaluk pri kongso (dewo) worokongso kadawuhan manggon ingsengkopuro kadipaten saklor wetane manduro ora suwe surati montro soroh amuk narko je kongso wis diukum pati prajurit manduro kalah kabeh kong maju njedaki surati montro njritakno lelakone banjur surati montro bali katon seneng ing semu kongso bali kumpul ing projo manduro tjantjep kajon.

 

LAKON LAIRE PUNTO DEWO

1.Djei. prodjo ngastino

Pripandu rsbsmo pri jomo widum >Rmi pameswari ne dwi kunti anggone wawyat wis sepuh njidam daginge manuk dewoto seng kuntjung kentjono pandu paring dawuh kanraji supojo nggoleki lan supojo mampir ngaturi san abioso durung suwe kesowanan rukmo kautus pri basadewo,ngaturi sumerep jen prodjo manduro kabtjikan musuh jakso soko garbo samondo, pandu sanggup mbantu judo.rukmo nyuwun pamit budal pasewakan sigeg.

                                                                          2.djei garbo samondo

Prikolo jaksoko pri kli druwondokolo madendo>Rmi nagih potong pati,awit kadange garwongso dipateni marang basudewo poro wady dyo bolo dibudalake ing ndalan kepetuk pradjurit manduro pasulajan dadipirang simpangan

3. Dje.bumi rahtawa abiyoso kahadep

Tomo widuro ponokawan >bukane ngaturi abioso supoyo rawuh ing ngastinone nggo babare djabang baji lan kanti njidam daginge manuk dewoto kuntjung mas abioso sanggup ing ngastino jomowiduro budal kotjape jomo widuro wis suwe anggone golek manuk dewoto ura entuk bali ing prodjo ngastino budal.

4.madeg ing kajangan djogggiring saloko

Guru,narodo,bromo,pepak> Rmi goro2 kajangan narodo matur jen njidame kunti ing artjo podo golek daginge manuk dewoto kuntjung kantjono banjur guru dawuh btri darmo supojo mudun njibul embun2 nane kunti minongko sarat sarono laire baji lan narodo diutus maringi nuggraho ali2 manik rodjo towo. Kasijate gaduh klimo sodo, margo mbesok djabang baji bakal due kadang limo podo prawiro, narodo btri darmo budal sigeg.

                                                          5.setrat garbo sumondo,kolo jaksoko pepak 

 arep ngelurung ing manduro budal kepetuk bolo manduro perang rame bolo manduro kalah pri rukmo utusan pti soro gupito njuwun bantuhan ing prodjo ngastino budal sigeg.

6.Dje.ngastino

Pri pandu,dwi kunti madrim,rsi bismo> pandu nunggu anggone wawrat garwo kunti, wis wajah mbubabarake ora suwe rawuhe abioso nedyo mbantu anggone mbubabarake putro mantu kunti abioso ngeningake tjipto,kerawuhan narodo lan btri darmo njedaki kunti kasebul embun2 nane babar djabang baji kakung, di dus dadi gede,narudo maringi djeneng punto dewo lan diparingi ali2 rodjo towo,aran kjai blumbang ditambah djeneng guno tali kromo. Btri darmo mundut putro djabang baji kanamakake darmo putro jodarmo tanojo jo darmowongso handjoto satria sak wise poro dewo bali makajangan abioso ugo bali ora suwe tekane pati sarogupito utusane basudewo njuwun bebantu judo awit negarane wes kinepung musuh pandu budal kairing raji jomo widuro pti djojo prajikno budal ing prodjo manduro mapagake musuh.

7. setrat pesanggrahe musuh,

Pri kolo jaksoko lungguh ing bale wewangunan pesanggarahan manduro kahadep poro prajurite, ketekan  pandu sak wadyo balane mapangake perang tjampur, wekasan prikolo jaksoko mati keno djemparinge jomo widuro prajurit jakso podo bali akeh kang podo mati pandu swadyo balane podo kumpul ing manduro tantjep kajon.

 

LAKON LAIRE KUROWO

                                                                 1.Dje.kajangan djonggring saloko,

Guru,narodo,bromo,jomo dipati > Rmi garwane destoroto nggarbini wis wantji nanging durung biso mbabarake semunggo kanti jowis mbateg,nanging jo durung biso lair, nganti iki ura suwe sowane rdi begojikmo,kautus room prabu godo jikmoro,ing swargo pengrantunan njuwun betari sri awit djamanngalengko,durung kaleksanan klakon pepengine iki di terusake guru dawuh,menowo dwi sri nitis ing putri manduro ndjur bigojitmo pamit budal sak ontjate, guru dawuh narodo lan baji supojo mudun tetulung kari betane pandu ing ngastino.bromo kapurih njalametno wadyo,djog2 budal .

2.Dje.swargo pangrantunan

Pridoso jikmo, kumbo karno, sarpokenoko,prahasto> Rmi naliko ing artjopodo perang ngalengko lan ngajugjopolo mburu titise dwi sri nganti sipat jikmo teko durung kelaksanan kesara sowane bigo jikmo matur kabeh dawuhe dewo doso jikmo banjur kelingan naliko kamuljane artjopodo naliko djaman ngalengko banjur doso jikmo nimbali kolo maritjo kautus niiker poro djawuto odjo nganti dewo ngalang2ngi sak lungane kolo maritjo dosojikmo lan poro kadang budal tumurun ing artjopodo sigeg. Kolomaritjo sak balane kepapag poro dewodadi perang ora kalah ora menang sigeg.

3.Dje,rahtawa abiyoso kahadep

Pandu,panokawan,> pandu perlu ngaturi abiyoso supojo rawuh ing ngastino awit kunti wis wawrat sepuh,wantji babaran lan dwi gendari ugo anggone wawrat wis lunges, durung biso mbabarake abiyoso saguh ngrawuhi ing ngastino pandu budal

4.setrat kanti ing taman ngastino

Angone babad wes kroso mbateg ditungu madrim lan poro emban kerawuhan abiyoso lan pandu punakawan kanti nuli kesandong abiyoso babar mijo bungkus ndadekake susah marang kan podo nunggu,ora suwe kerawuhan narodo baju paring dawuh odjo podo was,awit bungkus mbesuk bakal babar baji sarwo santoso,bungkus di djupuk nedyo kasetrakno ing alas wando leksono narodobaju bali nggowo bungkus sak budale sak budale dewo loro, tekani parekan ngaturi wuningno jen gendari ngalairake, nanging wudjud daging tetengke lan abiyoso lan kabih podo budal ing kadipaten .

5. kenjo puri kadipaten

Hanggendari mangku baji wudjud daging tetengke lan di tunggoni destroroto, ura suwe tekane abiyoso, daging tetengke lan kasidi koro abiyoso petjah dadi ilu ketangko kemaranene dosomuko porokadang,kemuro pepinginan kamuljane urep bandjur sumusup petjahan daging telu mau  abiyoso nuli njidi koro maneh daging telu mau wudjud baji lanang loro wadon siji urut tuwo sidji lanang  kasusupsukmane dosomuko kana makno (djurjudono) djokopitono loro lanang kesurupan sukmane kumbokarno kanamakno arjo dursono telu wadon kasurupan sukmane sarpo kenoko, kanamakno darsilowati, abiyoso wis kroso batine  jen kamurkane djagad manuksukmane djadjilanat wis mandjalmo maneh, bijen tentrem sak iki kosok baline ora suwe destoroto di aturi parekan jen podo garwo ampehan podo nglairake maneh lanang kabeh ono sing dampit satus tjatjahe destroroto lan garwo gendari roso bungah rumongso ketekan batine,duwe anak akeh,mbesok biso kuwat memusuhan marang putro putrane pandu keturutan punagine bandjur di djenengke kabeh karto marmo durmagati tjitrakso,tjitraksi, lan lija2ne ing kertapan sigeg.koejap lakoni narodo lan baju nggowo bungkus,tutug alas wondo leksono bungkus di buwang ditinggal sigeg.

6. setrat alas(dandoko)

Gunung tunon kopi djembawan tilas pradjurite romowidjojo lenggah lan garwane tridjoto putro tri bisono soko guwo singgelo rerasan biso duwe turun jen biso ketemu pandu ing ngastino iku wagsite dewo,bandjur nedyo arep sowan ing ngastinonggowo sekabihe wowohan budal.sigeg.

7.setrat swargo pangrantunan

Prahastojikmo bigo mondojikmo tri sirah jikmo> nedyo arep nglatjak tindake poro ratu gustine ing negoro ngastino budal sigeg.

8. setrat prodjo ngastino

Pandu rs bismo destoroto jomowiduro> kesowanan kopi djembawan lan garwane tri djotodi dangu matur sedyane bandjur tridjoto kausap padarane di sapdo bakal duwe turun putri sah setyowarno djembawan diutus madepok ing pertapan gondomadono (gunun tunon )ora suwe ksowanan pt.djojoprayikno matur jen ono prajurit jakso soroh amuk bandjur dipapangake kpetukprang rame prajurit tawanggantungan podo mundur jikmo2 podo nusupkurowo tajung ngastino tantjep kajon lan seno tjajung pandowo kumpul sak kadang lan kresno tantjep kajon.

 

 

LAKON BIMO BUNGKUS

 

            Projo ngastini, pandu dewo, resi bismordi puntodewo, pti joyoyitno.reni putro noto panenggak, kang metu bungkus, sing kabur wong ing alas wando laksono. Enggo ngganti saiki, isih uripe soyo suwe.soyo gede malah nggereng-nggereng ngetokake bayu bodro. Pandu dawuh jomo widuro lan punto sewo, ing roh tawu takon abiyoso, Dene pti djojojikno kedawuhan ing gajah ojo nyuwun bebantu wong kurowo, mbebaraki si bungkus bismo kedawuhan tunggu projo pandu ugo arep tindak ing kayangan perlu ngampil lompo handini pandutane garwo swi madrim lan podo budal sigege.

            Gajahojo, destoroto, pti sengkuni, kurowo pepak. Rmi bab kekwosakane projo ngastino, ora suwe tekane joyoyikno nyuwun bebantu mbabarake bebungkus, destoroto njur ndawuhake poro kurowo di pandegani pt sengkuni budal ing alas wondo leksono melapakno bungkus.kocap bungkus glundang glundung ngereng-ngereng nyuworo anggeteri ketekan poro kurowo, banjur podo tandang mecah bungkus, nanging ora ono sing ntuk gawe, bungkus nggereng-ngereng nekakake prahoro, magenturan lesus, kurowo tjang maruto.

            Rahtawu abiyoso, puntodewo, tomowidadaro, abiyoso dawuh menowo bungkus iku, pinonangkane cobane dewo kanggo neter kekuatane menuso, yen ora kuwat bakal cobra wurung dadi dandanan, sirno talesing manuso, dene yen kuwat pandadring dewo, mbesok bakal salon senopati, prawiro tetunggale prajuritpunto banjur diutus bali.

            Nadenging kanjangan, guru narodo, bromo baju siwah, rmi goro-goro kayangan narodo matur, sing marai putro pandu metu bungkus,ora ora suwe kesuwonan pandu, perlu nyuwun ngampil, lembuhandini, guru entuk nanging kudu jawab poro dewo,poro dewo entuk, maging gawe susah poro dewo, pandu, guru njepdi yen anggone dadi ratu ora bakalan suwe, guru sak kundure pandu dawuh narodo supoyo ngeterno tindake dwiumo, ing alas wondoleksono perlu ngetrapake agamane bayi, kang isih sak njerone bungkus, cacahe pitu 1.pupuk mas rineko jarote asem 2. sumping pudak sinumpret, 3. kelat bau mas geplok blibar manggis 4. gelang tjon drokirono 5. kuku ponconoko 6.cawet bang bintolo 7. paningsed cinde binoro. Dene bayu kedawuhan ing prapatan herowono, ngandani liman seno,  supoyo mecah bungkus, njur budal setrat liman, seno, memento marang dewo, supoyo besok biso managgal ing manuso kang luhur, ora suwe ketekan bayu, dawuh supoyo mecah bungkus, yen biso keturutan panyuwunmu, gajah seno budal bareng bayu.

Setrat alas, bungkus ketekan tomowiduro puntodewo, bareng weruh punto welas bungkus dirangkul, tomowiduro dawuh, yen satrio iku kudu santoso ing budi banjur ono goro-goro lesus mangentuk, ora suwe rawuhe narodo bayu banjur podo sangking.narodo dawuh yen arep maringi ageman bungkus, mengko bakal pecah, awit wis tutuk mongsokolo satrio loro sumaran poro dewo, banjur podo mire betari umo manjing ing bungkus, mbusanani bayi, bareng wes mrtu tekane gajah seno bayu, bungkus digading ora biso pecah, gajah nesu drone tyas, punagi yen ora biso mecah kaduwung mati wae.bungkus digading pecah babar bayi wes cukup busanane, nanging gajah ising ringuten digading, dipidak malah soyo gedi, tambah rosane gajah seno kacoblos kuku ponconoko, satemah pecah jumeglug njero babah, kebarengan tekane lesus, musno kwuwandono, manjing manunggal marang bayi mau, sak sirepe goro-goro tomo punto ponoko lan dewo podo cedak, kabeh podo ngabekti, nanging bayi ora biso boso, narodo paring nomo bimo seno saking gede duwure broto seno babare, soko gajah betro umo keprono batine, banjur paring nomo werkudoro, bayu ugo paring nomo bayu putro, bayu tanojo, bayu wongso, bayu sutonjur diwulang pangrehing angina, mulo tambah jeneng wahyu nendo, dewo podo bali makayangan karo nggowo kulit bungkuse seno budal

            Padepokam gito colo bono keeling, bgwi sempani, garw padyo astute, rmi ora duwe putro podo semedi , ketekan dewo maringi bungkuse seno,  diutus ngumbe, dewo bali, sang dewi nggarbini, babar kakung, kanamakno tirtonojo, jo sapwani tanojo, jo redi joyoroto,

            Setrat pesanggrahan gajah ojo, durjono, sengkuni, duryodono, bab bungkus isih urip, malah saiki wis lair babar gede duwur, sengkuni duwe pinemu sowan ing ngastino amrih sirnane putane pandu, budal.

            Madeg ing ngastino, kunti, madrim, ketekan pandu gowo lembu handini, madrim lego atine keturutan panjidame lembu kaswargan, banjur dituntun ing taman, ora suwe tekane tomo lan punto, seno punokawan, ibu lan room banged bungahe, putrane podo sungkem genti-genti ora suwe tekane kurowo perlu tilik poro pandowo, lautus dolanan, bareng ing njobo kurowo lan seno punto podo padu dadi perang, dipisah tomowiduro, kurowo mundur, punto lan dewo sowan ing romo kumpul tancep kajan.

 

Dan Narodo, gowo Atmo Harjono, Pandu keparingan keterangan akeh-akeh bab wedine bakal wijine manuso. Atmane Harjuno lanjar kapujo dadi pelem linggojiwo, nuli diparingeke Pandu, supoyo kadahar Dwi Pandu budal kepetuk prajurit Pringgondani perang pringgondani kalah, sigeg.

Strat pringgondani kolo trembuku lan poro putro, Rmi. Utusan ing kayangan, sawane harimbo matur, yen wiji wis diasto Pandu. Kolo tremboko nedyo ngulurug ing Ngastino budal diiring wadyo balane sigeg.

Projo Ngastino, Kunti, Madrim, Bismo, Basudewo, Puto, Seno. Rm. Tindake Pandu, rawuhe Pandu lan punakawan, pelem linggojiwo diaturno Kunti, didahar bali ngandat koyo wingi wani kebarengan goro-goro nggeteri, sumusupe wiji luhur. Ora suwe ketekan musuh soko Pringgondani, dipetukno ing pabaratan, perang rame wekasan prajurit Pringgondani mundur. Tancep kayon ing Ngastino.

 

 

LAKON HARJUNO PINGGIT WIDI LUHUR

 

Manduro, Pri Basudewo, Aryo Prabu Rukmo, Aryo Prihugroseno, Pti. Yodowongso, Rm. Anggone nggarbini Dwi Kunti wis sepuh. Ora suwe ketekan Aryo Pri Tomowiduro, ngaturi winungo yen kandutane Kunti ilang tanpo labet. Busadewo sanggup rawuh ing Ngastino. Tomowiduro nyuwun pamit, budal pasewakan dibubarake, sang noto njengkar ngedaton.

Madeg ing Pringgondani, Pri Kolo Trembuko Harimbo, Jaksi Harimbi, Brojo Musti, Brojo Lamatan, Brojo mikalpo, Rmi. sang Pri kepengin nduweni turun sing luhur lan biso gawe arume projo lan dadi mustikane jagad. Sang Pri nedyo munggah kayangan. Strat wadyo Manduro papagan wadyo Pringgondani perang simpangan.

Madeg projo Ngastino, Pandu lan garwo loro Kunti Madrim punokawan. Resi Bismo Puntodewo Seno, nompo rawuhe Basudewo di dereke. Tomowiduro. Rmi. murcane kandutane Kunti, Pandu banget merang Sungkowo, soko jibeg bingunge ati, nedyo arep lungo separan-paran, nedyo arep takon Pendito Resi lan poro Topo lan nedyo topo broto nerak alas wingit. Negoro dipasrahake si Bismo, nuli budal, didereake Punakawan sigeg.

Kayangan. Guru Narodo, Pepak, Poro Dewo, Rm. gro-goro ing Marcopodo, Narodo Matur, yen arep tumurune wiji luhur panuk semane Betoro Wisnu sarine. Guru dawuh, supoyo prelu nyobo neter kekuwatane wiji luhur mau. Narodo budal kairing poro dewo Guru ugo nderek budal ing telenging kasuwargan ting Turmoyo.

Strat ing kasuwargan Tinjumoyo. Jiwo utomo atmane manuso mulyo, mowo cahyo mancorong ngebeki sakukuban, mowo cahyo sumorot, ketekan poro dewo nedyo nyobakno gaman nganggo pratingkah warno-warno lan pepinginan supoyo sirno, nanging cabar tanpo gawe . cahyaning atom malah soyo ceto koyo wujud manuso priyo kang luwih bagus tanpo cacat. Temah poro dewo podo mundur palasaran, widodari podo tandang ngrencono, malah podo nandang wajang wayung, goro baget kawran ing batin. Sang atmo diajak sowan ing alang-alang kumitir budal

Setrat kayangan. Alang-alang kumitir sahyang wenang kasowanan guru lan atmo, nuli sang atmo kawejang darmane manungso ing alam wecopodo, lan kaparingan tetenger Harjuno. Air Jumeno, tegese banyu suci kang ono wadah. Nuli sang atmo njur bali kairing Guru lan poro dewo, supoyo iso sakwiji ing madyo podo. Atmo nuli kajegurke ing kawah condromuko, ketekan pengamuke Pandu dene ora narimo Pandune dewo, bab kandudane Kunti ilang tanpo labet. Liwung pengamuke, poro dewo kasoring yudo ing kayangan tidem premanem katungko rawuhe Guru.    

LAKON LAIRE HARJUNO

 

Manduro, Pri Basudewo, Pt. Paruncono. Rmi. Anggone nyidam kang garwo, parijoto Pti.Runcono diutus munggah kayangan nyuwun pari joto budal.

Poro Dewo ketekan utusan soko Manduro nyuwun parijoto, ora entuk, perang, Pti. Nyanggrah

Kuntawi Punakawan, sowan Pandu dawuh supoyo Kuntawi golek panyidame kang ibu budal.

Strat Batorokolo nedyo nyidro Dwi Kunti budal sigeg.

Strat Kuntawi Semar nedyo munggah kayangan nyuwun parijoto kencono budal Kuntawi nunggu.

Kayangan guru Narodo, ketekan Semar nyuwun parijoto, diulungake Semar, bali strat Kuntawi tekane Semar ngaturno parijoto digowo mlayu Kuntawi, punokawan ditinggal ing dalan ketemu Pti. Puruncono, Peri dioyok Pti. digowo mlayu. Strat Ngastino Padu garwo Kunti, Pti. Gondomono, punakawan lagi matur, tekane Kuntawi matur yen parine dioyok Pti. Manduro Purcono, Pandu ngutus Pti. Gondomo supoyo diutus pti. budal, kepetuk Pti. Puruncono perang gambel, diduni Narodo pari supoyo didum separonan, awit Dwi Badroini ugo nyidami, dadi nyadame podo karo Kunti mbesuk bakal dai jodone, pari didom podo bali dewe-dewe.

Strat Ngastino Pandu, Pepak ketekan Pt. Gondomono matur purwowasono, pari didahar, kocapo Betorokolo nyidro Kunti lagi nggarbini sepuh budal.

Sendang Hermowo Bgw: Hardjuno, arep golek panitisan, kacopo Btr: Kolo Nungkul tibo, kanti di wenwehno Btr Kolo bali.  Kunti di rawati Bgw: Hardjuno mbabarake kakung, di djenengno Djoko Pengalasan ing banyu Sendang ilang mandjing Djokopengalasan Dernowo Hardjuno ora nari makno awit banyu Sendang

 

PAKEM LAKON WAYANG PAKEM LAKON WAYANG Reviewed by AIF on 3:27 AM Rating: 5

No comments:

Powered by Blogger.